The object of research, development or design (in Russian) : Реки равнинного Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жазықтық Қазақстан өзендері

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является изучение характера многолетних колебаний минимального стока в условиях климатических изменений и влияния хозяйственной деятельности. Применение новых подходов и методов к его расчету и оценка вероятности и степени опасности неблагоприятных гидрологических явлений (маловодье) в различных бассейновых природно-хозяйственных системах Казахстана, как основы для принятия оптимальных решений для обеспечения их водной безопасности.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты климаттық өзгерістер мен шаруашылық іс-әрекеттің әсері жағдайында ең төменгі ағындының көпжылдық ауытқуларының сипатын зерттеу болып табылады. Оны есептеуге жаңа тәсілдер мен әдістерді қолдану және олардың су қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында оңтайлы шешімдер қабылдау үшін негіз ретінде Қазақстанның әртүрлі бассейндік табиғи-шаруашылық жүйелерінде қолайсыз гидрологиялық құбылыстардың (су тапшылығы) ықтималдығы мен қауіптілік дәрежесін бағалау.

Методы исследования (на русском) : современные статистические методы анализа временных рядов (методы гидрологической аналогии, корреляционный, регрессионный, спектрально-временной анализ, метод авторегрессии, скользящего среднего), методы полевых экспериментальных исследований, методы сравнительного географического анализа, применение картографического метода позволить отобразить пространственные изменения основных характеристик минимального стока рек равнинного Казахстана

Методы исследования (на казахском) : Уақыттық қатарларды талдаудың заманауи статистикалық әдістері (гидрологиялық ұқсастық, корреляциялық, регрессиялық, спектрлік-уақыттық талдау, авторегрессия, жылжымалы орташа әдістері), далалық эксперименттік зерттеу әдістері, салыстырмалы географиялық талдау әдістері, картографиялық әдісті қолдану Қазақстанның жазық өзендерінің ең төменгі ағындысының негізгі сипаттамаларының кеңістіктік өзгерістерін көрсетуге мүмкіндік береді

Obtained results and novelty (in Russian) : Методы, подходы, методологические приемы по оценке собранных и анализированных данных минимального стока в целом, а также в условиях нестационарности климата и стока. Информационно-аналитическая база гидрологических данных, созданная в онлайн инструменте Google Sheets для сбора и обработки наименьших средних расходов воды за 30 суток и за сутки в зимний период и в период открытого русла за период от начала инструментальных наблюдений до 2021 г. включительно. Таблицы гидрологической изученности по исследуемым водохозяйственным бассейном с указанием координатных точек, морфометрических характеристик створа, периодов наблюдений . 2 (две) статьи в рецензируемых научных изданиях, имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 50, 3 (три) статьи, рекомендованные Комитетом по обеспечению качества в сфере науки и высшего образования Республики Казахстан (КОКНВО)

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жалпы, сондай-ақ климат пен ағынды сулардың тұрақсыздығы жағдайында жиналған және талданған минималды ағынды мәліметтерін бағалау әдістері, тәсілдері, әдіснамалық тәсілдері. Google Sheets онлайн құралы аспаптық бақылаулар басталғаннан бастап 2021 жылға дейінгі аралықта қысқы кезеңде және ашық арна кезеңінде 30 тәуліктік және тәуліктік судың ең төменгі орташа су өтімдерін жинау және өңдеу үшін құрылған гидрологиялық деректердің ақпараттық-аналитикалық базасы. Зерттелетін су шаруашылық бассейні бойынша координаталық нүктелерді, тұстаманың морфометриялық сипаттамаларын, бақылау кезеңдерін көрсете отырып, гидрологиялық зерттелу кестелері . Scopus базасында Сitescore бойынша кемінде 50 процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдардағы 2 (екі) мақала, Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті (ҒЖБСҚК) ұсынған 3 (үш) мақала

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Методические модификации гидрологических исследований найдут применение и в дальнейшем в аналогичных исследованиях, что определяет перспективность получаемых результатов. Последние позволяют также давать прогноз состояния водных ресурсов и гидрологических характеристик на ближайшие десятилетия. По мере накопления натурных данных и корректировки расчётных величин, с использованием применяемой методики, будет даваться прогноз и на последующие 10-летия.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Гидрологиялық зерттеулердің әдістемелік модификациялары бұдан әрі ұқсас зерттеулерде қолданылады, бұл алынған нәтижелердің перспективасын анықтайды. Соңғысы алдағы онжылдықтардағы су ресурстары мен гидрологиялық сипаттамалардың жай-күйін болжауға мүмкіндік береді. Табиғи мәліметтердің жинақталуына және есептелген шамалардың түзетілуіне қарай қолданылатын әдістемені пайдалана отырып, келесі 10 жылдыққа да болжам жасалатын болады.

Level of implementation (in Russian) : 2 (две) статьи в рецензируемых научных изданиях, имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 50, 3 (три) статьи, рекомендованные Комитетом по обеспечению качества в сфере науки и высшего образования Республики Казахстан (КОКНВО)

Level of implementation (in Kazakh) : Scopus базасында Сitescore бойынша кемінде 50 процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдардағы 2 (екі) мақала, Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті (ҒЖБСҚК) ұсынған 3 (үш) мақала

Efficiency (in Russian) : Уточненные характеристики дефицита водных ресурсов, расчетные данные по величинам минимального летнего и зимнего стока рек равнинного Казахстана, будут переданы пользователям и могут учитываться в конкретном проектировании, при решении стратегических и текущих задач использования водных ресурсов или отдельных водных объектов.

Efficiency (in Kazakh) : Су ресурстары тапшылығының нақтыланған сипаттамалары, Қазақстанның жазық өзендерінің ең төменгі жазғы және қысқы ағындысының шамалары бойынша есептік мәліметтер пайдаланушыларға берілетін болады және су ресурстарын немесе жекелеген су объектілерін пайдаланудың стратегиялық және ағымдағы міндеттерін шешу кезінде нақты жобалауда ескерілуі мүмкін.

Field of application (in Russian) : Полученные в результате осуществления проекта характеристики, использованные инновации в их оценках определяют новизну результатов, которые могут быть положены в основу разработки водной стратегии республики и регионов в современных условиях.

Field of application (in Kazakh) : Жобаны жүзеге асыру нәтижесінде алынған сипаттамалар, олардың бағалауында пайдаланылған инновациялар қазіргі жағдайда республика мен аймақтардың су стратегиясын әзірлеуге негіз болатын нәтижелердің жаңалығын анықтайды.