Inventory number IRN Number of state registration
0323РК01413 AP14869472-KC-23 0122РК00742
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 32999961.9 AP14869472
Name of work
Исследование вековых возмущений в много планетных системах со сферическими телами переменной массы
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Минглибаев Мухтар Джумабекович
0
1
4
1
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Казахский национальный университет имени аль-Фараби"
Abbreviated name of the service recipient НАО "КазНУ им. аль-Фараби"
Abstract

Объектом исследования является гравитирующие системы естественных небесных тел с переменными массами – планетные системы с центральной звездой.

Орталық жұлдызы бар планеталық жүйелер - массалары айнымалы гравитациялаушы табиғи аспан денелерінің жүйесі зерттеу объектісі болып табылады.

Целью проекта является выявления возможных эволюционных треков планетных систем, когда ведущим фактором эволюции является переменность масс планет и центральной звезды, в случаях изотропного и анизотропного изменения масс тел.

Жобаның мақсаты планеталар және орталық жұлдыздың массалары изотропты және анизотропты өзгергеруі жетекші фактор болғанда, планеталық жүйенің мүмкін эволюциялық жолдарын табу

Использованы методы теория возмущения на базе апериодического движения по квазиконическому сечению, разработанных нами для исследования нестационарных гравитирующих систем. Использованы различные системы оскулирующих переменных, в том числе канонические переменные. Уравнения возмушенного движения многопланетной задачи написаны в различных формах: 1. Уравнения Лагранжа; 2. Канонические уравнения; 3. Уравнения Ньютона.

Бейстационар гравитациялаушы жүйелерді зерттеу үшін, арнайы нақтыланған квазиконустық қима бойындағы апериодикалық қозғалыс негізінде біз қорытып шығарған ұйытқу теориясы пайдаланылды. Әр түрлі оскуляциялаушы айнымалылар жүйелері пайдаланылд, оның ішінде канондық айнымалылар да бар. Көп планеталы мәселенің ұйытқыған қозғалыс теңдеулері әртүрлі формада жазылды: 1. Лагранж теңдеуі; 2. Канондық теңдеулер; 3. Ньютон теңдеулері.

За отчетный период получены следующие новые результаты: 1. Выделены возмущающие функции для использования теории возмущения в виде уравнения Лагранжа. 2. Выделены возмущающие функции для использования уравнении канонической теории возмущения в аналогах второй системы переменных Пуанкаре. 3. Выделены возмущающие функции для использования теории возмущения в виде уравнения возмущенного движения в форме уравнения Ньютона. 4. Получена принципиальная схема разложения и корректировка возмущающих функции в ряды, с любой необходимой степенью точности, по элементам апериодического движения по квазиконическому сечению, методами компьютерной алгебры в системе аналитических вычислении Mathematica.

Есеп беру кезеңінде келесідей нәтижелер алынды: 1. Ұйытқу теориясын қолдану үшін Лагранж теңдеуі түріндегі ұйытқу функциялары жеке қарастырылды. 2. Пуанкаре айнымалыларының екінші жүйесі аналогтарындағы канондық ұйытқу теориясының теңдеуін қолдану үшін ұйытқытушы функциялары жеке қарастырылды. 3. Ұйытқу теориясын Ньютон теңдеуі түрінде ұйытқыған қозғалыс теңдеуі ретінде қолдану үшін ұйытқу функциялары жеке қарастырылды. 4. Mathematica компьютерлік алгебра бағдарламасы көмегімен квазиконустық қима бойымен апериодтық қозғалыс элементтері бойынша ұйытқытушы функцияларды кез-келген қажетті дәлдік дәрежесімен қатарға жіктеудің принциптік схемасы алынды.

Полученные научные результаты представляют особый интерес формированию мировоззрению землян во Вселенной о жизни в целом и как один из цивилизации развитых на планете Земля. Полученные результаты лежат на стыке математики, небесной механики, астрономии. Республика Казахстан активно развивает космическую отрасль, наука о космосе будет развиваться в опережающем темпе. Этим и объясняется социальный спрос и экономическая заинтересованность общества в полученных результатах.

Алынған ғылыми нәтижелер, адамзаттың Жер планетасындағы дамыған цивилизация ретінде, жалпы ғарышқа деген, өмірге деген көзқарасты қалыптастыруға, ерекше ықпал етеді және қызығушылық тудырады. Алынған нәтижелер математика, аспан механикасы және астрономия салаларының түйісу облысында жатыр. Қазақстан Республикасында ғарыштық саланы зерттеу қарқынды дамуда, сәйкесінше ғарыш жөніндегі ғылымдар қарқынды дамуда. Ғарыш саласын игеруге байланысты болғандықтан, алынған нәтижелер тікелей әлеуметтік және экономикалық қызығушылық тудырады.

Исследование имеет фундаментальный характер, после завершения проекта полученные новые знания будут внедрены в учебный процесс магистрантов и докторантов.

Зерттеу фундаменталды сипатқа ие, жоба аяқталған соң алынған жаңа білімдер магистранттар және докторанттардың оқу процесіне енгізіледі.

Эффективность определяется внедрением в учебный процесс при подготовке магистрантов и докторантов ВУЗа.

Магистранттар мен докторанттардың оқу процесіне жобаның жаңа білімдердің енгізілуімен тиімділігі анықталынады.

Полученные новые научные результаты будут применены для изучения Солнечной системы и экзопланетных систем. Целевыми потребителями новых результатов являются астрономы, астрофизики и научные работники занимающихся нестационарными проблемами теоретической астрономии, небесной механики, а так же для докторантов, магистрантов и студентов старших курсов университетов.

Алынатын жаңа ғылыми нәтижелер Күн жүйесі мен экзопланеталық жүйелерді зерттеу үшін қолданылады. Астрономдар, астрофизиктер, теориялық астрономияның, аспан механикасының бейстационар мәселелерімен айналысатын ғылыми қызметкерлер, сонымен қатар докторанттар, магистранттар және университеттердің жоғарғы курс студенттері - жаңа нәтижелердің мақсатты тұтынушылары болып табылады.

UDC indices
521.1; 521.3
International classifier codes
30.00.00;
Key words in Russian
физико-математические науки; теоретическая и небесная механика; вековые возмущения; переменная масса; планетные системы; теория возмущения;
Key words in Kazakh
физика-математикалық ғылымдар; теориялық және аспан механикасы; ғасырлық ұйытқу; айнымалы масса; планеталық жүйелер; ұйытқу теориясы;
Head of the organization Айтжанова Жамилa Нурматовна доктор экономических наук / доцент
Head of work Минглибаев Мухтар Джумабекович Доктор физико-математических наук / профессор