The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования будут овцы трех направлений продуктивности: 1. Курдючные мясо-сального направления 2. Тонкорунные мясо-шерстного направления 3. Полутонкорунные мясо-шерстного направления

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері өнімділіктің үш бағытының қойлары болады: 1. Құйрықты қой ет-майлы бағыт 2. Биязы жүнді қой етті-жүнді бағыт 3. Жартылай биязы жүнді қой ет-жүн бағыты

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является изучение полиморфизмов генов VRTN, GH и CAST, их связи с вариациями количества грудных, поясничных и крестцовых позвонков и влияния на мясную продуктивность курдючных, тонкорунных и полутонкорунных овец. Поиск маркерных последовательностей, специфичных для изучаемых пород овец по гену VRTN.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – VRTN, GH және CAST гендерінің полиморфизмдерінің кеуде, бел және сегізкөз омыртқалар санының өзгеруімен байланысын және ет өнімділігіне әсерін құйрықты, биязы жүнді және жартылай биязы жүнді қойларында зерттеу. VRTN гені бойынша зерттелетін қой тұқымдарына тән маркерлік тізбектерді іздеу.

Методы исследования (на русском) : зоотехнические, молекулярно-генетические

Методы исследования (на казахском) : зоотехникалық, молекулалық-генетикалық

Obtained results and novelty (in Russian) : Масса и промеры тела были измерены у 1000 голов овец 6 крестьянских хозяйств. Спермой длиннотелых баранов-производителей было искусственно осеменено 1500 овцематок в трех хозяйствах. При анализе живой массы маток различных хозяйств установлено что более высокими показателями характеризовались овцы КХ «Токан 1» и превосходство их над овцами КХ «Розахун» составило 10,8 кг или 15,3%, над овцами КХ «Атай» 2,9 кг или 4,1%. При визуальной оценке в процессе осмотра овцематки КХ «Токан 1» имели высокую упитанность овцематки КХ «Атай» и КХ «Розахун» в большинстве среднюю, что и сказалось на показателях живой массы. По промерам, характеризующим развитие грудной клетки так же преимущество у овец КХ «Токан 1», промеры косой длины так же были выше у овец КХ «Атай» и низкими показателями промеров тела характеризовались овцы КХ «Розахун». В целом молодняк и взрослые овцематки во всех хозяйствах характеризовались гармоничным телосложением и достаточно хорошо выраженными мясными формами, и отличались высоким уровнем мясной продуктивности. Это обусловлено тем, что на протяжении всего периода выращивания овцы находились в оптимальных условиях содержания и кормления, что способствовало нормальному их росу и развитию. Следует отметить что овцы КХ «Токан 1» в массе своей имели более растянутое телосложение, о чем свидетельствует индекс растянутости. Смеем предположить, что овцы данного хозяйства возможно будут отзывчивы на направленную селекцию по формированию дополнительных позвонков и ребер.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 6 шаруашылықтың 1000 бас қойының дене салмағы мен өлшемдері өлшенді. Үш шаруашылықтағы 1500 бас аналық ұзын денелі қошқарлардың ұрығымен жасанды ұрықтандырылды. Әр түрлі шаруашылықтардың аналық қойларының тірілей салмағын талдау кезінде «Тоқан 1» шаруа қожалығының қойлары жоғары көрсеткіштермен және «Розахун» шаруа қожалығының қойларынан 10,8 кг немесе 15,3%, Атай қойларына қарағанда артықшылығы анықталды. шаруа қожалығы 2,9 кг немесе 4,1%. Кеуденің дамуын сипаттайтын өлшемдер бойынша «Тоқан 1» шаруа қожалығының қойлары да артықшылыққа ие болды, «Атай» совхозының қойларында қиғаш ұзындық өлшемдері де жоғары болды, ал «Розахун» совхозының қойларының дене өлшемдері төмен болды. Жалпы барлық шаруашылықтардағы жас малдар мен ересек аналықтар үйлесімді дене бітімімен және жеткілікті түрде анықталған ет формаларымен ерекшеленді және ет өнімділігінің жоғары деңгейімен ерекшеленді. Бұл қойлардың барлық өсу кезеңінде оңтайлы қоректену және қоректену жағдайында болуы олардың қалыпты өсуі мен дамуына ықпал етті. Айта кетерлігі, «Тоқан 1» шаруа қожалығының қойларының дене бітімінің басым бөлігі ұзартылған болатын, оны ұзарту көрсеткіші көрсетеді. Біз бұл ферманың қойлары қосымша омыртқалар мен қабырғаларды қалыптастыру үшін мақсатты таңдауға жауап беруі мүмкін деп болжай алмыз.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В целях увеличения производства мяса будут изучены гены, контролирующие мясную продуктивность: GH, CAST и VRTN. Ключевым геном-кандидатом, контролирующим количество позвонков у овец является ген VRTN (вертнин). Гены вертнина, соматотропина и кальпастатина перспективны для создания экспресс-тестов по увеличению мясной продуктивности и качества селекционных мероприятий. Экономический эффект: в Казахстане 9,3 млн. овцематок (50% от общего поголовья). Предположим, что 1,860 млн. овцематок (20%) осеменяются и покрываются баранами, имеющими дополнительные позвонки, производят по 1,0 ягненку в год, 50% ягнят наследуют дополнительный позвонок, баранчики реализуются на мясокомбинат. При цене 4000 тенге / кг туши разница с контрольной группой составит 3,348 млрд. тенге. Если 348 млн. тенге расходовать на отбор баранов и осеменение (1800 тенге/гол.), экономический эффект составит 3,0 млрд. тенге ежегодно.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ет өндірісін арттыру үшін ет өнімділігін бақылайтын гендер: GH, CAST және VRTN зерттелетін болады. Қойлардың омыртқаларының санын бақылайтын негізгі кандидат гені VRTN гені болып табылады. Вертнин, соматотропин және калпастатин гендері ет өнімділігі мен асыл тұқымды мал шаруашылығының сапасын арттыру үшін экспресс-тесттер жасау үшін перспективалы болып табылады. Экономикалық әсері: Қазақстанда 9,3 млн бас аналық мал бар (жалпы халықтың 50%). 1 миллион 860 мың бас аналық (20%) омыртқасы артық қошқарлармен ұрықтандырылып, жұптастырылып, жылына 1,0 қозы береді, қозылардың 50 пайызы артық омыртқалы тұқым қуалайды, ал қошқарлар ет комбинатына өткізіледі делік. 4000 теңге/кг ұшаның бағасы бойынша бақылау тобымен айырмашылық 3,348 млрд теңгені құрайды. Қошқар селекциясы мен ұрықтандыруға 348 млн теңге жұмсалса (1800 теңге/бас), экономикалық тиімділік жыл сайын 3,0 млрд теңгені құрайды.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Овцеводы заинтересованы во внедрении и широком использовании результатов данного проекта, так как выгоднее разведение более продуктивных овец. Эта работа имеет и большой экспортный потенциал и обогатит генетическую и зоотехническую науку новыми знаниями.

Efficiency (in Kazakh) : Қой өсірушілер бұл жобаны жүзеге асырып, оның нәтижелерін кеңінен пайдалануға мүдделі, өйткені өнімділігі жоғары қой өсіру тиімдірек. Бұл жұмыстың үлкен экспорттық әлеуеті бар және генетикалық және зоотехникалық ғылымды жаңа біліммен байытады.

Field of application (in Russian) : овцеводство, геномная селекция.

Field of application (in Kazakh) : қой шаруашылығы, геномдық селекция.