The object of research, development or design (in Russian) : Катаклизмические переменные с разными темпами аккреции

The object of research, development or design (in Kazakh) : Әр түрлі аккреция қарқындылығына ие катаклизмдік айнымалылар

Aim of work (in Russian) : Изучение физики переноса вещества в тесных двойных системах на основе анализа аккреционных потоков в катаклизмических переменных с разными темпамим массопереноса.

Aim of work (in Kazakh) : Әр түрлі аккреция қарқындылығына ие катаклизмдік айнымалылардың аккрециялық ағынын зерттеу негізінде тығыз қос жұлдызды жүйелердегі масса алмасу физикасын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : - Фотометрические и спектральные наблюдения; - Анализ фотометрических и спектральных особенностей выбранных объектов исследования.

Методы исследования (на казахском) : - Фотометриялық және спектрлік бақылаулар; - Таңдап алынған зерттеу объектілерінің фотометриялық және спектрлік ерекшеліктерін талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Собраны и обработаны (с помощью программы IRAF) спектральные и фотометрические наблюдения выбранных катаклизмических переменных (SDSS J154453.60+255348.8, SDSS J013655.46+071629.2 (AY Piscium), 2MASS J10405123+1511338 и другие) в обсерваториях Казахстана, Мексики, Чехии с разнесенными географическими местоположениями (на различных часовых поясах); - Описана фотометрическая переменность исследуемых звезд; - Дана физическая интерпретация наблюдаемых особенностей спектров и кривых блеска систем.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Таңдалған катаклизмдік айнымалылардың (SDSS J154453.60+255348.8, SDSS J013655.46+071629.2 (AY Piscium), 2MASS J10405123+1511338) спектрлік және фотометриялық бақылаулары Қазақстандағы, Мексикадағы және Чехиядағы обсерваторияларда әртүрлі географиялық (әр түрлі уақыт белдеулерінде) орналасуында жиналды және (IRAF бағдарламасы арқылы) өңделді; - Зерттелетін жұлдыздардың фотометриялық өзгергіштігі сипатталды; - Жүйелердің спектрлерінің және жарық қисықтарының байқалатын ерекшеліктерінің физикалық түсіндірмесі берілген.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Произведены пуско-наладочные работы 3-го сервера для расчетов ошибок моделирования. Модернизирована сетевая инфраструктура и выделены виртуальные рабочие области для серийной обработки наблюдений. Модернизирована вычислительная инфраструктура. Подготовлена аппаратная платформа для выделенного хранения и распространения и обеспечения бесперебойного доступа к актуальным версиям файлов и архивов наблюдательных данных, а также результатов анализа. Усовершенствована собственная программа моделирования кривых блеска, а именно, повышена скорость расчета в многопроцессорных системах за счет алгоритмов распараллеливания задач, что в свою очередь вынесено в отдельный уровень логической абстракции для физического оборудования. Для быстрой (OTF, on-the-fly) визуализации и анализа результатов моделирования подготовлен модуль на языке Python. Это является начальным этапом в создании программной оболочки-интерфейса собственной программы моделирования для ее последующего массового применения и распространения без необходимости в редакции исходного кода на С/С++.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Модельдеудің ауытқу қателіктерін есептеу үшін 3-ші сервер іске қосылды. Желілік инфрақұрылым жаңартылып, бақылауларды сериялық түрде өңдеу үшін виртуалды жұмыс кеңістіктері бөлінді. Есептеу инфрақұрылымы дамытылды. Бақылау деректерінің мұрағаттары мен талдау нәтижелерінің файлдарына әрдайым, үздіксіз қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін, сондай ақ бұл мәліметтердің ағымдағы нұсқаларын сақтау және тарату мақсатында арнайы аппараттық платформа дайындалды. Өзіміздің жарық қисықтарын модельдеуге арналған бағдарламамызды жетілдіріп, мультипроцессорлық жүйелердегі есептеу жылдамдығын арттыру үшін тапсырмаларды бөліп қарастыру алгоритмдері жүзеге асырылды. Бұл – өз кезегінде, физикалық жабдық үшін логикалық абстракцияның жаңа, қосалқы деңгейіне негізделді. Өзіміздің модельдеу бағдарламамыз үшін, модельдеу нәтижелерін жылдам (OTF, on-the-fly) визуализациялау және талдау үшін Python тілінде модуль дайындалды. Бұл C/C++ тілінде бастапқы кодты өзгертуді қажет етпейтін, болашақта, жаппай қолдану және тарату үшін жобаланған, бағдарламалық интерфейсін құрудың бастапқы кезеңі болды.

Level of implementation (in Russian) : Методы анализа, применяемые в рамках выполнения НИР по проекту апробируются в ходе учебного процесса для специальности «Физика и астрономия» на физико-техническом факультете КазНУ имени аль-Фараби.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба бойынша орындалатын ғылыми-зерттеу жұмыстарының шеңберінде қолданылған талдау әдістері әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, физика-техникалық факультетінде, «Физика және астрономия» мамандығы бойынша оқу үдерісі барысында сынақтан өткізілуде.

Efficiency (in Russian) : Результаты анализа объектов исследования опубликованы в виде статей в специализированных изданиях ( в журналах квартиля Q1 по базе Web of Science).

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу объектілерін талдау нәтижелері мамандандырылған басылымдарда мақалалар түрінде жарияланды (Web of Science деректер базасы бойынша 1-квартильге ие басылымдарда).

Field of application (in Russian) : Астрофизика

Field of application (in Kazakh) : Астрофизика