The object of research, development or design (in Russian) : были отобраны 100 овец породы Гиссар, Байыс, Меринос, Романовская (по 25 овец в каждой группе) и 6 бычков породы Герефорд и Ангус

The object of research, development or design (in Kazakh) : Гисар, байыс, меринос, романовская тұқымдарының 100 бас қойы (әр топта 25 қой) және герефорд пен ангус тұқымдарының 6 бас бұқасы іріктелді.

Aim of work (in Russian) : Физиолого-биохимическое обоснование использования нетрадиционного корма, полученного из зеленой массы многолетних растений Румекс-К1 и Топинамбура в комплексе с местными природными монтмориллонитами как перспективную возможность расширения кормовой базы в засушливых регионах страны для повышения качества и продуктивности сельскохозяйственных животных

Aim of work (in Kazakh) : Румекс-К1 және топинамбур көпжылдық өсімдіктерінің жасыл массасынан алынған дәстүрлі емес жемшөпті жергілікті табиғи монтмориллониттермен бірге пайдаланудың физиологиялық және биохимиялық негіздемесін жасай отырып, еліміздің құрғақ аймақтарында жем-шөп қорын молайтуды перспективалы мүмкіндігі ретінде сапасын жақсарту және ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігі арттыру

Методы исследования (на русском) : До и после кормления опытными образцами кормовой смеси проводили исследования особенностей пищеварительной системы в рубцовой жидкости овец, перекисное окисление липидов в образцах плазмы крови invivo по содержанию промежуточных (диеновые коньюгаты) и конечных (малоновый диальдегид) продуктов пероксидации, а также каталазной активности (АК), биохимические исследования в плазме крови (ОБ, Альб, Глю, Хол, АЛТ, АСТ и ЩФ) были проведены тест-наборами «BioSystems» на биохимическом анализаторе (А-25 BioSystems Испания).

Методы исследования (на казахском) : - қойлардың асқорыту жүйесіне жататын қарын сұйықтығының ерекшеліктерін азық қоспасының тәжірибелік үлгілерімен азықтандыруға дейінгі және кейінгі зерттеу. - in vivo жағдайында қан плазмасының үлгілерінде липидтердің асқын тотығуы (ЛАТ) аралық (ДК-диен конъюгаттары) және соңғы (МДА-малондиальдегид) асқын тотығу өнімдерінің мазмұнымен, сондай-ақ зерттеуге алынған үлгі ретінде ұсынылған жемдік қоспамен қоректендірер алдында және одан кейінгі каталаза белсенділігімен (КБ) анықталды. - қан плазмасында биохимиялық зерттеулер (ЖА, альбумин, глюкоза, холестерин, АЛТ, АСТ, сілтілік фосфатаза) биохимиялық анализаторда (A-25 BioSystems Испания) сынақ жинақтарымен жем қоспасының тәжірибелік үлгілерімен азықтандыру алдында және одан кейін жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые разработаны опытные образцы кормовой смеси на основе нетрадиционного кормового сырья из Румекса К-1 и топинамбура в комплексе с природными монтмориллонитами, наиболее полно восполняющих дефицит протеина и углеводов, ненасыщенных жирных кислот в ежесуточных рационах питания сельхозживотных. Результаты исследований рубцовой жидкости до применения Топирум-KZ, при кормлении овец стандартным комбикормом, показали умеренный уровень окислительных процессов и брожения, низкий уровень перевариваемости сложных углеводов, как например, клетчатки и протеолитической (расщепление белка) активности. После кормления кормовой смесью результаты исследований рубцовой жидкости овец показали тенденцию к восстановлению щелочной среды (pH=6,85 ед.), значительно возрос уровень брожения и образования аммиака, а также выявлен рост протеолитической активности и всасывания аммиака в кровь. Исследование биохимических показателей крови молодняка овец разных пород и бычков породы Герефорд и Ангус, показало рост ферментативной активности и щелочной фосфатазы (ALP-DEA до 200u/L и выше), что характерно при усиленном росте и развитии молодняка. Выявлена положительная корреляция между АСТ и ЩФ, отражающая активный рост и набор костной массы в группах МРС (Романовской породы и Байыс) и КРС (бычков Герефорд и Ангус).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Румекс К-1 және топинамбурдан алынған дәстүрлі емес жем шикізаты негізінде алғаш рет жем-шөп қоспасының прототиптері әзірленді. Олар табиғи монтмориллониттермен үйлеседі, ауылшаруашылық жануарларының күнделікті мәзіріне кіретін ақуыздың, көмірсулардың және қанықпаған май қышқылдарының тапшылығын күнделікті қажеттілігін толықтырады. Қойларды стандартты жеммен азықтандыру кезінде Топирум-KZ қолданбас бұрын қарын сұйықтығын зерттеу нәтижелері тотығу процестері мен ашытудың орташа деңгейін, күрделі көмірсулардың, мысалы, талшықты және протеолитикалық (ақуыздың ыдырауы) сіңімділігінің төмен деңгейін көрсетті. белсенділік. Азық қоспасымен азықтандырылғаннан кейін қойлардың қарын сұйықтығын зерттеу нәтижелері сілтілі ортаны қалпына келтіруге бейімділігін көрсетті (рН = 6,85 бірлік), ашыту және аммиак түзілу деңгейі айтарлықтай жоғарылады, протеолитикалық белсенділік пен сіңіру жоғарылайды. қанға аммиак кіргені анықталды. Әртүрлі тұқымды жас қойлар мен герефорд және ангус тұқымды бұқалардың биохимиялық қан көрсеткіштерін зерттеу өсу мен дамудың жеделдеуіне тән ферментативті белсенділіктің және сілтілі фосфатазаның (сілтілік фосфатаза 200u/L және одан жоғары) жоғарылауын көрсетті. жас жануарлардан. Ұсақ мал (Романов тұқымы және Байыс) және ірі қара (Герефорд және Ангус бұқалары) топтарында белсенді өсу мен сүйек массасының өсуін көрсететін АСТ және сілтілік фосфатаза арасында оң корреляция анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты будут служить доказательной базой для разработки и реализации научно обоснованных методов по повышению продуктивности и качества мясо-молочной продукции в экологически неблагоприятных регионах нашей страны на основе применения нетрадиционных многолетних кормовых растений Румекс К-1 и Топинамбура с обязательным применением монтмориллонитов местного происхождения как источников питательных и минеральных веществ, восполняющих дефицит протеина и пектина в стандартных комбикормах

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер Румекс К-1 дәстүрлі емес көпжылдық жемшөп өсімдіктерін пайдалану негізінде еліміздің экологиялық қолайсыз аймақтарында ет және сүт өнімдерінің өнімділігі мен сапасын арттырудың ғылыми негізделген әдістерін әзірлеу және енгізу үшін дәлелдік база болып табылады. Румекс 1 және топинамбур, стандартты жемде ақуыз бен пектин тапшылығын өтейтін қоректік заттар мен минералдардың көзі ретінде жергілікті текті монтмориллониттерді міндетті түрде қолданылатын болады

Level of implementation (in Russian) : На 3й год исследований полученные результаты будут рекомендованы к использованию в животноводческих специализированных хозяйствах нашей страны. Будет показана продуктивность молодняка сельскохозяйственных животных, питавшихся на основе кормовых смесей на базе комплекса Румекс+Топинамбур+Монтмориллонит

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеудің 3-ші жылында алынған нәтижелер еліміздегі мамандандырылған мал шаруашылықтарында пайдалануға ұсынылады. Румекс + топинамбур + монмориллонит кешені негізіндегі жем қоспаларымен қоректенетін жас ауылшаруашылық жануарларының өнімділігі көрсетіледі.

Efficiency (in Russian) : В фермерских хозяйствах ожидается повышение качества и рост экономической эффективности и продуктивности. Предполагаемый прирост живой массы овец за 2 мес откармливания на 100 голов может составить от 10% и выше от их общей массы. Использование сенажа и силоса на основе зеленой массы Румекс-К1 и топинамбура с монтмориллонитами местного происхождения позволит снизить затраты производителей, удешевит себестоимость кормовой базы, но повысит продуктивность сельскохозяйственных животных.

Efficiency (in Kazakh) : Шаруа қожалықтары сапаны жақсартып, экономикалық тиімділік пен өнімділікті арттырады деп күтілуде. 100 басқа шаққандағы 2 айлық бордақылаудағы қойлардың тірі салмағының болжамды өсуі олардың жалпы салмағының 10% және одан да көп болуы мүмкін. Румекс-К1 және топинамбурдың жасыл массасы негізіндегі жемдік қоректі дайындауда жергілікті текті монтмориллониттерді пайдалану өндірушілердің шығындарын азайтады, жемнің құнын арзанға (бағасы) шығады, бірақ ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігін арттырады.

Field of application (in Russian) : физиология пищеварительной системы животных, продуктивность животных на откормочных площадках фермерских хозяйств, аграрно-промышленный комплекс страны, кормопроизводство, безопасность и качество животноводческой продукции

Field of application (in Kazakh) : қолдану аясы: жануарлардың ас қорыту жүйесінің физиологиясы, шаруашылықтардың бордақылау алаңдарында малдың өнімділігін арттыруда, еліміздің агроөнеркәсіп кешенінде, жем өндірісі, мал шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі мен сапасын жақсартуда