The object of research, development or design (in Russian) : Вариации медленных нейтронов

The object of research, development or design (in Kazakh) : Баяу нейтрондардың вариациялары

Aim of work (in Russian) : Исследование вариаций интенсивности медленных нейтронов, вызванные эффективными атмосферными и космическими источниками возмущений, выделение потока медленных нейтронов литосферного происхождения на фоне вариаций, обусловленных межпланетными и геофизическими источниками возмущений для диагностики и прогноза землетрясений.

Aim of work (in Kazakh) : Тиімді атмосфералық және ғарыштық бұзылулар көздерінен туындаған баяу нейтрондардың қарқындылығының ауытқуын зерттеу, жер сілкінісі диагностикасы мен болжау үшін планетааралық және геофизикалық бұзылу көздерінен туындаған вариациялар фонында литосфералық шыққан баяу нейтрондардың ағынын анықтау.

Методы исследования (на русском) : Методы статистического и корреляционного анализа с учетом конкретных условий эксперимента. Мониторинг интенсивности потока нейтронов разных энергий (высокоэнергичных и медленных) в атмосфере вблизи поверхности земли, использование измерений различных параметров межпланетной среды (солнечный ветер, межпланетное магнитное поле), геомагнитного поля, метеорологических параметров. Статистический метод для случайных процессов с использованием корреляционного анализа; статистический метод выделения сигнала из шума для выделения возмущений.

Методы исследования (на казахском) : Эксперименттің нақты жағдайларын ескере отырып, статистикалық және корреляциялық талдау әдістері қолданылды. Жер бетіне жақын атмосферадағы әртүрлі энергиялы (жоғары энергиялы және баяу) нейтрондар ағынының қарқындылығын бақылау, планетааралық ортаның әртүрлі параметрлерін (Күн желі, планетааралық магнит өрісі), геомагниттік өрісті, метеорологиялық параметрлерді өлшеуді қолдану. Корреляциялық талдауды қолданатын кездейсоқ процестерге арналған статистикалық әдіс; ауытқуларды оқшаулау үшін шудан сигналды бөлудің статистикалық әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Осуществлен сбор экспериментальных данных и создан каталог событий для проведения анализа вариаций потока медленных нейтронов. Проведено исследование влияния метеорологических параметров на интенсивность медленных нейтронов, а также сравнение метеорологических эффектов в интенсивности медленных и высокоэнергичных нейтронов межпланетного происхождения. На высокогорной станции космических лучей проведены работы по модификации системы регистрации медленных нейтронов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Баяу нейтрондар ағынының вариацияларын талдау үшін оқиғалар каталогы жасалды және эксперименттік деректер жиналды. Метеорологиялық параметрлердің баяу нейтрондардың қарқындылығына әсерін зерттеу, сондай-ақ планетааралық шығу тегі баяу және жоғары энергиялы нейтрондардың қарқындылығындағы метеорологиялық әсерлерді салыстыру жүргізілді. Ғарыштық сәулелер биік таулы станциясында баяу нейтрондарды тіркеу жүйесін өзгерту бойынша жұмыстар жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведены работы по модификации системы регистрации медленных нейтронов на высокогорной станции космических лучей. Модифицирована плата усилителя-формирователя сигналов: увеличен коэффициент усиления сигналов, улучшено отношения "сигнал / шум" системы регистрации сигналов. Это способствует получению более точных и надежных экспериментальных данных.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ғарыштық сәулелер биік таулы станциясында баяу нейтрондарды тіркеу жүйесін өзгерту бойынша жұмыстар жүргізілді. Сигналды күшейткіш-форматор тақтасы өзгертілді: сигналдарды күшейту коэффициенті артты, сигналдарды тіркеу жүйесінің "сигнал / шу" қатынасы жақсарды. Бұл дәлірек және сенімді эксперименттік деректерді алуға көмектеседі.

Level of implementation (in Russian) : На данном этапе реализации проекта (первый год) внедрение не предусмотрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаны іске асырудың осы кезеңінде (бірінші жылы) енгізу көзделмеген.

Efficiency (in Russian) : Результаты, полученные при выполнении данного проекта, будут способствовать развитию фундаментальной физики, внесут вклад в долгосрочное экономическое и социальное развитие Казахстана путем использование полученных результатов исследований для решения задач поиска предвестников землетрясений.

Efficiency (in Kazakh) : Бұл жобаны жүзеге асыру барысында алынған нәтижелер іргелі физиканың дамуына ықпал етеді және жер сілкінісінің прекурсорларын іздеу мәселелерін шешу үшін алынған зерттеу нәтижелерін пайдалану арқылы Қазақстанның ұзақ мерзімді экономикалық және әлеуметтік дамуына ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Геофизика, физика солнечно-земных связей, сейсмология.

Field of application (in Kazakh) : Геофизика, Күн-Жер байланыстары физикасы, сейсмология.