The object of research, development or design (in Russian) : являются половые органы коров, выделения из матки в разные дни после отела, методы их исследования клинические наружные, внутренние вагинальное, ректальное, лабораторные методы Нагорного И.С., Калиновского Г.Н., Уайтсайда

The object of research, development or design (in Kazakh) : ретінде сиырлардың жыныс мүшелері, төлдегеннен кейінгі әртүрлі күндерде алынған жатыр бөліндісі, оларды зерттеу әдістері, клиникалық сыртқы, ішкі вагинальды, тік ішек арқылы және Нагорный И. С., Калиновский Г. Н., Уайтсайд зертханалық әдістері.

Aim of work (in Russian) : разработать тест для визуальной диагностики заболеваний матки в разные дни после отела коров

Aim of work (in Kazakh) : сиырларды төлдегеннен кейінгі әртүрлі күндерде жатыр ауруларын визуалды диагностикалау үшін тест әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Проведение исследований осуществлялось с использованием системного анализа, клинических методов наружные осмотр, пальпация, внутренние вагинальное с применением устройство «Metrastatum», ректальное исследование, узи диагностика, лабораторные методы на определение инволюции, патологии матки. Метод ИК-спектроскопии, химические биуретовая, ксантопротеиновая, нингидриновая реакции, реакция Фоля, наличие протеина, нитритов. Физические методы определения Ph, плотности. Обработка данных экспериментальных исследований осуществлялись с использованием методов математической статистики.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер жүйелі талдауды, клиникалық әдістерді, соның ішінде сыртқы тексеруді, пальпацияны, ішкі вагинальды "Metrastatum" құрылғысын, тік ішекті зерттеуді, ультрадыбыстық диагностиканы, жатырдың инволюциясын, патологиясын анықтауға арналған зертханалық әдістерді қолдана отырып жүргізілді. ИҚ-спектроскопия әдісі, химиялық биурет, ксантопротеин, нингидрин реакциясы, Фоль реакциясы, ақуыздың, нитриттің болуы. РН, тығыздықты анықтаудың физикалық әдістері. Эксперименттік зерттеулердің деректерін өңдеу математикалық статистика әдістерін қолдану арқылы жүзеге асырылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен патентный поиск по методам диагностики патологии матки у коров. При изучении эффективности способов диагностики состояния половых органов у коров установлен алгоритм применения методов. Рекомендуется в период 21-30 дней после отела применять клинические ректальное и вагинальное исследования. В период 31-60 дней после отела вагинальное исследование. В период 61-90 дней после отела вагинальное исследование и метод Уайтсайда. В период 120 и более дней после отела для диагностики хронических метритов метод Уайтсайда. Методом ИК-спектроскопии установлено, что слизь состоит из воды (90-95%), муцинов (0,2-5,0%), глобулярных белков (0,5%), солей (0,5%), липидов (1-2%). Проведены качественные реакции на пептидную связь; на ароматические аминокислоты; на обнаружение α-аминогрупп в белках; на серосодержащие аминокислоты. Биуретовая и ксантапротеиновая реакции показали, что цвет продуктов реакции здорового животного отличается от образцов больного. При изучении активности ферментов каталазы и ксантопротеазы установлено, что их активность в составе слизи больного животного выше, чем в слизи здорового животного. Определены в слизи из половых органов животных Ph, плотность, наличие протеина, нитритов В журнале входящего в базу данных Комитета по обеспечению качества в сфере науки и высшего образования опубликована статья.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сиырлардағы жатыр патологиясын диагностикалау әдістері бойынша патенттік іздеу жүргізілді. Сиырларда жыныс мүшелерінің жағдайын анықтау әдістерінің тиімділігін зерттеу кезінде әдістердін қолдану алгоритмі белгіленген. Төлдегеннен кейін 21-30 күн аралығында клиникалық тік ішек және қынаптық зерттеулерді қолдану ұсынылады. Төлдегеннен кейін 31-60 күн аралығында қынаптық зерттеу. Төлдегеннен кейін 61-90 күн аралығында қынаптық зерттеу және Уайтсайд әдісі. Төлдегеннен кейін 120 және одан да көп күн ішінде Уайтсайд әдісімен созылмалы метрит диагнозың қоюға тиімді болды. ИҚ спектроскопиясы арқылы шырыш судан (90-95%), муциндерден (0,2-5,0%), глобулярлы ақуыздардан (0,5%), тұздардан (0,5%), липидтерден (1-2%) тұратыны анықталды. Ақуызды анықтауға сапалы реакциялар - пептидтік байланысқа; хош иісті аминқышқылдарына; аминқышқылдарында, пептидтерде, ақуыздарда кездесетін α-амин топтарын анықтауға; құрамында күкірт бар аминқышқылдарына жүргізілді. Биурет және ксантопротеин реакциясын жүргізу кезінде сау жануардың реакция өнімдерінің түсі ауру жануар үлгілерінен ерекшеленетінін көрсетті. Каталаза және ксантопротеаза ферменттерінің белсенділігін зерттеу кезінде ауру жануардың шырышындағы ферменттердің белсенділігі сау жануарға қарағанда жоғары екендігі анықталды. Жыныс мүшелерінің шырышындағы РН, тығыздық, ақуыздың, нитриттің болуы анықталды. Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету Комитетінің дерекқорына кіретін журналда мақала шықты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : За 2023 год в результате проведенных исследований сделан анализ методов диагностики заболеваний матки у животных, изучены их методики. Установлена эффективность клинических, лабораторных методов диагностики заболеваний матки определен алгоритм применения этих методов. Слизь из матки состоит из воды, муцинов, глобулярных белков, солей, липидов. Определены пептидная связь; ароматические аминокислоты; α-аминогруппы, содержащихся в аминокислотах, пептидах, белках; серосодержащие аминокислоты. При проведении биуретовой и ксантапротеиновой реакции цвет продуктов реакции здорового животного отличается от образцов больного. Интенсивность окрашивания пропорциональна количеству пептидных групп и ароматических аминокислот. В составе слизи больного животного активность фермента каталазы, ксантиноксидазы выше, чем в слизи здорового животного. В слизи из половых органов здоровых и больных животных определены Ph, плотность, наличие протеина, нитритов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 2023 жылы жүргізілген зерттеулер нәтижесінде жануарлардағы жатыр ауруларын диагностикалау әдістеріне талдау жасалды, олардың әдістері зерттелді. Жатыр ауруларын диагностикалаудың клиникалық, зертханалық әдістерінің тиімділігі және осы әдістерді қолдану алгоритмі анықталды. Жатырдан алынған шырыш судан, муциндерден, глобулярлы ақуыздардан, тұздардан, липидтерден тұрады. Пептидтік байланыс; хош иісті аминқышқылдар; аминқышқылдарында, пептидтерде, ақуыздарда кездесетін α-амин топтары; құрамында күкірт бар аминқышқылдары анықталды. Биурет және ксантопротеин реакциясын жүргізу кезінде сау жануардың реакция өнімдерінің түсі ауру жануар үлгілерінен ерекшеленеді. Бояу қарқындылығы пептидтік топтар мен хош иісті аминқышқылдарының санына пропорционалды. Ауру жануардың шырышының құрамында каталаза, ксантиноксидаза ферментінің белсенділігі сау жануардың шырышына қарағанда жоғары. Дені сау және ауру жануарлардың жыныс мүшелерінің шырышында РН, тығыздық, ақуыздың, нитриттің болуы анықталады.

Level of implementation (in Russian) : Результаты эффективности применения методов диагностики заболеваний матки представлены ветеринарным врачам сельскохозяйственных формирований. Результаты физикохимических свойств слизи будут использованы при разработке теста для для визуальной диагностики заболеваний матки у коров.

Level of implementation (in Kazakh) : Жатыр ауруларын диагностикалау әдістерін қолдану тиімділігінің нәтижелері ауыл шаруашылығы құрылымдарының ветеринарлық дәрігерлеріне ұсынылған. Шырыштың физика-химиялық қасиеттерінің нәтижелері сиырлардағы жатыр ауруларын визуалды диагностикалау үшін тест әзірлеуде қолданылады

Efficiency (in Russian) : Установлено, что в период 21-30 дней после отела клинические ректальное и вагинальное исследование были на 28- 32% эффективнее лабораторных методов. В период 31-60 дней после отела вагинальное исследование на 16% результативнее ректального и на 12- 40% лабораторных методов. В период 61-90 дней после отела вагинальное исследование на 11,8% эффективнее чем ректальное. Лабораторный метод Уайтсайда на 37,5% лучше метода Нагорного И.С., Калиновского Г.Н. и на 12,5% вагинального исследования .В период 120 и более дней после отела лабораторный метод Уайтсайда на 55,6% эффективнее метода Нагорного И.С., Калиновского Г.Н, и на 33,4% вагинального и ректального исследования.

Efficiency (in Kazakh) : Төлдегеннен кейін 21-30 күн ішінде клиникалық ректалды және қынаптық зерттеулер зертханалық әдістерге қарағанда 28-32% тиімді екендігі анықталды. Төлдегеннен кейін 31-60 күн ішінде вагинальды зерттеу ректалды зерттеуге қарағанда 16% - ға және зертханалық әдістерден 12-40% - ға тиімді. Төлдегеннен кейін 61-90 күн ішінде вагинальды зерттеу ректалды зерттеуге қарағанда 11,8% тиімді. Уайтсайдтың зертханалық әдісі Нагорный И.С., Калиновский Г.Н. әдісінен 37,5% және қынаптық зерттеуден 12,5%-ға жақсы. Төлдегеннен кейін 120 және одан да көп күн ішінде Уайтсайдтың зертханалық әдісі Нагорный И.С., Калиновский Г.Н. әдісіне қарағанда 55,6% - ға және қынаптық және ректалды зерттеуден 33,4% - ға тиімдірек.

Field of application (in Russian) : Животноводство, ветеринария. Ветеринарные врачи сельскохозяйственных формирований, ветеринарные станции, ветеринарные лаборатории, фермеры занимающихся разведением крупного рогатого скота

Field of application (in Kazakh) : Мал шаруашылығы, ветеринария. Ауыл шаруашылығы құрылымдарының ветеринариялық дәрігерлері, ветеринариялық станциялар, ветеринариялық зертханалар, ірі қара мал өсірумен айналысатын фермерлер