The object of research, development or design (in Russian) : Аксеничные культуры микроводорослей и цианобактерий, выделенные из различных экстремальных экосистем.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Әртүрлі экстремалды экожүйелерден бөлініп алынған микробалдырлар мен цианобактериялардың аксеникалық дақылдары.

Aim of work (in Russian) : - Проведение скрининга выделенных и коллекционных штаммов микроводорослей и цианобактерий по продуктивности их биомассы и накоплению биоактивных веществ. - Идентификация высокопродуктивных культур фототрофных микроорганизмов, - Определение биологически активных веществ в клетках отобранных штаммов микроводорослей и цианобактерий для получения биопрепаратов. - Изучение биологической активности отобранных штаммов цианобактерий и микроводорослей для получения иммуномодуляторов.

Aim of work (in Kazakh) : - Коллекциялық және жаңадан бөлініп алынған микробалдырлар мен цианобактериялар штаммдарына биомассасының өнімділігі мен биоактивті заттардың жинақталуына скрининг жүргізу. - Фототрофты микроорганизмдердің өнімділігі жоғары дақылдарын идентификациялау. - Биологиялық препараттар алу үшін микробалдырлар мен цианобактериялардың таңдалған штаммдарының жасушаларында биологиялық белсенді заттарды анықтау. - Иммуномодуляторларды алу үшін таңдалып алынған цианобактериялар мен микробалдырлар штаммдарының биологиялық белсенділігін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Микробиологические, молекулярные, генетические, биотехнологические, биохимические и физико-химические (GC, HPLC) методы.

Методы исследования (на казахском) : Микробиологиялық, молекулалық, генетикалық, биотехнологиялық, биохимиялық және физика-химиялық (GC, HPLC) әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены ключевые биохимические характеристики биомассы микроводорослей и цианобактерий, такие, как общее содержание липидов и белка. В результате анализа продуктивности, было обнаружено, что среди всех культур Oscillatoria производит более высокую биомассу 5,48 г/л на 12-й день культивирования. Содержание липидов у выделенных штаммов цианобактерий колеблется от 14,2 до 22,1% от сухой массы клеток. Среди исследованных культур цианобактерий Oscillatoria накопил больше липидов (22,1%), чем другие. Анализ по пигментному составу показало, что высокое содержание хлорофилла a. В экстрактах Phormidium идентифицированы эхиненон, зеаксантин, а также небольшое количество миксоксантофиллов, тогда как в Trichormus обнаружены эхиненон, кантаксантин и зеаксантин. Были отобраны активные штаммы цианобактерий для оценки иммуномодулирующего эффекта на следующие клеточные линии опухолей: MiaPaCa2 (карцинома поджелудочной железы), HepG2 (карцинома печени) и К562 (миелолейкоз человека). Было изучено влияние экстрактов цианобактерий на рост и пролиферацию линии клеток. В результате исследования с клеточными линиями показали, что концентрации экстрактов до 100 мкг/мл не оказывают цитотоксического действия. Также было оценено влияние экстрактов цианобактерий на иммунокомпетентные клетки костного мозга половозрелых мышей-самцов массой 38-40 г. Полученные данные демонстрируют положительное влияние некоторых продуктов цианобактерий на пролиферацию и повышение роста иммунных клеток костного мозга.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Микробалдырлар мен цианобактериялар биомассасының негізгі биохимиялық сипаттамалары, мысалы, жалпы липидтер мен ақуыздар құрамы анықталды. Өнімділікті талдау нәтижесінде барлық дақылдардың ішінде Oscillatoria өсірудің 12-ші күнінде 5,48 г/л жоғары биомасса өндіретіні анықталды. Цианобактерия штаммдарындағы липидтердің мөлшері жасушалардың құрғақ массасының 14,2-ден 22,1% аралықта болды, олардың ішінде Oscillatoria басқаларға қарағанда көбірек липидтерді (22,1%) жинақтайтыны байқалды. Пигментті құрамды талдау хлорофилл а пигментінің жоғары екенін көрсетті. Phormidium жасушаларында эхиненон, зеаксантин, сондай-ақ миксоксантофилдердің аз мөлшері анықталды, ал Trichormus дақылында эхиненон, кантаксантин және зеаксантин табылды. Таңдалған цианобактерия штаммдарының клеткаларынан алынған экстракциясының келесі ісік клетка линияларының - MiaPaCa2 (ұйқы безінің карциномасы), HepG2 (бауыр карциномасы) және K562 (адамның миелоидты лейкозы) өсуі мен көбеюіне әсері зерттелді. Нәтижесінде экстракттардың 100 мкг/мл-ге дейінгі концентрациясы еш цитотоксикалық әсері жоқ екенін көрсетті. Сонымен қатар, цианобактерия экстракттарының салмағы 38-40г болатын жыныстық жетілген, аталық тышқандардың сүйек кемігінің иммунокомпетентті клеткаларына әсері бағаланды. Нәтижесінде цианобактериялардан алынған кейбір өнімдердің сүйек кемігінің иммундық клеткаларының пролиферациясына және өсуіне оң әсері байқалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате идентификации отобранных, в ходе скрининга, активные микроорганизмы, предварительно обозначенные как Oscillatoria subbrevis CZS 2201, Phormidium ambiguum CZS 2205, Nostoc calcicola TSZ 2203, Trichormus variabilis BK-1 и Synechococcus sp. CZS 2204, были внесены в базу данных NCBI (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore) и получили регистрационные номера OQ627016, OQ646791, OQ627023, OL780782 и OQ627024 соответственно.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Идентификация нәтижесінде скрининг барысында іріктелген, алдын ала таңбаланған белсенді микроорганизмдер Oscillatoria subbrevis CZS 2201, Phormidium ambiguum CZS 2205, Nostoc calcicola TSZ 2203, Trichormus variabilis БК-1 және Synechococcus sp. CZS 2204 деп белгіленді және NCBI (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore) деректер базасына енгізілді және сәйкесінше OQ627016, OQ646791, OQ627023, OL780782 және OQ627024 тіркеу нөмірлерін алды.

Level of implementation (in Russian) : Количество опубликованных трудов – 3, в том числе статьи в рецензируемых зарубежных научных изданиях, индексируемых в базах данных Web of Science или Scopus с ненулевым импакт-фактором: 1.

Level of implementation (in Kazakh) : Жарияланған еңбектер саны – 3, оның ішінде нөлдік емес импакт-факторы бар Web of Science немесе Scopus дерекқорларында индекстелетін рецензияланатын шетелдік ғылыми басылымдардағы мақалалар: 1.

Efficiency (in Russian) : Полученные данные демонстрируют положительное влияние экстрактов отобранных штаммов цианобактерий на пролиферацию и повышение роста иммунокомпетентных клеток костного мозга половозрелых мышей-самцов массой 38-40 г.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелер таңдалған цианобактерия штаммдарының экстрактарының салмағы 38-40 г болатын жыныстық жетілген еркек тышқандардың сүйек кемігінің иммунокомпетентті жасушаларының пролиферациясына және өсуінің жоғарылауына оң әсерін көрсетті.

Field of application (in Russian) : Пищевая промышленность, Промышленная биотехнология

Field of application (in Kazakh) : Тамақ өнеркәсібі, өнеркәсіптік биотехнология