The object of research, development or design (in Russian) : Ассоциация уровня триметиламин N-оксида и липополисахарид-связывающего белка с активностью воспалительных заболеваний кишечника.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Триметиламин N-оксидінің және липополисахаридтерді байланыстыратын ақуыз деңгейлерінің ішектің қабыну ауруларының белсенділігімен байланысы.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является изучение концентрации триметиламин N-оксида (ТМАО) и липополисахарид-связывающего (ЛПС) белка в крови у пациентов с воспалительными заболеваниями кишечника и оценка их взаимосвязи с нарушением микробиоты кишечника и активностью заболевания. В результате реализации проекта будет установлено, отражает ли уровень данных показателей нарушения в составе микробиоты кишечника и активность заболевания.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ішектің қабыну аурулары бар науқастарда қандағы N-оксид триметиламин мен липополисахарид байланыстыратын ақуыздың концентрациясын зерттеу және олардың ішек микробиотасының бұзылуымен және аурудың белсенділігімен байланысын бағалау болып табылады. Жобаны іске асыру нәтижесінде бұл көрсеткіштердің деңгейі ішек микробиотасының құрамындағы бұзылуларды және ауру белсенділігін көрсететіні анықталады.

Методы исследования (на русском) : На текущий период в исследование включено 110 пациентов с ВЗК, 40 относительно здоровых лиц - группа контроля. Методы исследования: клинические, лабораторные (биохимические, определение уровня ТМАО, ЛПС-белка, исследование фекального кальпротектина), эндоскопические, изучение кишечного микробиома методом полногеномного секвенирования. Измерение концентрации ТМАО в сыворотке крови проведено методом ВЭЖХ на аппарате Agilent-1200, уровня ЛПС-белка - методом ИФА с использованием набора Cloud-Clone SEB406Hu ELISA Kit, в КДЛ «Олимп» выполнены развернутый общий анализ крови и биохимический анализ на общий белок, альбумин, СРБ; образцы кала доставлены в ЧУ «National Laboratory Astana» для проведения метагеномного секвенирования. Полученные результаты лабораторно-инструментальных методов внесены в базу данных, начата статистическая обработка полученных промежуточных результатов исследования с использованием IBM SPSS Statistics 22. Нормальность распределения данных была проверена с использованием одновыборочного критерия Колмогорова-Смирнова. Характеристики данных, имеющих нормальное распределение, описаны при помощи среднеарифметического значения со стандартным отклонением; при неправильном распределении - медиана с квартилями. Сравнение 2 групп проведено с использованием критерия Манна-Уитни, при сравнении нескольких групп-критерий Краскелла-Уоллиса. Различия в группах считались статистически значимыми при уровне р≤0,05 (уровень значимости α=0,05)

Методы исследования (на казахском) : Ағымдағы кезеңде зерттеуге ІҚА бар 110 пациент, салыстырмалы түрде сау 40 адам - бақылау тобы енгізілді. Зерттеу әдістері: Клиникалық, зертханалық (биохимиялық, ТМАО деңгейін анықтау, ЛПБ ақуызы, фекальды кальпротектинді зерттеу), эндоскопиялық, ішек микробиомасын толық геномдық секвенирлеу әдісімен зерттеу. Қан сарысуындағы ТМАО концентрациясын өлшеу Agilent-1200 аппаратында жоғары тиімді сұйық хроматография әдісімен, Cloud-Clone SEB406Hu Elisa Kit жиынтығын пайдалана отырып, ИФА әдісімен ЛПБ - ақуыз деңгейімен жүргізілді, "Олимп" КДЛ-да жалпы ақуызға, альбуминге, CRP-ге толық қан анализі және биохимиялық талдау жүргізілді; нәжіс үлгілері метагеномдық секвенирлеуді жүргізу үшін "NATIONAL LABORATORY Astana"АҚ жеткізілді. Зертханалық-аспаптық әдістердің алынған нәтижелері дерекқорға енгізілді, IBM SPSS Statistics 22 көмегімен алынған аралық зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу басталды. Деректерді бөлудің қалыпты жағдайы Колмогоров-Смирновтың бір іріктеу критерийі арқылы тексерілді. Қалыпты таралуы бар деректердің сипаттамалары стандартты ауытқуы бар орташа арифметикалық мәнді қолдану арқылы сипатталады; дұрыс таралмаған жағдайда - квартильдері бар медиана. 2 топты салыстыру Манн-Уитни критерийін, бірнеше топты салыстыру кезінде Краскелл-Уоллис критерийін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Топтардағы айырмашылықтар статистикалық маңызды болып саналды р≤0,05 (маңыздылық деңгейі α=0,05)

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате анализа промежуточных данных было выявлено, что уровень ТМАО(в мкмоль/л) у пациентов основной группы статистически значимо (р=0,05) различался от группы контроля Ме0,621(0,47;1,45).У пациентов с ЯК он оказался ниже Ме0,191(0,09;0,5),чем при БК Ме0,311(0,12;0,63).В группе пациентов с БК установлено, что при толстокишечной локализации (колите) медиана оказалась наиболее высокой-Ме 0,32 (0,8;0,1),при илеоколите-Ме0,21(0,4;0,08)и илеите Me0,03(0,2;0,01), однако различие в группах в зависимости от протяженности не являлось статистически значимым (р=0,151).В зависимости от активности воспалительного процесса по CDAI и Харви-Бредшоу ТМАО не различается (р=0,9 и р=0,25 соотв.).У пациентов с ЯК в зависимости от активности воспалительного процесса по клинико-эндоскопическому индексу Мейо ТМАО в группах достоверно различался (р=0,035): при неактивном процессом Ме0,342 (0,4;0,19), при минимальной активности Ме0,172(0,28;0,09),умеренной Ме0,063(0,14;0,04) и выраженной Ме0,031(0,08;0,017).В группах по протяженности патологического процесса при ЯК ТМАО не различался (р=0,15).По уровню ЛПС-белка(в нг/мл)статистически значимых данных о различии у здоровых лиц и пациентов с ВЗК не получено (р=0,356).Медиана показателя ЛПС-белка у пациентов с ЯК составила Ме10,73(7,08;17,4),у лиц с БК она оказалась значительно выше-Ме18,86(7,36;24,78),в группе контроля Ме 13,81 (8,92;21,74).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Аралық деректерді талдау нәтижесінде негізгі топтағы пациенттерде тмао деңгейі(мкмоль/л)статистикалық маңызды (р=0,05) Ме бақылау тобынан 0,621(0,47;1,45) ерекшеленетіні анықталды.Ойық жаралы колитпен ауыратын науқастарда ол Крон ауруы Ме 0,311 (0,12;0,63) қарағанда Ме 0,1918(0,09;0,5) төмен болды.Крон ауруы пациенттер тобында тоқ ішектің локализациясы кезінде медиананың ең жоғары екендігі анықталды-Ме 0,32 (0,8; 0,1), илеоколит кезінде- Ме 0,21(0,4;0,08) және илеит Me 0,03 (0,2;0,01), бірақ топтардағы айырмашылық ұзындығына байланысты статистикалық маңызды емес (р=0,151). Қабыну процесінің белсенділігіне байланысты CDAI және Харви-Бредшоу ТМАО ерекшеленбейді (р = 0,9 және р=0,25 арақатынас.). ОЖК бар емделушілерде Мейо ТМАО клиникалық-эндоскопиялық индексі бойынша қабыну процесінің белсенділігіне байланысты топтарда айтарлықтай өзгерді (р=0,035): белсенді емес процесс кезінде ол ең жоғары ОЖК 0,342 (0,4;0,19), минималды ОЖК 0,172(0,28;0,09), орташа ОЖК0,063(0,14;0,04), көрсетілген Me0,031(0,08;0,017). Топтарда ОЖК ТМАО кезіндегі патологиялық процестің ұзақтығы бойынша ерекшеленбеді (р=0,15).ЛБП ақуызының деңгейі бойынша (нг/мл) оның дені сау адамдар мен ІҚА емделушілерде ерекшеленетіні туралы статистикалық маңызды деректер алынбаған (р=0,356). ОЖК бар емделушілерде ЛБП ақуызының орташа көрсеткіші Ме10,73(7,08;17,4) құрады, БК бар адамдарда ол айтарлықтай жоғары болды- Ме18,86(7,36;24,78), Ме бақылау тобында 13,81(8,92;21,74).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведены осмотр и клиническое обследование 150 респондентов (110 с воспалительным заболеванием кишечника, 40 относительно здоровых лиц), заполнена база данных на 150 человек, проведен забор биологических образцов -венозная кровь у 150 человек, кала-у 110 пациентов. Проведены лабораторные обследования, получены результаты общего анализа крови (150 чел.), биохимических показателей (150 чел.), фекального кальпротектина (110 чел.), метагеномного секвенирования (45 чел.), уровня ТМАО (150 чел.), ЛПС-белка (88 чел.).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 150 респондентке тексеру және клиникалық тексеру жүргізілді (110-і ішектің қабыну ауруымен, 40 салыстырмалы сау адам), 150 адамға деректер базасы толтырылды, биологиялық үлгілер алынды - 150 адамнан веноздық қан, және 110 науқастың нәжіс үлгілері. Зертханалық зерттеулер жүргізілді, жалпы қан анализінің нәтижелері (150 адам), биохимиялық көрсеткіштері (150 адам), фекальды калпротектин (110 адам), метагеномдық секвенирлеу (45 адам), ТМАО деңгейі (150 адам), ЛБ ақуызы (88 адам). адамдар).

Level of implementation (in Russian) : В настоящее время проект находится на промежуточных этапах реализации согласно утвержденному календарному плану.

Level of implementation (in Kazakh) : Қазіргі уақытта жоба бекітілген күнтізбелік жоспарға сәйкес іске асырудың бастапқы кезеңдерінде тұр.

Efficiency (in Russian) : Полученные в ходе реализации проекта результаты расширят возможности диагностики и определения степени активности ВЗК, что способствует сокращению сроков постановки диагноза, более эффективному лечению, предупреждению развития осложнений, хирургических вмешательств и инвалидизации пациента.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру барысында алынған нәтижелер диагноз қою мерзімдерін қысқартуға, тиімдірек емдеуге, асқынулардың, хирургиялық араласулардың дамуын болдырмауға және пациенттің мүгедектігіне ықпал ететін ІҚА белсенділігінің дәрежесін диагностикалау және анықтау мүмкіндіктерін кеңейтеді.

Field of application (in Russian) : Изучение новых маркеров, отражающих активность воспаления, взаимодействие кишечного микробиома и метаболома, расширит возможности понимания механизмов развития заболевания и его диагностики, что в дальнейшем способствует более эффективному менеджменту ВЗК.

Field of application (in Kazakh) : Қабынудың белсенділігін, ішек микробиомасы мен метаболомының өзара әрекеттесуін көрсететін жаңа маркерлерді зерттеу аурудың даму механизмдерін түсіну және оны диагностикалау мүмкіндіктерін кеңейтеді, бұл ІҚА-ді одан әрі тиімді басқаруға ықпал етеді.