The object of research, development or design (in Russian) : Исследование массива горных пород подземного рудника Хромтауского месторождения

The object of research, development or design (in Kazakh) : Хромтау кенорнының жерасты кенішінің тау жыныстары массивін зерттеу

Aim of work (in Russian) : Целью работы является прогноз напряженно-деформированного состояния (НДС) в массиве горных пород в границах влияния очистных работ на гор. -480 м при использовании системы разработки, также сделать расчет несущей способности видов крепи применяемых на шахте Хромтауского месторождения.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты игеру жүйесін пайдалану кезінде тау-кен -480 м-ге тазарту жұмыстарының әсер ету шекарасындағы тау жыныстары массивіндегі кернеулі-деформацияланған жай-күйді (ҚҚС) болжау, сондай-ақ Хромтау кен орнының шахтасында қолданылатын бекітпе түрлерінің көтергіш қабілетінің есебін жасау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В связи с развитием вычислительной техники и методов математического моделирования, наряду с традиционными аналитическими методами, все шире применяются численные методы такие как: - метод конечных разностей (МКР); - метод конечных элементов (МКЭ); - метод граничных элементов (МГЭ). Эффективное применение этих методов для решения важных прикладных задач горной геомеханики определяется не только возможностями используемого программного комплекса, но и наличием соответствующей методической базы решения подобных задач

Методы исследования (на казахском) : Есептеу техникасы мен математикалық модельдеу әдістерінің дамуына байланысты дәстүрлі аналитикалық әдістермен қатар сандық әдістер кеңінен қолданылады: - ақырлы айырмашылықтар әдісі (МКР); - ақырлы элементтер әдісі (МКЭ); - шекаралық элементтер әдісі (МГЭ). Тау-кен геомеханикасының маңызды қолданбалы мәселелерін шешу үшін осы әдістерді тиімді қолдану қолданылатын бағдарламалық кешеннің мүмкіндіктерімен ғана емес, сонымен қатар осындай мәселелерді шешудің тиісті әдістемелік базасының болуымен де анықталады

Obtained results and novelty (in Russian) : - анализ горно-геологических и горнотехнических условий разработки шахты ДНК; - анализ методик определения напряженно-деформационного состояния; - численный анализ напряженно-деформационного состояния массива горных пород гор. - 480 м шахты «ДНК»; - прогнозная оценка НДС массива, основанная на применении эффективных численных методов и позволяющая повысить надежность прогноза «горно-геомеханической» обстановки на выемочном участке.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - ДНҚ шахтасын игерудің тау-кен-геологиялық және тау-кен техникалық жағдайларын талдау;-кернеу - деформациялық жай-күйді анықтау әдістемелерін талдау; - тау жыныстары массивінің кернеу-деформациялық жай-күйін сандық талдау. - "ДНҚ" шахтасының 480 м;-тиімді сандық әдістерді қолдануға негізделген және қазу учаскесіндегі "тау-кен-геомеханикалық" жағдай болжамының сенімділігін арттыруға мүмкіндік беретін массивтің ҚҚС болжамды бағасы.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Были сравнительно изучены и рассчитаны технико-экономические показатели материальных затрат на металлическую и комбинационную (анкерные металлические сетки + набрызгбетон) крепи, представленных для закрепления выработки. Если разобрать сравнительные исследования с экономической точки зрения, то в случае применения металлической арочной крепи к выработке длиной 720 м, затраты на крепление составит 11 560 000 тенге. В ходе исследований было установлено, что затраты на материалы крепи, расходуемые при применении комбинационной крепи, при равных условиях со всех сторон, составят 6 879 690 тенге. При сравнении результатов экономического сопоставления, установлено, что при применении комбинационной крепи для крепления выработки затраты на материалы будут снижены в 1,7 раза. То есть, в ходе исследований установлено, что с применением метода крепления усовершенствованной комбинационной крепью к выработке в 720 м можно сэкономить на Зпaйдa = 4 680 310 тенге.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Өндірісті бекіту үшін ұсынылған металл және комбинациялық (анкерлік металл торлар + бүріккіш бетон) бекітпелерге арналған материалдық шығындардың техникалық-экономикалық көрсеткіштері салыстырмалы түрде зерттелді және есептелді. Егер экономикалық тұрғыдан салыстырмалы зерттеулерді талдайтын болсақ, онда ұзындығы 720 м қазбаға металл Арка бекіткішін қолданған жағдайда бекітуге арналған шығындар 11 560 000 теңгені құрайды. Зерттеу барысында комбинациялық бекіткішті қолдану кезінде жұмсалатын бекіткіш материалдарына жұмсалатын шығындар барлық жағынан тең жағдайда 6 879 690 теңгені құрайтыны анықталды. Экономикалық салыстыру нәтижелерін салыстыру кезінде өндірісті бекітуге арналған комбинациялық бекіткішті қолдану кезінде материалдарға жұмсалатын шығындар 1,7 есеге төмендетілетіні анықталды. Яғни, зерттеу барысында 720 м қазбаға жетілдірілген комбинациялық бекітпемен бекіту әдісін қолдана отырып, Зпайдқа = 4 680 310 теңге үнемдеуге болатындығы анықталды.

Level of implementation (in Russian) : По результатам исследовательской работы получен Акт внедрения в производственный и в учебный процесс.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу жұмысының нәтижелері бойынша өндірістік және оқу процесіне енгізу актісі алынды.

Efficiency (in Russian) : В ходе исследованийустановлена скорость прохождения выработки при применении предлагаемой усовершенствованной комбинационной крепи выше 1,6 раз, чем при использовании металлической крепи.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу барысында ұсынылған жетілдірілген комбинациялық бекіткішті қолдану кезінде өндірістің өту жылдамдығы металл бекіткішті қолданумен салыстырғанда 1,6 еседен жоғары екендігі анықталды.

Field of application (in Russian) : Результаты научных исследований, полученные в научной работе, будут применяться в учебном процессе по дисциплинам специальностей бакалавриата 6В07202 и магистратуры 7М07203 "Горное дело" и ТОО «Восход Ориэль».

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми жұмыста алынған ғылыми зерттеулердің нәтижелері 6В07202 бакалавриат және 7М07203 магистратура "Тау-кен ісі"мамандықтарының пәндері бойынша оқу процесіне және ТОО «Восход Ориел» компаниясында қолданылады.