The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования - кукуруза, виды органических и биоудобрений

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны - жүгері, органикалық және биотыңайтқыш түрлері

Aim of work (in Russian) : Научно-практическое обоснование зеленых технологии с применением органических и био-удобрений, обеспечивающие повышение плодородия почвы и получения экологической чи-стой растениеводческой продукции

Aim of work (in Kazakh) : Топырақ құнарлылығын арттыруды және экологиялық таза өсімдік шаруашылығы өнімін алуды қамтамасыз ететін органикалық және био тыңайтқыштар қолданылатын жасыл технологияларды ғылыми-практикалық негіздеу

Методы исследования (на русском) : 1.Фенологические наблюдения будут проводятся с отметкой даты посева, всходов, появление 7-го листа, выметывания, выхода нитей початка, молочной, восковой и полной спелости. 2. Подсчет густоты стояния растений будут определяться в фазе всходов и перед уборкой. 3.Динамика линейного роста будет определяется подекадно и перед уборкой в 10 пунктах делянки в двух несмежных повторностях опыта. 4.Урожайность будет определяется методом сплошной уборки учетной делянки, с последующим взвешиванием, пересчетом на 14% влажность и разделением на початки и листостебельную массу. 5. Определение качества продукции: сырая зола – путем сухого озоления; общий азот – по Кьельдалю; сырая клетчатка – по Геннеберг и Штоман; безазотистые экстрактивные вещества – расчетным путем; сырой жир – по Сокслету. 6. Плотность почвы будет определяться из почвенных образцов, которые будут отобраны весной перед посевом и перед уборкой урожая. 7.Структурно-агрегатный состав почвы будет определяться по методу А.Ф.Тюлина, 8.Учет засоренности будет проводиться количественно-весовым методом с учетных площадок площадью 1 м2. 9.Ферментативная активность каталазы почвы по методу Джонсона и Темпле. Агрохимические показатели на все макро и микроэлементы, рН водной вытяжки, ЕС, органического вещества. 10.Расчет экономической эффективности на основе технологических карт возделывания кукурузы.

Методы исследования (на казахском) : 1.Фенологиялық бақылаулар егу, өну, 7-ші жапырақтың пайда болуы,шашақ шығу, жіпшелерінің шығуы, сүт, балауыз және толық пісу күнін белгілеу арқылы жүргізіледі. 2. Тәжірибенің әрбір учаскесінде өсімдік тығыздығын есептеу өну фазасында және жинау алдында анықталады. 3.Өсімдіктердің ұзындығы егінді жинаудан он күн бұрын учаскенің 10 нүктесінде тәжірибенің екі іргелес емес қайталануында өсімдіктердің түбінен жоғарғы жағына дейін өлшеу арқылы анықталады. 4.Өнімділік есеп учаскесін үздіксіз жинап алу, кейіннен таразылау, 14% ылғалдылыққа қайта есептеу және масақ пен жапырақ массасына бөлу әдісімен анықталады. Масақтан алынатын астықтың шығымы анықталады. 5.Өнімнің сапасын анықтау: шикі күл – өсімдік материалын құрғақ озолдау жолымен; жалпы азот – Кьельдаль әдісі бойынша; шикі клетчатка – Геннеберг және Штоман әдісі бойынша; азотсыз экстрактивті заттар – есептеу жолымен; шикі май – Сокслет әдісі бойынша. 6.Топырақтың тығыздығы көктемде себу алдында және егін жинау алдында 0-10, 10-20, 20-30 см қабаттарда анықталады. 7.Топырақтың құрылымдық-агрегатты құрамы А.Ф.Тюлин әдісі бойынша анықталады. 8.Арамшөптерді есепке алу көлемі 1 м2 есепке алу учаскелерінен сандық-салмақтық әдіспен жүргізіледі. 9.Топырақтың каталазасының ферментативті белсенділігі Джонсона және Темпле әдісімен. Топырақтың агрохимиялық көрсеткіштері бойынша барлық макро және микроэлементтердің, рН, ЕО, органикалық заттар анықталады. 10.Жүгері өсірудің технологиялық карталары негізінде экономикалық тиімділікті есептеледі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научной новизной данного проекта является использование биоудобрений и биопрепаратов, которые обладают ярко выраженной избирательностью действия и быстро разлагаются в почве. В следствие этого активизируют жизнедеятельность растений и микробиологическую деятельность почвенной среды, которые способствуют повышению плодородия почвы и получению экологически чистой продукции и охрану окружающей среды.Применение биоудобрений и биопрепаратов оказали положительное влияние на рост, развитие и показатели продуктивности растений кукурузы. Высота растений кукурузы показала положительную динамику и на вариантах с биооудобрениями и биопрепаратами она была значительно выше контроля. Положительное влияние средств биологизации отразились на элементах структуры урожая (длине початка, количестве зерен в початке, весе зерна полученного с одного початка, массе 1000 зерен) и навариантах со средствами биологизации эти показатели выше, что позволили формированию более крупных зерен.По показателям качества зерна кукурузы на вариантах с биоудобрениями и биопрепаратами отмечено повышение содержание протеина, жира и крахмала. Урожайность зерна кукурузы в зависимости от применения средств биологизации составила 127-145,1 ц/га, при уровне контроля 102,8 ц/га.Применение биоудобрений и биопрепаратов привело к улучшению агрофизических и агрохимических свойств почвы, к повышению микробиологической и ферментативной активности почвы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бұл жобаның ғылыми жаңалығы болып биологиялық тыңайтқыштар мен биопрепараттарды қолдану табылады. Биологиялық тыңайтқыштар мен биологиялық препараттар белгілі селективті әрекетке ие және топырақта тез ыдырайды, нәтижесінде өсімдіктердің тіршілік әрекеті мен топырақ ортасының микробиологиялық қызметі белсендіріледі, бұл топырақ құнарлылығын арттыруға және экологиялық таза өнім алуға және қоршаған ортаны қорғауға ықпал етеді.Биологиялық тыңайтқыштар мен биопрепараттарды қолдану жүгері өсімдіктерінің өсуіне, дамуына және өнімділік көрсеткіштеріне оң әсер етті. Жүгері өсімдіктерінің биіктігі биологиляндыру құралдарын пайдаланған мөлдектерде оң динамика көрсетті және бақылаудан әлдеқайда жоғары болды. Биологияландыру құралдарының оң әсері өнім құрылымының элементтеріне (собықтың ұзындығы, собықтағы дәндердің саны, бір собықтан алынған дәннің салмағы, 1000 дәннің массасы) оң әсер етті де, ірі дәндердің пайда болуына мүмкіндік берді.Жүгері дәнінің сапа көрсеткіштері бойынша биологиялық тыңайтқыштар мен биопрепараттар пайдаланылған нұсқаларда ақуыз, май және крахмалдың жоғарылауы байқалды. Биологияландыру құралдарын қолдануға байланысты жүгері дәнінің өнімділігі 127-145,1 ц/га болды. Бақылау мөлтегінде 102,8 ц/га.Биологиялық тыңайтқыштар мен биопрепараттарды қолдану топырақтың агрофизикалық және агрохимиялық қасиеттерін жақсартуға, топырақтың микробиологиялық және ферментативті белсенділігін арттырды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : На основе разработки зеленых технологии: - будут установлены морфофизиологические показатели кукурузы в зависимости от применения зеленых технологии, отличающихся более высокой урожайностью (до 130-150 ц/га зерна) и улучшенными качественными показателями продукции; - будут изучены влияния зеленых технологии на микробиологическую и ферментативную активность, на фитосанитарное и экологическое состояние почвы; - будут изучены зеленых технологии на агрофизические (плотность, структурно-агрегатный состав, твердость почвы и др.) и агрохимические (содержание гумуса, нитратного азота, подвижных форма фосфора и калия) свойства почвы; - будут даны экологическая и экономическая оценки применения зеленых технологии при возделывании кукурузы. - будут проведены 2 полевых семинара с демонстрацией результатов исследований в ТОО «Балтабай-2030», - будут опубликованы 2 научные статьи, в т.ч. 1 статья в журналах, рекомендованных ККСОН МОН РК и 1 статья в рецензируемом научном издании, индексируемом в Science Citation Index Expanded базы Web of Science и (или) имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти); - будет опубликована 1 рекомендация; - будет получен акт внедрения разработанной зеленой технологии; - будут вовлечены молодые специалисты, в т.ч. 1 PhD докторант, 2 магистранта и 6 бакалавра;

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жасыл технологияны дамыту негізінде: - жоғары шығымдылығымен (130-150 ц/га дәнге дейін) және өнімнің сапа көрсеткіштерінің жақсаруымен сипатталатын жасыл технологияларды қолдануға байланысты жүгерінің морфофизиологиялық көрсеткіштері белгіленетін болады; - жасыл технологиялардың микробиологиялық және ферментативті белсенділікке, топырақтың фитосанитарлық және экологиялық жағдайына әсері зерттеледі; - топырақтың агрофизикалық (тығыздығы, құрылымдық-агрегациялық құрамы, қаттылығы және т.б.) және агрохимиялық (қарашірік құрамы, нитрат азоты, фосфор мен калийдің жылжымалы формалары) қасиеттері бойынша жасыл технологиялар зерттеледі; - жүгері өсіруде жасыл технологияларды қолданудың экологиялық-экономикалық бағасы беріледі. - «Балтабай-2030» ЖШС, Алматы облысының ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің алдында ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін көрсетумен 1 далалық семинар өткізіледі; - 2 ғылыми мақала, оның ішінде ҚР ККСОН ұсынған журналдарда 1 мақала және Web of Science деректер базасында Science Citation Index Expanded индекстелетін және (немесе) Scopus базасында Citescore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымда 1 мақала жарияланатын болады (Research on журналында Crops) (журнал атауы өзгеруі мүмкін)); - 1 ұсыныс жарияланады; - әзірленген жасыл технологияны енгізу актісі алынады; - жас мамандар тартылады, оның ішінде 1 PhD докторант, 2 магистрант және 6 бакалавр студенті; - Зерттеу аяқталғаннан кейін қорытынды есеп жасалады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Еңгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Внедрение разработанной зеленой технологии в условиях предгорной зоны юго-востока Казахстана позволит увеличить площадь посева под данной технологией, будет способствовать получению экологической чистой продукции, повысит рентабельность сельскохозяйственно производства и укрепит экспортный потенциал страны.

Efficiency (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысының тау бөктеріндегі аймағы жағдайында әзірленген жасыл технологияны енгізу осы технологиямен себілетін егіс алқабын ұлғайтуға мүмкіндік береді, экологиялық таза өнім алуға ықпал етеді, ауыл шаруашылығы өндірісінің рентабельділігін арттырады және елдің экспорттық әлеуетін нығайтады.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, прикладное

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, қолданбалы