Inventory number IRN Number of state registration
0323РК01468 AP19679142-KC-23 0123РК00557
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 21687849 AP19679142
Name of work
Поиск оптимальных решений в байесовских сетях в моделях с линейными ограничениями и линейными функционалами. Разработка алгоритмов и программ
Type of work Source of funding Report authors
Applied Шаяхметова Асем Серикбаевна
0
1
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Казахский национальный университет имени аль-Фараби"
Abbreviated name of the service recipient НАО "КазНУ им. аль-Фараби"
Abstract

Теория байесовских сетей

Байестік желілер теориясы

Разработка теории построения оптимальных решений в байесовских сетях при линейных ограничениях и для линейных функционалов. Разработка алгоритмов, реализующих данную теорию. Реализация построенных алгоритмов в программном коде.

Сызықтық шектеулер мен сызықтық функционалдар үшін Байес желілерінде оңтайлы шешімдерді құру теориясын құру. Осы теорияны жүзеге асыратын алгоритмдерді әзірлеу. Бағдарламалық кодта құрылған алгоритмдерді іске асыру.

В результате научно-исследовательской работы были изучены основные алгоритмы для проведения расчетов в байесовских сетях и их применимость к задачам, описываемым диаграммами влияния. Особое внимание уделено возможностям использования мягких свидетельств при расчетах, что позволяет учесть неопределенность и надежность информации. Также исследованы возможности использования базы данных SQLite для хранения элементов байесовских сетей, включая таблицы условных вероятностей (ТУВ). Этот подход обеспечивает более эффективное и структурированное хранение информации, что улучшает процессы анализа и управления байесовскими сетями. Кроме того, исследованы возможности механизмов DataTable и DataGridView для построения и решения задач линейного программирования. Эти инструменты предоставляют удобные средства для моделирования и оптимизации сложных задач, что способствует более эффективному принятию решений и реализации разнообразных бизнес-задач. Эта работа позволяет значительно расширить применимость байесовских сетей и методов линейного программирования в различных областях.

Зерттеу жұмысының нәтижесінде Байес желілерінде есептеулерді орындаудың негізгі алгоритмдері және олардың әсер ету диаграммаларымен сипатталған есептерге қолданылуы зерттелді. Есептерде жұмсақ дәлелдемелерді пайдалану мүмкіндіктеріне ерекше назар аударылады, бұл ақпараттың белгісіздігі мен сенімділігін ескеруге мүмкіндік береді. Байес желілерінің элементтерін, соның ішінде шартты ықтималдық кестелерін (CPT) сақтау үшін SQLite дерекқорын пайдалану мүмкіндіктері де зерттелді. Бұл тәсіл ақпаратты неғұрлым тиімді және құрылымдық сақтауды қамтамасыз етеді, бұл Байес желілерін талдау мен басқаруды жақсартады. Сонымен қатар, сызықтық бағдарламалау есептерін құру және шешу үшін DataTable және DataGridView механизмдерінің мүмкіндіктері зерттелді. Бұл құралдар күрделі мәселелерді модельдеу және оңтайландыру үшін қолдануға оңай құралдарды қамтамасыз етеді, жақсырақ шешімдер қабылдауға және әртүрлі бизнес тапсырмаларын орындауға көмектеседі. Бұл жұмыс Байес желілерін және әртүрлі салаларда сызықтық бағдарламалау әдістерін қолдану мүмкіндігін айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді.

В рамках этого исследования была разработана инновационная идеология работы с графикой байесовских сетей, основанная на использовании встроенной базы данных SQLite. Эта идеология позволяет удобно хранить байесовские сети в виде таблиц, обеспечивая стандартизацию коррекции сетей. Кроме того, исследование внесло новшества в область мягких свидетельств и способов решения задач, включая линейное программирование, в контексте диаграмм влияния, предоставляя более эффективные методы анализа и оптимизации в этой области.

Осы зерттеудің бір бөлігі ретінде кірістірілген SQLite дерекқорын пайдалану негізінде Байес желілік графикасымен жұмыс істеудің инновациялық идеологиясы әзірленді. Бұл идеология Байес желілерін кестелерде ыңғайлы сақтауға мүмкіндік береді, желіні түзету үшін стандарттауды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, зерттеу осы салада талдау мен оңтайландырудың тиімді әдістерін ұсынатын әсер ету диаграммалары контекстінде сызықтық бағдарламалауды қоса алғанда, жұмсақ дәлелдер мен мәселелерді шешу әдістеріне жаңалықтар енгізілді.

Для хранения байесовских сетей, динамического построения задач линейного программирования было решено использовать базу данных SQLite, обладающую следующими важными свойствами: SQLite полностью бесплатная база данных, допускается использование в коммерческих работах. SQLite ориентирована на работу на локальной рабочей станции. SQLite поддерживается лишь двумя файлами и не требует особых требований при подключении. SQLite встраиваемая база. Объемы данных поддерживаемых SQLite – до 14ТБ, что полностью и с большим запасом удовлетворяет нашей задаче. SQLite достаточно быстрая база, особенно в тех моментах, которые требуются в рассматриваемом проекте.

Байес желілерін сақтау, сызықтық бағдарламалау есептерін динамикалық құру үшін келесі маңызды қасиеттері бар SQLite дерекқорын пайдалану туралы шешім қабылданды: SQLite толығымен тегін деректер қоры коммерциялық жұмыстарда пайдалануға рұқсат етіледі. SQLite жергілікті жұмыс станциясында жұмыс істеуге бағытталған. SQLite-ге тек екі файл қолдау көрсетеді және қосылу кезінде арнайы талаптарды қажет етпейді. SQLite ендірілген қор. SQLite қолдайтын деректер көлемі-14тб дейін, бұл міндетті толығымен қанағаттандырады. SQLite өте жылдам қор, әсіресе қарастырылып отырған жобада талап етілетін сәттерде.

Проект на стадии проектирования и разработки программы

Жоба бағдарламаны жобалау және әзірлеу деңгейінде

Проект направлен на разработку инновационных алгоритмов оптимизации, учитывающих вероятностные зависимости между переменными в условиях неопределенности. При использовании методов линейного программирования и других техник оптимизации, проект стремится повысить эффективность принятия решений в комплексных моделях. Результаты данного исследования могут применяться в различных областях, включая управление ресурсами, финансовую аналитику и техническое проектирование, повышая точность и оптимальность принимаемых бизнес-решений.

Жоба белгісіздік жағдайында айнымалылар арасындағы ықтималдық тәуелділіктерді ескеретін инновациялық оңтайландыру алгоритмдерін әзірлеуге бағытталған. Сызықтық бағдарламалауды және басқа оңтайландыру әдістерін қолдана отырып, жоба күрделі модельдерде шешім қабылдаудың тиімділігін арттыруға ұмтылады. Бұл зерттеудің нәтижелері ресурстарды басқару, қаржылық талдау және инженерлік жобалауда, басқа да салаларда, бизнес шешімдерінің дәлдігі мен оңтайлылығын арттыруда қолданылуы мүмкін.

Разработанный программный продукт может быть использован при исследовании широкого круга различных проблем, описываемых байесовскими сетями и требующими поиска некоторого оптимального решения.

Әзірленген бағдарламалық өнімді Байес желілері сипаттайтын және кейбір оңтайлы шешімді табуды қажет ететін әртүрлі мәселелердің кең ауқымын зерттеуде пайдалануға болады.

UDC indices
004.021
International classifier codes
28.23.00;
Key words in Russian
Байесовские сети; причинно-следственные связи; графовая модель; линейное программирование; симплекс-метод;
Key words in Kazakh
Байестік желіліер; себеп-салдарлық байланыстар; граф моделі; сызықты бағдарламалау; симплекс-әдіс;
Head of the organization Айтжанова Жамила Нурматовна Доктор экономических наук / ассоциированный профессор (доцент)
Head of work Шаяхметова Асем Серикбаевна Phd / ассоциированный профессор