The object of research, development or design (in Russian) : змеи

The object of research, development or design (in Kazakh) : жыландар

Aim of work (in Russian) : Изучение географического распространения, генетического разнообразия, распределения и численности змей в Западном Казахстане, выявление отношения общества к змеям, подготовка рекомендаций по их охране в Казахстане.

Aim of work (in Kazakh) : Батыс Қазақстанда жыландардың географиялық таралуын, генетикалық әртүрлілігін, орналасуы мен санын зерделеу, қоғамның жыландарға қатынасын анықтау, оларды Қазақстанда қорғау жөнінде ұсыныстар дайындау.

Методы исследования (на русском) : Полевые герпетологические методы. Геоинформационные методы.

Методы исследования (на казахском) : Далалық герпетологиялық әдістер. Геоақпараттық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проанализировано 109 литературных источников о змеях в Западном Казахстане. Описана история изучения змей в Западном Казахстане. Исследованы места обитания змей в Западно-Казахстанской, Атырауской, Мангистауской и Актюбинской областях. Зарегистрировано 8 видов змей: песчаный удавчик, узорчатый полоз, палласов полоз, обыкновенный уж, водяной уж, стрела-змея, караганский щитомордник, восточная степная гадюка. Проведен сбор данных с географической привязкой к пунктам встреч змей в Западном Казахстане. Составлены кадастровые карты по данным 2023 года, включающие 82 находки 8 видов змеи. Полученные данные переведены в электронный вид формата Darwin Core. Западно-Казахстанский университет имени М. Утемисова зарегистрирован в GBIF в качестве издателя данных. Получено подробное описание особенностей и последствий укуса караганского щитомордника. Собран 131 образец тканевого материала, относящийся к 10 видам змей для генетического анализа. 9 особей погибших змей 5-ти видов включены в герпетологическую коллекцию Западно-Казахстанскго университета имени М.Утемисова. Начато создание сайта westkazsnakes.kz и подготовлен буклет на казахском и русском языках «Змей Западного Казахстана». Разработана методология и программа социологического исследования «Мониторинг отношений населения к змеям в Западно-Казахстанском регионе».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Батыс Қазақстандағы жыландар туралы 109 әдеби дереккөз талданды. Батыс Қазақстанда жыландарды зерттеу тарихы сипатталған. Батыс Қазақстан, Атырау, Маңғыстау және Ақтөбе облыстарында жыландардың мекендейтін жерлері зерттелді. Жыландардың 8 түрі тіркелген: құм айдаһаршасы, өрнекті қарашұбар жылан, Паллас қарашұбар жыланы, кәдімгі сарыбас жылан, су жылан, оқ жылан, қараған бозша жылан, шығыс дала сұр жылан. Батыс Қазақстандағы жыландардың кездесу пункттеріне географиялық байланысы бар деректер жиналды. 2023 жылғы мәліметтер бойынша 8 жылан түрінен 82 табылған орны көрсетілген кадастрлық карталар жасалды. Алынған мәліметтер Darwin Core форматындағы электронды түрге ауыстырылды. М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті GBIF-те деректердің баспагері ретінде тіркелген. Қараған бозша жыланның шағуының ерекшеліктері мен салдарының толық сипаттамасы алынды. Генетикалық талдау үшін жыланның 10 түріне жататын 131 ұлпа материалының үлгісі жиналды. М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университетінің герпетологиялық коллекциясына 5 түрдің өлген жыландарының 9 дарағы енгізілген. Westkazsnakes.kz сайтын құру басталды және "Батыс Қазақстанның жыландары" атта қазақ және орыс тілдерінде буклеті дайындалды. "Батыс Қазақстан өңіріндегі халықтың жыландарға қатынасының мониторингі" әлеуметтанулық зерттеудің әдіснамасы мен бағдарламасы әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Начальное фундаментальное исследование.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бастапқы іргелі зерттеу.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Еңгізілген жоқ.

Efficiency (in Russian) : Не рассчитана.

Efficiency (in Kazakh) : Есептелген жоқ.

Field of application (in Russian) : Сохранение биоразнообразия.

Field of application (in Kazakh) : Биоалуантүрлілікті сақтау.