The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является окисленная цинковая руда

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі тотыққан мырыш кені болып табылады

Aim of work (in Russian) : Целью Проекта является разработка и физико-химическое обоснование перспективной технологии сернокислотного выщелачивания цинка из окисленной цинковой руды путём расширения сырьевой базы цинковых гидрометаллургических производств, повышения их экономической эффективности и экологической безопасности.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - мырыштың гидрометаллургиялық өндірісінің шикізат базасын кеңейту, олардың экономикалық тиімділігі мен экологиялық қауіпсіздігін арттыру арқылы тотыққан мырыш кенінен мырышты күкірт қышқылымен ерітінділеудің перспективті технологиясын әзірлеу және физикалық-химиялық негіздеу.

Методы исследования (на русском) : В Проекте планируется использовать хорошо обоснованные и широко известные методики кинетических исследований (методика Вольдмана-Зеликмана) и термодинамических исследований (методика Оспанова). Для анализа сырья и продуктов его переработки намечено использовать современные физико-химические методы: рентгеноструктурный, термогравиметрический, спектральный и другие. Обработка полученных результатов будет выполнена с использованием табличного процессора Excel.

Методы исследования (на казахском) : Жобада кинетикалық зерттеулердің негізделген және кеңінен танымал әдістерін (Вольдман-Зеликман әдісі) және термодинамикалық зерттеулердің (Оспанов әдісі) қолдану жоспарлануда. Шикізат пен оның өңделген өнімдерін талдау үшін қазіргі заманғы физикалық-химиялық әдістер қолданылады: рентгендік дифракциялық, термогравиметриялық, спектрлік және т.б. Алынған нәтижелер Excel электрондық кестесін пайдалану арқылы өңделетін болады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В соответствии с утвержденным календарным планом работ по 3 этапу проводился изучение вещественного состава труднообогатимой окисленной цинковой руды. Определены содержания цинка и примесей в исследуемой руде с помощью химического и спектрального метода анализа. Для обнаружения фаз исходной руды выполнен рентгенофазовый анализ с использованием дифрактометра D8 ADVANCE (Германия). Кроме того, был выполнен иммерсионный анализ руды и были выявлены основные минералы цинка и другие минералы исследуемой руды. По 4 этапу календарного плана были определены термодинамические характеристики окисленных минералов цинка. Проведены кинетические исследования сернокислотного выщелачивания цинка из окисленных цинковых минералов и определен механизм процесса выщелачивания исходной руды. По результатам исследования подана статья в журнал "ES Materials & Manufacturing" Engineered Science Publisher (процентиль 95, Q1) и принята к публикации на декабрьский номер 2023 года. Согласно 4 этапу календарного плана ожидаемый результат по проекту выполнен. 17 мая 2023 года состоялась защита докторской диссертации Рамазановой Р.А. и присуждена степень доктора философии PhD по специальности «Металлургия».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстардың бекітілген кестесіне сәйкес 3 кезең бойынша байытылуы қиын тотыққан мырыш кенінің заттық құрамын зерттеу жүргізілді. Зерттелетін кендегі мырыш пен қоспалардың мөлшері химиялық және спектрлік талдау әдістерімен анықталды. Бастапқы кеннің құрамындағы фазаларды анықтау үшін D8 ADVANCE дифрактометрінің (Германия) көмегімен рентгендік фазалық талдау жүргізілді. Сонымен қатар, кенге иммерсиялық талдау жүргізіліп, зерттелетін кендегі негізгі мырыш минералдары мен басқа да минералдар анықталды. Күнтізбелік жоспардың 4 кезеңі бойынша тотыққан мырыш минералдарының термодинамикалық сипаттамалары анықталды. Тотыққан мырыш минералдарынан мырышты күкірт қышқылымен ерітінділеудің кинетикалық зерттеулері жүргізіліп, бастапқы кенді ерітінділеу процесінің механизмі анықталды. Зерттеу нәтижелері бойынша 1 мақала "ES Materials & Manufacturing" Engineered Science Publisher (процентиль 95, Q1) журналына жіберіліп, 2023 жылғы желтоқсандағы басылымға жариялануға қабылданды. Күнтізбелік жоспардың 4 кезеңіне сәйкес жоба бойынша күтілетін нәтиже орындалды. 2023 жылдың 17 мамырында Рамазанова Р.А. докторлық диссертациясын қорғады және «Металлургия» мамандығы бойынша философия докторы PhD дәрежесі берілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Повышение экономической эффективности сернокислотной гидрометаллургии цинка за счёт исключения затрат на обогащение окисленной цинковой руды и снижения энерозатрат на окислительный обжиг сырья.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тотыққан мырыш кенін байыту шығындарын жою және шикізатты тотықтыра күйдіру үшін энергия шығындарын азайту арқылы мырыш күкірт қышқылы гидрометаллургиясының экономикалық тиімділігін арттыру.

Level of implementation (in Russian) : Проектом не предусматривается.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобамен қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Решение проблем истощения сульфидных руд и расширение сырьевой базы гидрометаллургии цинка за счёт вовлечения в переработку окисленного цинкового сырья.

Efficiency (in Kazakh) : Өңдеуге тотыққан мырыш шикізатын тарту арқылы сульфидті кендердің сарқылу мәселелерін шешу және мырыш гидрометаллургиясының шикізат базасын кеңейту.

Field of application (in Russian) : Научные результаты могут быть использованы в странах, где имеются химико-металлургические цинковые производства.

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми нәтижелерді химиялық және металлургиялық мырыш өндірісі бар елдерде қолдануға болады.