The object of research, development or design (in Russian) : воздушная среда г. Павлодар

The object of research, development or design (in Kazakh) : Павлодар қаласының әуе ортасы

Aim of work (in Russian) : Выполнить пространственный и временной анализ содержания загрязняющих веществ в воздухе г. Павлодар в соответствии с Глобальными рекомендациями ВОЗ по качеству воздуха с применением методов машинного обучения.

Aim of work (in Kazakh) : Уақыт өте келе ластаушы заттардың кеңістіктік таралуын және құрамының өзгеруін модельдеу үшін машиналық оқыту әдістерін қолдана отырып, ДДҰ-ның ауа сапасы жөніндегі жаһандық ұсыныстарына сәйкес Павлодар қ. ауадағы ластаушы заттардың құрамына кеңістіктік және уақытша талдауын орындау.

Методы исследования (на русском) : компьютерное моделирование, ГИС, экологический мониторинг, физико-химические методы: электрохимические и оптические методы

Методы исследования (на казахском) : компьютерлік модельдеу, ГАЖ, экологиялық мониторинг, физика-химиялық әдістер: электрохимиялық және оптикалық әдістер

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Выполнены работы по изучению методики оценки качества воздуха городских территорий, применяемых в мировом научном сообществе. Выполнен аналитический обзор методик оценки качества воздуха, в том числе, в соответствии с рекомендациями ВОЗ. Обзор предоставляет комплексное представление о том, каким образом оценка качества воздуха сегодня влияет на общественное здоровье и как современные методики способствуют достижению этой важной цели. 2) разработана стратегия и карта отбора проб на территории г. Павлодар для анализа и мониторинга содержания загрязнителей в воздухе, подобран инструментарий для картографирования и выполнено зонирование территории города для корректного выполнения пространственного анализа и мониторинга. С помощью ГИС произвели зонирование территории города и выделили 102 участка для отбора проб. Также выделены точки для размещения 6 постов постоянного мониторинга качества воздуха. 3) выполнен анализ воздуха г. Павлодар на содержание PM2.5, PM10, О3, NO2, SO2, CO в заданных локациях. Выполнен замер в 100 распределенных точках на территории города в осенний период. Выявленные средние значения концентраций: PM2.5 - 15.48 мкг/куб.м., PM10 - 25.94 мкг/куб.м., О3 - 29.70 мкг/куб.м., NO2 - 23.52 мкг/куб.м., SO2 - 33.71 мкг/куб.м., CO - 2453.19 мкг/куб.м. Таким образом, впервые был выполнен полномасштабный анализ воздуха на территории селитебной зоны г. Павлодар на наличие основных загрязнителей воздуха в соответствии с регламентом ВОЗ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) әлемдік ғылыми қоғамдастықта қолданылатын қалалық аумақтардың ауа сапасын бағалау әдістемесін зерделеу бойынша жұмыстар орындалды. Ауа сапасын бағалау әдістемелеріне, оның ішінде ДДҰ ұсынымдарына сәйкес аналитикалық шолу жасалды. Шолу бүгінгі күні ауа сапасын бағалау қоғамдық денсаулыққа қалай әсер ететіні және қазіргі заманғы әдістер осы маңызды мақсатқа қалай ықпал ететіні туралы жан-жақты түсінік береді. 2) ауадағы ластаушы заттардың құрамын талдау және мониторингілеу үшін Павлодар қаласының аумағында сынама алу стратегиясы мен картасы әзірленді, картаға түсіру үшін құралдар жиналды және кеңістіктік талдау мен мониторингті дұрыс орындау үшін қала аумағын аймақтарға бөлу орындалды. ГАЖ көмегімен қала аумағын аймақтарға бөліп, сынама алу үшін 102 учаске бөлінді. Сондай-ақ, ауа сапасының тұрақты мониторингінің 6 бекетін орналастыру үшін нүктелер бөлінді. 3) Павлодар қаласының ауасына берілген орындардағы PM2.5, PM10, O3, NO2, SO2, CO мазмұнына талдау жасалды. Күзгі кезеңде қала аумағында 100 бөлінген нүктеде өлшеу жүргізілді. Анықталған Концентрациялардың орташа мәндері: PM2.5 - 15.48 мкг/текше м., PM10 - 25.94 мкг/текше м., О3 - 29.70 мкг/текше м., NO2 - 23.52 мкг/текше м., SO2 - 33.71 мкг/текше м., CO - 2453.19 мкг/текше м. Осылайша, алғаш рет ДДҰ регламентіне сәйкес Павлодар қаласының қоныстану аймағы аумағындағы ауаны негізгі ластаушылардың болуына толық ауқымды талдау жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработаны две карты: карта расположения локаций пространственного анализа качества воздуха, карта расположения станций постоянного мониторинга качества воздуха на територии г. Павлодар. Получены результаты анализ воздуха г. Павлодар на содержание PM2.5, PM10, О3, NO2, SO2, CO в 100 распределенных точках на территории города в осенний период.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Екі карта әзірленді: ауа сапасын кеңістіктік талдау орындарының орналасу картасы, Павлодар қаласының аумағында ауа сапасының тұрақты мониторингі станцияларының орналасу картасы. Күзгі кезеңде қала аумағындағы 100 бөлінген нүктеде PM2.5, PM10, O3, NO2, SO2, CO мазмұнына Павлодар қаласының ауасын талдау нәтижелері алынды.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта достигается за счет того, что прогнозирование пространственного распределения концентрации загрязнителей и изменение их во времени (временные ряды) будут реализованы с применением элементов искусственного интеллекта (машинное обучение, нейронные сети). По завершению проекта будут составлены карты распределения загрязнителей, будут выявлены тренды распространения загрязнителей, будут предложены пути трансляции полученных данных о состоянии воздушной среды в Интернет.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігіне ластағыштар шоғырлануының кеңістіктік бөлінуін болжау және оларды уақыт бойынша өзгерту (уақытша қатарлар) жасанды интеллект элементтерін (машиналық оқыту, нейрондық желілер) қолдана отырып іске асырылуы есебінен қол жеткізіледі. Жоба аяқталғаннан кейін ластағыштарды бөлу карталары жасалады, ластағыштардың таралу трендтері анықталады, ауа ортасының жай-күйі туралы алынған деректерді Интернетке трансляциялау жолдары ұсынылатын болады.

Field of application (in Russian) : Область применения полученных результатов лежит в сфере оценки состояния объектов окружающей среды, а также в области прикладного применения методов машинного обучения. Предлагаемые к разработке подходы применения методов машинного обучения в целях пространственного анализа и прогнозирования загрязнений воздуха являются универсальными и экстерриториальными.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді қолдану саласы қоршаған орта объектілерінің жай-күйін бағалау саласында, сондай-ақ Машиналық оқыту әдістерін қолданбалы қолдану саласында жатады. Ауаның ластануын кеңістіктік талдау және болжау үшін машинаны оқыту әдістерін қолданудың ұсынылған тәсілдері әмбебап және экстерриториялық болып табылады.