The object of research, development or design (in Russian) : Сельскохозяйственные угодья Западно-Казахстанской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Батыс Қазақстан облысының ауылшаруашылық жерлері

Aim of work (in Russian) : Цель данного исследования состоит в оценке возможного применения с усовершенствованием универсального уравнения потерь почвы от эрозии (RUSLE) для расчета смыва почвы сельскохозяйственных угодий Западно-Казахстанской области с применением ГИС-технологий и спутниковых данных

Aim of work (in Kazakh) : Бұл зерттеудің мақсаты ГАЖ-технологиялары мен жерсеріктік ақпараттарды пайдалана отырып, Батыс Қазақстан облысының ауылшаруашылық алқаптарындағы су эрозиясы нәтижесінде топырақ шайылуын есептеуде жетілдірілген топырақ шайылуының әмбебап теңдеуін (RUSLE) пайдалану мүмкіндігін бағалау болып табылады

Методы исследования (на русском) : Методы дешифрирования космических снимков, метод интерполяции программы ArgGIS 10.4.1, метод естественной окрестности, топографо-картографический метод, основанный на геоморфологическом анализе формы и расположения горизонталей, математические, графоаналитические методы, метод оценки смыва почвы.

Методы исследования (на казахском) : Ғарыштық суреттерді дешифрлеу әдістері, ArgGIS 10.4.1 бағдарламасының интерполяция әдісі, табиғи айнала әдісі, горизонталь пішіні мен орналасуын геоморфологиялық талдауға негізделген топографиялық-картографиялық әдіс, математикалық, графоаналитикалық әдістер, топырақтың шаюын бағалау әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1.Выполнен анализ природных условий и физико-географическим особенностям 2. Усовершенствовано универсальное уравнение потерь почвы (RUSLE) с внесением изменений, фактора Кривизны (Factor Сu). 3. Проведены экспедиционные исследования на предварительно подготовленных ключевых участках с идентификацией видов землепользования; определением видов почвенного покрова, механическим составом в почвенном; определены абсолютная высота и координаты точек. 4. Подготовлены предварительные карты для полевых работ:по карте растительности, карте землепользования, осадкам, механическому составу почвы, векторной почвенной карте Западно-Казахстанской области. Создана на основе топографических карт бесшовная мозаика масштабом 1:200 000, цифровая модель рельефа для территории Западно-Казахстанской области и административная карта на базе векторных слоев в масштабе 1: 2 000 000.5. Был определен коэффициент осадков R. 6. Было определено 9 видов почв с различным механическим составом. Коэффициент эродируемости варируется от 0,47 глина до песка 0,04 тонн с гектара.7. Для усовершенствования уравнения RUSLE на примере ЗКО к фактору LS был добавлен фактор Сu. 8.Установлено, что наиболее распространенными среди культур являются пшеница, подсолнечник и ячмень. 9. P-фактор был определен: противоэрозионные севообороты; плоскорезные способы обработки земель; вспашка поперек склона на глубину 22 см (25-27 см, 10-12 см, в зависимости от полевых культур).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1,Табиғи жағдайларға талдау жасалып, географиялық орналасуы мен физикалық-географиялық ерекшеліктері бойынша деректер дайындалды. 2. Өзгерістер енгізе отырып, топырақ шайылуының әмбебап теңдеуі (RUSLE) жетілдірілді, жаңа қисықтық факторын (Factor Сu) енгізе отырған. 3. Батыс Қазақстан облысының жер пайдалану түрлерін анықтай отырып, алдын ала дайындалған негізгі аумақта экспедициялық зерттеулер жүргізілді 4. Батыс Қазақстан облысының өсімдік картасы, жер пайдалану картасы, жауын-шашын мөлшері, топырақ құрылымы, векторлық топырақ картасы бойынша картографиялық материалдарды цифрландыру арқылы дала жұмыстарына алдын ала карталар дайындалды. Топографиялық карталар негізінде 1:200 000 масштабтағы жіксіз мозаика, Батыс Қазақстан облысының аумағы үшін жер бедерінің сандық моделі және 1: 2 000 000 масштабтағы векторлық қабаттар базасы негізінде әкімшілік карта жасалған. 5.Жауын-шашынның R коэффициенті анықталды. 6. Әртүрлі механикалық құрамы бар 9 топырақ түрі анықталды. 7. RUSLE теңдеуін жақсарту үшін БҚО мысалында Cu коэффициенті LS коэффициентіне қосылды. 8. Дақылдар арасында ең көп кездесетіні бидай, күнбағыс және арпа екені анықталды. 9. P-факторы БКО эрозияға қарсы шаралардың келесі түрлері қолданылды: эрозияға қарсы ауыспалы егіс; жер өңдеудің тегіс кесу әдістері; көлденең еңіспен 22 см тереңдікте жырту (егістік дақылдарына байланысты 25-27 см, 10-12 см)

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Усовершенствованная формула универсального уравнения потерь почвы (RUSLE) для равнинных территорий Западно-Казахстанской области с модернизацией формулы RUSLE с введением нового фактора – Кривизны (Factor Сu) для топографического фактора.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Батыс Қазақстан облысының жазық аумақтары үшін әмбебап топырақ жоғалту теңдеуінің (RUSLE) жетілдірілген формуласы RUSLE формуласын модернизациялау арқылы жаңа фактор - топографиялық фактор (Сu) қисықтық енгізілді.

Level of implementation (in Russian) : внедрена усовершенствованная формула RUSLE по определению смыва почв агроландшафтов исследуемой территории, алгоритм и механизмы определения каждого из заданных параметров: коэффициента осадков R, механического состава почв К, длины L, уклона S и нововведенного параметра кривизны склона Cu, характера растительности С и противоэрозионных мероприятий Р. Технический результат достигается тем, что в способе определения почв с применением ГИС и спутниковых данных производятся проверочные расчеты данных на основе усовершенствованного уравнения потерь почвы, сбора данных и анализа данных с последующим расчетом и выведением фактора «кривизны».

Level of implementation (in Kazakh) : зерттелетін аумақтың агроландрафтарындағы топырақты шаюды анықтау бойынша RUSLE жетілдірілген формуласы, берілген параметрлердің әрқайсысын анықтау алгоритмі мен механизмдері енгізілді: жауын-шашын коэффициенті R, топырақтың механикалық құрамы К, ұзындық L, көлбеу S және Cu көлбеуінің қисаюының жаңа параметрі, өсімдік жамылғысының сипаты С және эрозияға қарсы шаралар Р. техникалық нәтижеге топырақты анықтау әдісімен қол жеткізіледі. ГАЖ және спутниктік деректерді қолдану арқылы топырақ шығындарының жетілдірілген теңдеуі, деректерді жинау және деректерді талдау негізінде деректерді тексеру есептеулері жүргізіледі, содан кейін "қисықтық"факторын есептеу және шығару.

Efficiency (in Russian) : Оценка смыва почвы Казахстана с использованием усовершенствованного,адаптированного универсального уравнение потери почвы (RUSLE) c использованием современной ГИС и спутниковых данных дает возможность эффективно осуществлять практические противоэрозионные мероприятия, давать оценку современного распространения водно-эрозионных процессов и условий их развития на данной территории. Эффективное осуществление практических противоэрозионных мероприятий проводится с детальным изучением, оценкой современного распространения водно-эрозионных процессов и условий их развития.

Efficiency (in Kazakh) : Қазақстанның топырақ шайылуын жетілдіріліп бейімделген әмбебап теңдеуі (RUSLE) негізінде ГАЖ және серіктік ақпараттарды пайдаланып бағалау эрозияға қарсы шараларды тиімді жүзеге асыруға, су-эрозиялық үрдістердің қазіргі таралуы мен олардың берілген аумақтағы даму жағдайларын бағалауға мүмкіндік береді. Практикалық эрозияға қарсы шаралардың тиімді орындалуы егжей-тегжейлі зерттеумен, заманауи су эрозиялық процестердің таралуы мен дамуын бағалаумен жүргізіледі.

Field of application (in Russian) : Основными потребителями прогностической продукции исследования являются Правительство Казахстана, Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, местное управления, крестьянские хозяйства и т.д. Учреждениям и организациям заинтересованных в получении качественной разноплановой информации, отражающей современное состояния почвенного покрова сельхоз угодий.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеудің болжамды өнімінің негізгі тұтынушылары ҚР Үкіметі, ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, жеке шаруа қожалықтар және т.б. Ауыл шаруашылығы алқаптарының топырақ жамылғысының қазіргі жағдайын көрсететін жоғары сапалы әр түрлі ақпарат алуға мүдделі мекемелер мен ұйымдар