Inventory number IRN Number of state registration
0323РК00539 AP19677488-KC-23 0123РК01077
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 19224980 AP19677488
Name of work
Лингвистические основы разработки одноязычного толкового словаря казахского литературного языка в латинской графике
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Нуржанова Ботакоз Нуртановна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) Нет
Full name of the service recipient
Товарищество с ограниченной ответственностью "Институт развития государственного языка"
Abbreviated name of the service recipient ТОО "ИРГЯ"
Abstract

қазақ тілінде біртілді түсіндірме сөздікке грамматикалық, этимологиялық, стильдік шартты белгілердің дәл әрі дұрыс қою үлгілерін көрсету

указать в одноязычном толковом словаре точные и правильные образцы постановки грамматических, этимологических, стилевых условных знаков

разработать методологию построения одноязычного словаря с латинской графикой, охватывающую весь словарный состав казахского языка, доказать недостатки ранее изданного 15-томного толкового словаря путем проведения экспертизы, указать правильный вариант, подготовить лексикографическую инструкцию.

қазақ тілінің сөздік құрамын түгел қамтитын латын графикалы біртілдік сөздік түзудің әдіснамасын жасау, бұған дейін шыққан 15 томдық түсіндірме сөздіктегі кемшіліктерді сараптама жүргізу арқылы дәлелдеу, дұрыс нұсқасын көрсету, лексикографиялық нұсқаулық дайындау.

Для достижения поставленных в проекте целей используются лингвистические методы и приемы исследования. Отметим, что при определении современных значений слов и словосочетаний, взятых в реестр, применяется описательный метод, при различении их основных и вспомогательных значений и общих или дифференциальных семейств слов, входящих в одну тематическую группу, а также метод сравнения при поиске примеров, историко-сравнительные методы определения частоты и типа употребления слов. Также будет реализован ряд работ с помощью сопоставительных, лингвостатистических, экспериментальных, методов.

Жобада алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін зерттеудің лингвистикалық әдіс-тәсілдері пайдаланылады. Атап өтетін болсақ, реестрге алынған сөздер мен сөз тіркестерінің қазіргі мағыналарын анықтауда сипаттама әдісі, олардың негізгі және қосалқы мағыналарын және бір тақырыптық топқа кіретін сөздердің ортақ не дифференциалды семаларын ажыратуда, сондай-ақ мысалдар іздеу барысында салыстыру әдісі, сөздердің қолданылу жиілігі мен типін анықтауда тарихи-салыстырмалы әдістер қолданылады. Сондай-ақ салғастырмалы, лингвостатистикалық, эксперименттік, әдістер арқылы да бірқатар жұмыстар іске асырылатын болады.

главная научная новизна проекта-определить специалистам (корректорам), создающим одноязычные словари, напечатанные латинским шрифтом, необходимые методы и приемы транслитерации с кириллической графики на латинскую графику, оценить теорию и практику, предотвратить различные трудности и пробелы, с которыми мы сталкиваемся при проведении этих работ, и проложить путь к тому, чтобы не повторять недостатки словарей до настоящего времени.

жобаның басты ғылыми жаңалығы – латын қарпімен басылған біртілді сөздіктерді жасайтын мамандарға (түзушілерге) кирилл графикасынан латын графикасына транслитерациялаудың қажетті әдіс-тәсілдерін анықтап, теориясы мен тәжірибесін бағамдап, осы жұмыстарды жүргізу кезінде кездесетін түрлі қиындықтар мен олқылықтардың алдын алу және осы уақытқа дейінгі сөздіктердің кемшіліктерін қайталамауға жол сілтеу.

Толковый словарь должен быть не только научным трудом, выполняющим функцию справочника или пособия, но и дидактическим пособием.

Түсіндірме сөздік тек анықтамалық немесе оқу құралдарының қызметін атқаратын ғылыми еңбек қана емес, сондай-ақ ол дидактикалық құрал болуы керек.

полный

толық

в результате анализа, фильтрации и раскрытия значений языковых единиц, значения которых затемняются, определяются лингвистические требования интерпретации простым языком в раскрытии значений слов и фраз, вошедших в словарь; - при определении коренных слов учитываются элементы и этнолингвистические данные, сохраняющие особенности национального бытия в значениях слов

мағыналары күңгірт жинақталған тіл бірліктерінің мағыналарын ашып, оларды талдаудан, сүзгіден өткізу нәтижесінде сөздікке енген сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарын ашуда қарапайым тілмен түсіндірудің лингвистикалық талаптары анықталады; - байырғы сөздерге анықтама беру кезінде сөз мағыналарындағы ұлттық болмыс ерекшеліктерін сақтайтын элементтер мен этнолингвистикалық деректер ескеріледі

языкознание

тіл білім

UDC indices
811
International classifier codes
16.21.47;
Key words in Russian
толковый словарь; лексикография; латинская графика; реестр слова; условное обозначение;
Key words in Kazakh
түсіндірме сөздік; лексикография; латын графикасы; сөз реестрі; шартты белгі;
Head of the organization Сейсенбек Мағжан Бижомартұлы жоқ / жоқ
Head of work Нуржанова Ботакоз Нуртановна Phd / жоқ