The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлись биологические материалы от домашних животных

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны үй жануарларынан алынған биологиялық материалдар болды

Aim of work (in Russian) : Целью данного этапа проекта является мониторинг коронавирусной инфекций путем проведение экспедиции для отбора проб от домашних видов животных и выделение изолятов коронавируса из первичных патологических материалов на чувствительных системах, и изучение их чувствительности и патогенности

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның бұл кезеңінің мақсаты үй жануарларынан үлгілерді алу мен сезімтал жүйелердегі бастапқы патологиялық материалдардан коронавирусты оқшаулау бойынша экспедиция жүргізу арқылы коронавирустық инфекцияларды бақылау болып табылады, және олардың сезімталдыңын және патогенділігін зерттеу

Методы исследования (на русском) : В работе были использованы вирусологические и современные методы молекулярной биологии: выделение РНК, постановка ПЦР в режиме реального времени, слепой метод вирусовыделительного пассажа из проб, проведение секвенирование по Сэнгеру

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу барысында вирусологиялық және молекулярлық биологияның заманауи әдістеріқолданылды: РНҚ оқшаулау, нақты уақыттағы ПТР, алынған сынамалардан вирусты бөліп алу мақсатта торша өсіндісінде соқыр әдіс арқылы бірнеше рет вирусты пассаждау, Сэнгер әдісі бойынша секвенирлеу

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено отбор проб от диких и домашних животных на территории Туркестанской, Карагандинской, Костанайской, Восточно-Казахстанской, Северо-Казахстанской областей и г. Астана в количестве 968 смывов. Из 456 изученных образцов РНК положительными являются - 86. Секвенирован значимый ген S вируса методом Сэнгера. Изучена чувствительность казахстанских изолятов коронавируса на различных культурах клеток, и клетки МА-104 и РК-15 являются наиболее чувствительными, образуя ЦПД через 48-72 ч с титром 2,25-3,00 lg ТЦД50/см3. Также изучена чувствительность изолятов на РКЭ. Проведены работы по изучению патогенности изолятов коронавируса лабораторных и домашних животных. Исследования проводились согласно Государственной Фармакопеи РК. Образцы изолята вводили интраназальным и внутримышечным способами в объеме 1 мл для собак и 0,5 мл для лабораторных животных. В ходе исследования проанализированы: масса тела; температура; клинические признаки; выживаемость; формирование антител, а также патогистологические изменения. Оформлена и опубликована 1 статья в журнале рекомендованном КОКСОН «Eurasian Journal of Applied Biotechnology» (№1, 2023 г.). Новизна работы заключается в проведении мониторинговых исследований распространения коронавируса среди домашних видов животных на территории Республики Казахстан и изучение биофизических и физико-химических свойств изолятов коронавируса, выделенных на территории нашей страны

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Түркістан, Қарағанды, Қостанай, Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан облыстары мен Астана қаласында жабайы және үй жануарларынан 968 жағындылар алынды. Зерттелген 456 үлгінің 86-сы ПТР-де вирустың бар-жоғына оң нәтиже көрсетті. Вирустың маңызды S гені Сэнгер әдісімен секвенирленді. Қазақстандық коронавирус изоляттарының сезімталдығы түрлі жасуша өсінділерінде зерттеліп, ең сезімтал MA-104 мен PK-15 жасушалары екені анықталды. ЦПӘ бұл жасушаларда 48-72 сағаттан кейін түзілді және титрі 2,25-3,00 lg TCD50/см3 аралығында болды. Изоляттардың тауық эмбриондарына сезімталдығы зерттелді. Әртүрлі зертханалық және үй жануарларындағы коронавирус изоляттарының патогенділігін зерттеу жүргізілді. Зерттеулер ҚР Мемлекеттік Фармакопеясына сәйкес жүргізілді. Иттерге 1 мл және зертханалық жануарларға 0,5 мл мөлшерінде изолят сынамалары мұрынға және бұлшықет ішіне енгізілді. Зерттеу барысында дене салмағы, температурасы, клиникалық белгілер, тірі қалу, антиденелердің түзілуі, сонымен қатар патогистологиялық өзгерістер талданды. 2023 жылға жоспарланған зерттеу көлемі толық көлемде орындалды. 1 мақала дайындалып, БССҚЕК ұсынған «Eurasian Journal of Applied Biotechnology» журналында жарияланды (№1, 2023 ж.). Жұмыстың жаңалығы - Қазақстан Республикасының аумағындағы үй жануарлары түрлері арасында коронавирустың таралуына мониторингтік зерттеулер жүргізуде және елімізде оқшауланған коронавирус изоляттарының биофизикалық және физика-химиялық қасиеттерін зерттеуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основными конструктивными показателями являются образцы смывов, которые показали положительный результат на наличие коронавирусной РНК

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі дизайн көрсеткіштері - коронавирустық РНҚ бар-жоғына оң нәтиже берген жағындылардың үлгілері

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Реализация данного проекта повысит уровень научно-исследовательских работ и научно-технического потенциала отечественной науки. Полученные новые знания об эпидемиологии штаммов коронавируса среди домашних видов животных, а также его биофизических и физико-химических свойствах способствует дальнейшему развитию исследований по созданию новых иммунобиологических препаратов и диагностических тест - систем, дезинфицирующих средств в борьбе с коронавирусной инфекцией и формированию конкурентоспособных молодых научных кадров в области вирусологии и биотехнологии

Efficiency (in Kazakh) : Бұл жобаны жүзеге асыру ғылыми зерттеулер деңгейін және отандық ғылымның ғылыми-техникалық әлеуетін арттырады. Үй жануарлары арасында коронавирус штаммдарының эпидемиологиясы, сондай-ақ оның биофизикалық және физика-химиялық қасиеттері туралы алынған жаңа білімдер жаңа иммунобиологиялық препараттарды және диагностикалық тест-жүйелерді, коронавирустық инфекциямен күресуде дезинфекциялық құралдарды құру бойынша зерттеулерді одан әрі дамытуға ықпал етеді. Сонымен қатар, вирусология және биотехнология салаларында бәсекеге қабілетті жас ғылыми кадрларды қалыптастырады

Field of application (in Russian) : Вирусология, биотехнология

Field of application (in Kazakh) : Вирусология, биотехнология