The object of research, development or design (in Russian) : литосфера-атмосфера-ионосфера-магнитосфера

The object of research, development or design (in Kazakh) : литосфера-атмосфера-ионосфера-магнитосфера

Aim of work (in Russian) : Комплексный мониторинг геофизических полей вблизи очагов катастрофических землетрясений и создание интерактивной базы массива данных для исследования возмущений в системе литосфера-атмосфера-ионосфера-магнитосфера при сейсмогенных и геоэффективных солнечных событиях.

Aim of work (in Kazakh) : Апатты жер сілкінісі ошақтарына жақын геофизикалық өрістердің кешенді мониторингі, және сейсмогендік және геоэффективті күн оқиғаларында литосфера-атмосфера-ионосфера-магнитосфера жүйесіндегі бұзылуларды зерттеу үшін интерактивті мәліметтер базасын құру.

Методы исследования (на русском) : Радиационные, инфразвуковые, электромагнитные доплеровские методы и система токов в проводящей земле при распространении чисто поверхностных электромагнитных возмущений.

Методы исследования (на казахском) : Радиациялық, инфрадыбыстық, электромагниттік доплерлік әдістер және таза беттік электромагниттік бұзылулардың таралуы кезінде өткізгіш жердегі тоқтар жүйесі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выполнена модернизация комплекса электромагнитных измерений с использованием высокочувствительного индукционного датчика магнитного поля IMS-008. Для тестовых измерений разработан электронный блок регистрации сигналов индукционного датчика и проведена проверка его помехоустойчивости. Написаны специальные компьютерные программы дистанционного управление процессами регистрации, передачи данных электромагнитных и скважинных измерений в компьютер. Разработан комплекс программ для непрерывных измерений и автоматизированной загрузки информации в базу данных, который включает: - низкоуровневую программу-драйвер для регистрации скорости счета импульсных сигналов, поступающих от детекторов радиационного фона (гамма- и нейтронных счетчиков); - структуру таблиц в общей базе данных для хранения информации; - программу автоматической загрузки результатов измерения в базу данных; - программу для доступа к базе данных и ее отображения на сайте в текстовом или графическом виде; - программы анализа данных, построения временных распределений. Для описания низкочастотных электромагнитных процессов частотой меньше 1 Гц выбрана полная система уравнений, которая позволит описать вблизи проводящей земли перемещающиеся электромагнитные возмущения, которые неразрывно связаны с токами в самой земле и распространяющимися в атмосфере над ее поверхностью в тонком воздушном слое.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Электромагниттік өлшеу кешені жоғары сезімтал индукциялық магнит өрісінің сенсоры IMS-008 көмегімен жаңартылды. Сынақ өлшемдері үшін индукциялық сенсордан сигналдарды жазуға арналған электрондық блок әзірленді және оның шуға төзімділігі тексерілді. Тіркеу процестерін қашықтан басқару және электромагниттік және ұңғымаларды өлшеу деректерін компьютерге беру үшін арнайы компьютерлік бағдарламалар жазылған. Үздіксіз өлшеулер және мәліметтер базасына ақпаратты автоматтандырылған жүктеу үшін бағдарламалар кешені әзірленді, оған мыналар кіреді: - фондық радиациялық детекторлардан (гамма және нейтрондық есептегіштер) келетін импульстік сигналдарды санау жылдамдығын жазуға арналған төмен деңгейлі драйвер бағдарламасы; - ақпаратты сақтауға арналған жалпы мәліметтер қорындағы кестелердің құрылымы; - мәліметтер базасына өлшеу нәтижелерін автоматты түрде жүктеу бағдарламасы; - мәліметтер базасына қол жеткізу және оны веб-сайтта мәтіндік немесе графикалық түрде көрсету бағдарламасы; - деректерді талдауға арналған бағдарламалар, уақытты бөлуді құру. Жиілігі 1 Гц-тен төмен төмен жиілікті электромагниттік процестерді сипаттау үшін жердегі токтармен және жердегі токтармен ажырамас байланысқан өткізгіш жерге жақын қозғалатын электромагниттік бұзылуларды сипаттауға мүмкіндік беретін толық теңдеулер жүйесі таңдалды. атмосферада оның бетінен жоғары жұқа ауа қабатында таралады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Модернизация пункта электромагнитных измерений ULF диапазона в единый комплекс измерения электромагнитных полей ELF/VLF диапазонов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ULF диапазонындағы электромагниттік өлшеу станциясын ELF/VLF диапазонындағы электромагниттік өрістерді өлшеуге арналған бірыңғай кешенге жаңғырту.

Level of implementation (in Russian) : Рекомендации по внедрению результатов НИР: получены новые знания в теории описания низкочастотных электромагнитных процессов частотой меньше 1 Гц вблизи проводящей земли при перемещении электромагнитных возмущений , связанных неразрывно с токами в самой земле. Результаты исследований проекта окажут несомненный вклад в понимание физических процессов, происходящие в геосферах Земли, а именно в системе литосфера-атмосфера-ионосфера-магнитосфера при подготовке и во время землетрясений. Применимость научных результатов проекта также найдет применение для магистрантов и PhD-докторантов, специализирующихся в области геофизика, экологии и технологий передачи цифровой информации.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін енгізу бойынша ұсыныстар: жердің өзіндегі токтармен ажырамас байланысқан электромагниттік бұзылуларды жылжыту кезінде өткізгіш жердің жанында жиілігі 1 Гц-тен төмен төмен жиілікті электромагниттік процестерді сипаттау теориясы бойынша жаңа білімдер алынды. Жобаның зерттеу нәтижелері жер сілкінісі кезінде және дайындық кезінде жердің геосфераларында, атап айтқанда литосфера-атмосфера-ионосфера-магнитосфера жүйесінде болып жатқан физикалық процестерді түсінуге өз үлесін қосатыны сөзсіз. Жобаның ғылыми нәтижелерін қолдану мүмкіндігі геофизика, экология және цифрлық ақпаратты тасымалдау технологиялары саласында маманданған магистранттар мен PhD докторанттар үшін де қолданылады.

Efficiency (in Russian) : Последствия сильных и катастрофических землетрясений связаны с большими социальными потерями, жертвами и травматизмом среди населения, нарушением инфраструктуры населенных пунктов, что ведет к значительным экономическим и социальным потерями в масштабе всего государства. Поэтому исследования, направленные на выявление прогностических критериев сейсмической опасности в районах очагов катастрофических землетрясений определяют не только социальный спрос, но и экономическую заинтересованность в реализации проекта.

Efficiency (in Kazakh) : Күшті және жойқын жер сілкіністерінің салдары үлкен әлеуметтік шығындармен, халық арасындағы құрбандар мен жарақаттармен, елді мекендердің инфрақұрылымының бұзылуымен байланысты, бұл бүкіл мемлекет бойынша елеулі экономикалық және әлеуметтік шығындарға әкеледі. Сондықтан, апатты жер сілкіністері болатын аймақтардағы сейсмикалық қауіптіліктің болжамдық критерийлерін анықтауға бағытталған зерттеулер әлеуметтік сұранысты ғана емес, жобаны жүзеге асырудағы экономикалық қызығушылықты да анықтайды.

Field of application (in Russian) : Область применения и целевые потребители результатов проекта находятся в среде разработчиков методов и средств геофизического мониторинга и прогноза краткосрочных предвестников землетрясений, а также экологического контроля окружающей среды и государственных служб, ответственных за сейсмическую и экологическую безопасность. Казахский национальный университет им. аль-Фараби.

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелерінің көлемі мен мақсатты пайдаланушылары қысқа мерзімді жер сілкінісі прекурсорларының геофизикалық мониторингі мен болжау әдістері мен құралдарын, сондай-ақ қоршаған ортаның экологиялық мониторингін және сейсмикалық және экологиялық қауіпсіздікке жауапты мемлекеттік қызметтерді әзірлеушілер қатары болып табылады және әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті.