The object of research, development or design (in Russian) : максимальная токовая защита линий электропередач и дифференциальная защита электродвигателей, выполненные на катушках индуктивности

The object of research, development or design (in Kazakh) : индуктивтық катушкалары мен жасалған электржелілерінің максималды ток қорғанысы және электрқозғалтқыштарының дифференциалдық қорғанысы

Aim of work (in Russian) : Создание максимальной токовой защиты (МТЗ) и дифференциальной защиты на катушках индуктивности, без использования распространенных в электроэнергетике трансформаторов тока (ТТ) и токовых реле с ферромагнитными сердечниками для линий электропередач и электродвигателя. Основополагающим фактором является отказ от использования дорогих по стоимости металлоёмких, громоздких и с дорогостоящей изоляцией, вышеназванных ТТ и токовых реле

Aim of work (in Kazakh) : Электрэнергетикасында кең тараған ферромагниттік өзектері бар ток трансформаторларын (ТТ) және ток релелерін кернеуі қолданбай, 10–35 кВ электржелілерін мен электрқозғалтқыштарын үшін индуктивтық катушкалары мен неғізілген максималдық ток (МТҚ) және дифференциалды қорғаныстарды құру. Негізгі фактор - құны бойынша қымбат, металды көп, көлемді және қымбат оқшаулаумен, жоғарыда аталған ТТ және ток релелерін пайдаланудан бас тарту.

Методы исследования (на русском) : При выполнении решения поставленных задач в работе используются фундаментальные положения релейной защиты, теории электромагнитных переходных процессов, конструирования механизмов и машин

Методы исследования (на казахском) : Қойылған міндеттерді шешу кезінде жұмыста релелік қорғаныстың іргелі ережелері, электромагниттік өтпелі процестер теориясы, механизмдер мен машиналар конструкциясы қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Опубликованы 5 научных статей в журналах, рекомендуемых КОКСНВО МНВО Республики Казахстан. Опубликованы по теме исследования: 1 патент на изобретение в Республике Казахстан и 1 патент на изобретение за рубежом–в России. Опубликованы 3 научные статьи в международных научных конференциях: «XXIII САТПАЕВСКИЕ ЧТЕНИЯ, 2023г», «XV Торайгыровские чтения», а также научная статья «Resource-saving protections of power transformers against internal faults» в международной научной конференции E3S Web of Conferences 434, 01041 (2023), входящей в наукометрическую базу цитирования «Scopus», ICECAE 2023г.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті ұсынатын журналдарда 5 ғылыми мақала жарияланды. Зерттеу тақырыбы бойынша Қазақстан Республикасында өнертабысқа 1 патент және шетелде-Ресейде өнертабысқа 1 патент жарияланды. «XXIII Сәтбаев оқулары, 2023ж», «XV Торайғыр оқулары, 2023ж» және "Scopus" ғылыми базасына кіретін "Web of Conferences 434, 01041 (2023) халықаралық ғылыми конференциясында "Resource-saving protections of power transformers against internal faults ", 2023ж. 3 ғылыми мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Для разработки и доработки опытного образца устройства альтернативной максимальной токовой защиты, с установкой его внутри ячейки КРУ, были изучены известные конструкции таких ячеек. К основным элементам ячеек относятся: корпус, состоящий из нескольких отсеков (релейный, сборных шин, кабельный и выкатного элемента), выключатель, шины, измерительные трансформаторы тока с металлическими сердечниками и устройства релейной защиты. С учётом анализа конструктивных исполнений ячеек КРУ стало понятным, что практически для каждой из них нужно своё устройство максимальной токовой защитой, выполненной на катушках индуктивности, каждое имеющее свои конструктивные особенности. Используя купленное по гранту и имеющееся в лабораториях кафедры оборудование, была собрана экспериментальная установка для их проведения в ячейке КРУ. Эксперименты проводятся на установке, в состав которой входят: автоматический выключатель, первый кабель, подключенный к первичной обмотке нагрузочного трансформатора (ЛАТР), а к его вторичной обмотке с помощью вторых кабелей, пропущенных через окна трансформаторов тока, к токоведущим шинам. Регулирование параметров срабатывания максимальной токовой защиты от коротких замыканий осуществляют посредством подачи тока к токоведущим шинам.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Альтернативтык максималды ток құрылғысының тәжірибелік үлгісін әзірлеу және оны комплектік тарату құрылғысының (КТҚ) ұяшығының ішіне орнату үшін, арқылы осындай ұяшықтардың белгілі конструкциялары зерттелді. Ұяшықтардың негізгі элементтеріне, олардың ішіне кіретін: корпустың бірнеше отсектер (релелік, құрама шиналар, кабельдік және шығарылатын элемент), ажыратқыш, шиналар, металл өзектері бар ток өлшеу трансформаторлары және релелік қорғау құрылғылары жатады. КТҚ-ың ұяшықтарының конструктивтік орындалуын талдауды ескере отырып, олардың әрқайсысы үшін өзіндік конструктивтік ерекшеліктері бар индуктивті катушкаларда орындалған ең жоғары ток қорғанысы бар өзінің құрылғысы қажет екені түсінікті болды. Грант бойынша сатып алынған және кафедра зертханаларында бар жабдықтарды пайдалана отырып, КТҚ-ың ұяшығында экспериментерды жүргізу үшін эксперименталдық қондырғы құрастырылды. Экспериментер жүргізіледі, олардың ішіне кіретін: автоматты ажыратқыш, бірінші кабель жүктеме трансформаторының бастапқы орамасына (ЛАТР) және оның екінші орамасына ток трансформаторларының терезелері арқылы өтетін екінші кабельдер ток өткізетін шиналарға қосылады. Қысқа тұйықталудан максималды ток қорғанысының жұмыс параметрлерін реттеу үшін ток шиналарға токты беру арқылы жүзеге асырылады.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Влияние результатов на развитие научного направления и смежных областей науки и технологий заключается в том, что максимальная токовая защита (МТЗ) для линий электропередач и дифференциальная защита для электродвигателя на катушках индуктивности, выполненных без использования металлоёмких, дорогих по стоимости и громоздких по весогабаритным параметрам трансформаторов тока (ТТ) и токовых реле с ферромагнитными сердечниками отвечает актуальному вопросу релейной защиты - ресурсосбережению, который в электроэнергетике имеет значимые приоритеты, так как данный вопрос не раз поднимался на международных конференциях по большим энергетическим системам (СИГРЭ), оставаясь актуальным и по сегодняшний день. Использование представленных защит повышает надежность релейной защиты и соответственно данные ресурсосберегающие защиты применимы в качестве альтернативной релейной защиты линий электропередач и электродвигателей

Efficiency (in Kazakh) : Нәтижелердің ғылым мен техниканың негізгі ғылыми бағытын және ғылым мен технологияның сәйкес облыстардың индуктивтық катушкалары мен неғізілген электржелілері үшін максималды ток қорғанысы (МТҚ) және электр қозғалтқыштары үшін дифференциалды қорғаныс ферромагниттік өзектері бар ток трансформаторларының (ТТ) және ток релелерінің салмағы мен өлшемдері бойынша металды көп қажет ететін, құны қымбат және көлемді пайдаланбай жасалған, релелік қорғаныстың өзекті мәселесіне жауап беретін ресурсты үнемдеу әсері болып жатыр, электрэнергетикасында маңызды басымдықтарға ие, өйткені бұл мәселе ірі энергетикалық жүйелер (CIGRE) бойынша халықаралық конференцияларда бірнеше рет көтерілді, бүгінгі күнге дейін өзекті болып қала береді. Ұсынылған қорғаныстарды пайдалану релелік қорғаныстың сенімділігін арттырады және бұл ресурсты үнемдейтін ток қорғау құрылғылары электржелілері мен электр қозғалтқыштарының альтернативтық релелік қорғанысы ретінде қолданылады

Field of application (in Russian) : Электрические установки, напряжением 10-35 кВ (линии электропередач, электродвигатели) подключенные к ячейкам комплектных распределительных устройств.

Field of application (in Kazakh) : Комплектық тарату құрылғыларының ұяшықтарына қосылған кернеуі 10-35 кВ электр қондырғылары (электржелілері, электрқозғалтқыштары).