The object of research, development or design (in Russian) : динамические эффекты проявления сейсмоактивности и гео-гелиофизических событий в вариациях ионосферных и мезосферных параметров, динамические характеристики потока тепловых нейтронов и атмосферного электрического поля.

The object of research, development or design (in Kazakh) : сейсмикалық белсенділіктің көріністері мен гео-гелиофизикалық оқиғалардың ионосфералық және мезосфералық параметрлердің өзгеру динамикалық әсері, термиялық нейтронды ағынның динамикалық сипаттамалары және атмосфералық электр өрісі.

Aim of work (in Russian) : развитие научно-методических основ оценки воздействия геоэффективных событий на динамику различных геосфер, поиск информативных предвестников для диагностики и прогноза опасных геофизических событий на основе измерений параметров ионосферы, мезосферы, атмосферного электрического поля и тепловых нейтронов.

Aim of work (in Kazakh) : геоэффективтік оқиғалардың әртүрлі геосфераның динамикасына әсерін бағалаудың ғылыми және әдістемелік базасын жасау, ионосфералық, мезосфералық, атмосфералық электр өрісі және жылу нейтрондарының параметрлерін өлшеу негізінде қауіпті геофизикалық оқиғаларды диагностикалау және болжау үшін ақпараттық прекурсорларды іздеу.

Методы исследования (на русском) : современные методы регистрации геофизических параметров на высотах мезосферы и ионосферы, электрического поля, потока тепловых и медленных нейтронов; методы статистического корреляционного и спектрального анализа случайных процессов.

Методы исследования (на казахском) : мезосфераның, ионосфераның, жылу ағынының және баяу нейтрондардың геофизикалық параметрлерін жазудың қазіргі заманғы әдістері; статистикалық корреляция әдістері және кездейсоқ процестердің спектральды талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : выявлены характерные особенности зависимости волновых возмущений атмосферы от гео-гелиофизической обстановки для различных источников по вариациям полного электронного содержания ионосферы и параметров мезосферы. Выявлены периодические вариации интенсивности тепловых нейтронов, обусловленные внешними и внутренними источниками возмущений. Установлено, что тепловые нейтроны на поверхности Земли генетически связаны с высокоэнергичными нейтронами галактического происхождения с периодической вариацией в интенсивности тепловых нейтронов ~ 29,5 суток, обусловленной гравитационным влиянием Луны. Проведен мониторинг параметров мезосферы, интенсивности тепловых нейтронов и атмосферного электрического поля. В данном проекте впервые классифицируются, по источникам происхождения, эффекты проявления в атмосфере мощных гео-гелиофизических событий.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : aтмосфераның толқындарының гео-гелиофизикалық жағдайға толқындардың тәуелділігінің ерекшеліктері ионосфераның жалпы электрондық құрамындағы және мезосфера параметрлері бойынша әртүрлі көздерге қатысты анықталды. Жер бетіндегі термиялық нейтрондардың галактикалық шыққан жоғары энергиялы нейтрондармен генетикалық түрде байланысты екендігі белгіленді, бұл айдың гравитациялық әсеріне байланысты ~ 29,5 тәуліктік термиялық нейтрондар қарқындылығымен мерзімді өзгереді. Мезосфераның параметрлері, термиялық нейтрондардың қарқындылығы және атмосфералық электр өрісі бақыланды. Бұл жобада күшті гео-гелиофизикалық оқиғалардың шығу тегі көздерімен атмосферадағы көріністер жіктеледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : выполнение данного проекта позволит изучить существующие и выявить новые прогностические параметры по изменениям геофизической обстановки.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : осы жобаны іске асыру қазіргі бар геофизикалық жағдайдағы өзгерістердің жаңа болжау параметрлерін анықтауға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : геофизика, сейсмология, физика атмосферы

Field of application (in Kazakh) : геофизика, сейсмология, атмосфера физикасы, климатология