The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются методы трансформации знаний из привычного типа национальных стандартов в машинно-понимаемые на основе онтологического инжиниринга.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – онтологиялық инженерия негізіндегі білімді ұлттық стандарттардың әдеттегі түрінен машиналық түсініктіге айналдыру әдістері.

Aim of work (in Russian) : Разработка интеллектуальной автоматизированной системы управления, мониторинга и контроля процессами операционного цикла разработки стандарта с применением технологических интеграций оптимальных методов создания единого репозитория метаданных в соответствии с разрабатываемыми стандартами и требованиями на основе экспертных систем.

Aim of work (in Kazakh) : Эксперттік жүйелер негізінде әзірленген стандарттар мен талаптарға сәйкес біртұтас метадеректер репозиторийін құрудың оңтайлы әдістерін технологиялық біріктіруді пайдалана отырып, стандартты әзірлеудің операциялық циклінің процестерін басқару, тексеру және бақылаудың интеллектуалды автоматтандырылған жүйесін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : При реализации данного проекта применялись онтологический инжиниринг в области автоматизации процессов для гармонизации стандартов согласно Национальному плану стандартизации на основе результатов сравнительного анализа моделей и методов по применению метаданных, цифрового следа, методов по автоматизации разметки текстов, методов интеллектуального управления в процессах операционного цикла разработки стандарта.

Методы исследования (на казахском) : Осы жобаны жүзеге асыру кезінде онтологиялық инженерия метадеректерді пайдалану үлгілері мен әдістерін салыстырмалы талдау нәтижелері бойынша Ұлттық стандарттау жоспарына сәйкес цифрлық із, мәтінді белгілеуді автоматтандыру әдістері, стандартты әзірлеудің операциялық цикліндегі процестерде интеллектуалды басқару әдістері мен стандарттарды үйлестіру үшін процестерді автоматтандыру саласында қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проект внедряет новые методы онтологического проектирования и интеллектуального управления в разработке национальных стандартов. Исследованы модели и методы использования метаданных для обработки результатов и обеспечения прозрачности в разработке стандартов. Реализована автоматическая процедура классификации и гармонизации стандартов, с 93% совпадением результатов с ручной обработкой текста. Разработаны онтологии, которые учитывают критерии повторного использования. Дополнительные программные модули внедрены для решения задачи гармонизации международных стандартов, классификации стандартов, извлечения сущностей, категоризации, генерации тезауруса, мониторинга и анализа этапов разработки. Система автоматизирует процессы операционного цикла стандартов в режиме реального времени, обеспечивая синхронное формирование цифрового следа.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба ұлттық стандарттарды әзірлеуде онтологиялық жобалау мен зияткерлік басқарудың жаңа әдістерін енгізеді. Нәтижелерді өңдеу және стандарттарды әзірлеуде ашықтықты қамтамасыз ету үшін метадеректерді пайдалану модельдері мен әдістері зерттелді. Нәтижелердің мәтінді қолмен өңдеумен 93% сәйкес келуімен стандарттарды жіктеудің және үйлестірудің автоматты рәсімі іске асырылды. Қайта пайдалану критерийлерін ескеретін онтологиялар әзірленді. Қосымша бағдарламалық модульдер халықаралық стандарттарды үйлестіру, стандарттарды жіктеу, мәндерді алу, санаттандыру, тезаурусты генерациялау, әзірлеу кезеңдерін мониторингілеу және талдау міндеттерін шешу үшін енгізілген. Жүйе цифрлық ізді синхронды қалыптастыруды қамтамасыз ете отырып, нақты уақыт режимінде стандарттардың операциялық циклінің процестерін автоматтандырады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Существенный экономический эффект ожидается при ожидаемом увеличении количества разработчиков стандартов с учетом увеличения мировых тенденции развития в каждой экономической отрасли страны.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Елдің әрбір экономикалық секторындағы әлемдік даму тенденцияларының өсуін ескере отырып, стандартты әзірлеушілер санының күтілетін ұлғаюымен айтарлықтай экономикалық нәтиже күтілуде.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : -

Efficiency (in Kazakh) : -

Field of application (in Russian) : Государственная система стандартизации Республики Казахстан, Промышленные предприятия, Научно-исследовательские организации. Например, АО «Институт развития электроэнергетики и энергосбережения (Казахэнергоэкспертиза)», АО «Национальный инфокоммуникационный Холдинг «Зерде», АО «НК «ҚТЖ», АО «Центр военно-стратегических исследований» (АО «ЦВСИ»), НАО «Международный центр зеленых технологий и инвестиционных проектов», ОЮЛ «Казахстанская ассоциация организаций нефтегазового и энергетического комплекса «KAZENERGY», РГКП «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан», РГП «Казахстанский институт стандартизации и сертификации» и.т.д. более 50 заявленных организаций (https://www.ksm.kz/activities/sp/plan/)

Field of application (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының Мемлекеттік стандарттау жүйесі, Өнеркәсіптік кәсіпорындар, Ғылыми-зерттеу ұйымдары. Мысалы, «Электр энергиясын дамыту және энергия үнемдеу институты» («Қазақэнергосараптама») АҚ, «Зерде» ұлттық инфокоммуникациялық холдингі» АҚ, «ҚТЖ» ҰК» АҚ, «Әскери стратегиялық зерттеулер орталығы» АҚ, «Халықаралық жасыл орталық» АҚ технологиялары мен инвестициялық жобалары», ALE. «KAZENERGY» мұнай-газ-энергетика кешені ұйымдарының қазақстандық қауымдастығы, «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек қауіпсіздігі жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» РМК, «Қазақстан стандарттау және сертификаттау институты» РМК Сертификаттау» және т.б. 50-ден астам мәлімделген ұйымдар (https://www.ksm.kz/activities/sp/plan/)