The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований являются почвы в районах эксплуатации ракет-носителей.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны зымыран-тасымалдағыштарды пайдалану аудандарындағы топырақ болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка научно-методологического аппарата повышения качества геоэкологического мониторинга территорий ракетных кластеров путем создания проекта гигиенического норматива содержания нефтепродуктов в почве с применением новых экологических и аналитических подходов с последующей выработкой управленческих рекомендаций по геоэкологической и медикопрофилактической реабилитации загрязненных участков.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ластанған учаскелерді геоэкологиялық және медициналық профилактикалық оңалту бойынша кейіннен басқарушылық ұсынымдар әзірлей отырып, жаңа экологиялық және талдамалық тәсілдерді қолдана отырып, топырақта мұнай өнімдері мөлшерінің гигиеналық нормативінің жобасын жасау арқылы зымыран кластерлері аумақтарының геоэкологиялық мониторингінің сапасын арттырудың ғылыми-әдістемелік аппаратын әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В ходе работ по разработке проекта гигиенического норматива были использованы химические, биологические, гигиенические, микробиологические методы, а также хроматографические и флуориметрические методы анализа.

Методы исследования (на казахском) : Гигиеналық стандарт жобасын әзірлеу кезінде химиялық, биологиялық, гигиеналық, микробиологиялық әдістер, сонымен қатар хроматографиялық және флюориметриялық талдау әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведён аналитический обзор подходов к обеспечению безопасности при обосновании гигиенических нормативов содержания химических веществ в атмосферном воздухе по результатам анализа, международной нормативно-методической базы. Проведён анализ собранного материала, где были выделены ключевые элементы методических подходов. Изучены почвы районов падений отделяющихся частей ракет-носителей Центрального Казахстана на основе натурных исследований с учётом ландшафтно-геохимических особенностей местности в Центральном Казахстане. Выполнено исследование воздействия нефтепродуктов на микробную флору, биологическую и ферментативную активность почвы. Сформирована и систематизирована нормативно-методическая база по эколого-гигиенической регламентации нефтепродуктов в объектах окружающей среды. Новизна проекта заключается в развитии нормативного и информационного обеспечения экологического мониторинга ракетно-космической деятельности на казахстанской территории.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Талдау нәтижелері және халықаралық нормативтік-әдістемелік база негізінде атмосфералық ауадағы химиялық заттардың құрамының гигиеналық нормаларын негіздеу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәсілдеріне аналитикалық шолу жүргізілді. Жиналған материалға талдау жасалды, онда әдістемелік тәсілдердің негізгі элементтері атап өтілді. Орталық Қазақстандағы зымыран тасығыштардың бөлінген бөліктері құлаған аймақтардың топырақтары далалық зерттеулер негізінде Орталық Қазақстандағы ауданның ландшафттық және геохимиялық ерекшеліктерін ескере отырып зерттелді. Мұнай өнімдерінің микробтық флораға әсері, топырақтың биологиялық және ферментативті белсенділігіне зерттеу жүргізілді. Қоршаған орта объектілеріндегі мұнай өнімдерін экологиялық-гигиеналық реттеудің нормативтік-әдістемелік базасы қалыптастырылды және жүйелендірілді. Жобаның жаңалығы Қазақстан аумағындағы зымырандық-ғарыштық қызметтің экологиялық мониторингін нормативтік және ақпараттық қамтамасыз етуді әзірлеуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выделены ключевые элементы в методических подходах при разработке гигиенического норматива; изучены почвы районов падений отделяющихся частей ракет-носителей Центрального Казахстана и отобрана почва для дальнейших исследований в лабораторных условиях; проведена оценка изменения численности микроорганизмов под действием разных компонентов ракетного топлива в образцах почв; сформирована и систематизирована нормативно-методическая база.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Гигиеналық нормативтерді әзірлеудегі әдістемелік тәсілдердің негізгі элементтері көрсетілген; Орталық Қазақстанда зымыран тасығыштардың бөлінген бөліктері құлаған аумақтардың топырақтары зерттелді және зертханалық жағдайда әрі қарай зерттеу үшін топырақ таңдалды; топырақ үлгілеріндегі зымыран отынының әртүрлі компоненттерінің әсерінен микроорганизмдер санының өзгеруіне баға берілді; нормативтік-әдістемелік базасы қалыптастырылып, жүйеленді.

Level of implementation (in Russian) : Опубликованы научные статьи в отечественном издании

Level of implementation (in Kazakh) : Отандық басылымдарда ғылыми мақалалары жарияланған

Efficiency (in Russian) : Все полученные результаты являются неотъемлемой частью разрабатываемого проекта гигиенического норматива на содержание углеводородного ракетного топлива в почве районов падения отделяющихся частей ракет-носителей Центрального Казахстана, который в свою очередь повысит эффективность мер по обеспечению экологической безопасности ракетно-космической деятельности.

Efficiency (in Kazakh) : Барлық алынған нәтижелер Орталық Қазақстанда зымыран тасығыштардың бөлінген бөліктері түсетін аумақтардың топырағындағы көмірсутекті зымыран отынының құрамы бойынша, бұл өз кезегінде зымыран ғарыш қызметінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шаралардың тиімділігін арттыруға әзірленіп жатқан гигиеналық стандарт жобасының құрамдас бөлігі болып табылады.

Field of application (in Russian) : - при обосновании оценки воздействия на окружающую среду; - при проектировании лимитирующих критериев антропогенной нагрузки на территории наземной инфраструктуры космодрома Байконур. Целевые потребители: ведомственные организации Министерства экологии, геологии и природных ресурсов, Аэрокосмический комитет МЦРИАП Республики Казахстан, региональные санитарно-эпидемиологические и экологические службы.

Field of application (in Kazakh) : - қоршаған ортаға әсерді бағалауды негіздеу кезінде; - Байқоңыр ғарыш айлағының жерүсті инфрақұрылымының аумағында антропогендік жүктеменің шектейтін критерийлерін жобалау кезінде. Нысаналы тұтынушылар: экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің ведомстволық ұйымдары, Қазақстан Республикасы ЦДИАӨМ Аэроғарыш комитеті, өңірлік санитарлық-эпидемиологиялық және экологиялық қызметтер.