The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является - ультразвуковой автомобильный глушитель для очистки выхлопных газов автомобилей.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі - автокөліктің пайдаланылған газын тазартуға арналған ультрадыбыстық автомобиль дыбыс өшіргіші.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является получение результатов, позволяющих осуществлять расчет, конструирование ультразвукового автомобильного глушителя и разработку его опытного образца. Теоретические и экспериментальные исследования позволят повысить эффективность использования процесса ультразвуковой коагуляции твердых частиц для очистки выхлопных газов и, следовательно повышение чистоты воздуха в городах.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ультрадыбыстық автомобиль дыбыстық өшіргішті есептеуге, жобалауға және оның тәжірибелік үлгісін жасауға мүмкіндік беретін нәтижелер алу болып табылады. Теориялық және эксперименттік зерттеулер пайдаланылған газдарды тазарту үшін қатты бөлшектердің ультрадыбыстық коагуляция процесін пайдалану тиімділігін арттыруға, демек, қалаларда ауа тазалығын арттыруға мүмкіндік береді.

Методы исследования (на русском) : 1) Гипотеза исследования - возможность очисти выхлопных газов за счет действия ультразвукового излучателя расположенного в глушителе автомобиля, увеличение гидродинамической коагуляции выхлопных газов ДВС автомобиля. Исследовательская стратегия следующая: - математическое моделирование движения частицы выхлопного газа; - теоретическое установление коэффициента коагуляции; - разработка стендов и плана эксперимента; - получение экспериментальных зависимостей; - сравнение аналитических и теоретических результатов; - разработка методики расчета; - разработка эскизного проекта стенда. 2) Исследования будут проводиться с использованием методов математического моделирования, морфологического анализа, физического моделирования (при проведении экспериментов). Методом морфологического анализа будет установлено множество возможных вариантов автомобильных глушителей. Разработка и изготовление экспериментальной модели автомобильного глушителя с ультразвуковым оборудованием будет выполнена с использованием математического и физического моделирования. Будет изготовлен полноразмерный ультразвуковой автомобильный глушитель и испытан на реальном автомобиле.

Методы исследования (на казахском) : 1) Зерттеу гипотезасы-автокөліктің дыбыс өшіргішінде орналасқан ультрадыбыстық сәулелендіргіш әрекеті есебінен пайдаланылған газдарды тазарту мүмкіндігі, автомобильдің іштен жану қозғалтқышының пайдаланылған газдарының гидродинамикалық коагуляциясын арттыру. Зерттеу стратегиясы келесідей: - пайдаланылған газ бөлшектерінің қозғалысын математикалық модельдеу; - коагуляция коэффициентін теориялық анықтау; - стендтер мен эксперимент жоспарын әзірлеу; - эксперименттік тәуелділіктерді алу; - аналитикалық және теориялық нәтижелерді салыстыру; - есептеу әдістемесін әзірлеу; - стендтің эскиздік жобасын әзірлеу. 2) Зерттеулер математикалық модельдеу, морфологиялық талдау, физикалық модельдеу (эксперименттер жүргізу кезінде) әдістерін пайдалана отырып жүргізілетін болады. Морфологиялық талдау әдісімен автомобиль дыбыс өшіргіштірдің көптеген мүмкін нұсқалары анықталады. Ультрадыбыстық жабдықтары бар автомобиль эксперименттік дыбыс өшіргіш моделін әзірлеу және жасау математикалық және физикалық модельдеуді қолдану арқылы жүзеге асырылады. Толық өлшемді ультрадыбыстық автокөлік дыбыс өшіргіші жасалады және нақты көлікте сыналады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученные результаты: - сделан полноразмерный ультразвуковой автомобильный глушитель; - проведены эксперименты. По результатам стендовых, лабораторных и физико-технических экспериментов определены эмпирические закономерности влияния ультразвука на выхлопной газ транспортной техники; - получены экспериментальные данные изменения дымности, концентрации вредных выбросов за счет применения ультразвука, коэффициент вероятности коагуляции; - Сарсембекову Б.К. присвоена степень PhD. Приказ №135 от 24.03.2023г. - получены зависимости, позволяющие определять весомость ортокинетической и гидродинамической коагуляции через вероятность коагуляции, массы частиц осаждаемых в глушителе; - получены теоретические и экспериментальные зависимости, позволяющие определить эффективные параметры ультразвукового автомобильного глушителя. Научная новизна проекта заключаться в следующем: - в установлении зависимостей между числом коленчатого вала и емкостью камер сгорания с одной стороны, и амплитудно-частотными характеристиками генератора с другой стороны, с учетом длины, диаметра и объема ультразвукового глушителя; - в получении данных содержания вредных примесей в отработавших газах без воздействия и под воздействием ультразвука на различных частотах работы ультразвукового оборудования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алынған нәтижелер: - толық өлшемді ультрадыбыстық автокөлік дыбыс өшіргіші жасалды; - эксперименттер жүргізілді. Стендтік, зертханалық және физикалық-техникалық тәжірибелердің нәтижелері бойынша ультрадыбыстың эмпирикалық заңдылықтары көлік техникасының пайдаланылған газдарына әсері анықталды; - ультрадыбысты қолдану нәтижесінде түтіннің өзгеруі, зиянды шығарындылардың концентрациясы және коагуляция ықтималдығының коэффициенті туралы тәжірибелік деректер алынды; - Сарсембеков Б.К.-ке PhD дәрежесі берілді. 2023 жыл 24 наурыздағы № 135 бұйрығы; - ортокинетикалық және гидродинамикалық коагуляцияның салмағын коагуляция ықтималдығы арқылы анықтауға, дыбыс өшіргіште тұндырылған бөлшектердің массасын анықтауға мүмкіндік беретін тәуелділіктер алынды; - ультрадыбыстық автомобиль дыбыс өшіргішінің тиімді параметрлерін анықтауға мүмкіндік беретін теориялық және тәжірибелік тәуелділіктер алынды. Жобаның ғылыми жаңалығы келесідей: -иінді біліктің саны мен бір жағынан жану камераларының сыйымдылығы мен екінші жағынан генератордың амплитудалық-жиілік сипаттамалары арасында ультрадыбыстық дыбыс өшіргіштің ұзындығын, диаметрін және көлемін ескере отырып тәуелділіктерді белгілеуде; - пайдаланылған газдардағы зиянды қоспалардың құрамын ультрадыбыстық жабдықтың әртүрлі жиіліктерінде ультрадыбыстық әсерсіз және әсерінсіз алу.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Ультразвуковой автомобильный глушитель будет иметь оптимальные параметры для использования в автомобиле. Ожидаемый эффект – замена каталитического нейтрализатора.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ультрадыбыстық автомобиль дыбыс өшіргіші көлікте пайдалану үшін оңтайлы параметрлері болады.

Level of implementation (in Russian) : в 2023 году не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : 2023 жылы қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность использования ультразвука для очистки выхлопного газа ДВС автомобилей была доказана в ходе проведенных экспериментов.

Efficiency (in Kazakh) : Автокөліктердің іштен жанатын қозғалтқыштарының пайдаланылған газдарын тазарту үшін ультрадыбысты қолданудың тиімділігі эксперименттер барысында дәлелденді.

Field of application (in Russian) : Область применения - автомобильный транспорт.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: автомобиль көлігі.