The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются отходы растительного сырья – кукурузные початки, виноградные косточки, береза, абрикосовые косточки, скорлупа грецкого ореха, сосновые шишки, а также карбонизаты и активированные угли на их основе.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі ретінде өсімдік шикізатының қалдықтары – жүгері собығы, жүзім дәндері, қайың, өрік дәндері, жаңғақ қабықтары, қарағай бүршігі, сонымен қатар олардың негізіндегі карбонизаттар мен белсендірілген көмірлер болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта - Получение активированных углей на основе отходов растительного сырья и их дальнейшее исследование в процессах сорбции благородных и тяжелых металлов из водных сред.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты өсімдік шикізатының қалдықтары негізінде белсендірілген көмірді алу және оларды сулы ортадан асыл және ауыр металдарды сорбциялау процестерінде одан әрі зерттеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Изучены основные физико-химические характеристики полученных активированных углей такими методами как: СЭМ, дифракция рентгеновского излучения, Раман-спектрометрия, рентгенофлуоресцентный анализ, ИК-Фурье спектроскопия, распределение частиц по размерам. Концентрации тяжелых и благородных металлов до и после сорбции определяли атомно-абсорбционным спектрометром.

Методы исследования (на казахском) : Алынған белсендірілген көмірлердің негізгі физика-химиялық сипаттамалары келесі әдістермен зерттелді: SEM, рентгендік сәулеленудің дифракциясы, Раман спектрометриясы, рентгендік флуоресценциялық талдау, ИҚ-Фурье спектроскопиясы, бөлшектердің мөлшері бойынша таралуы. Сорбцияға дейін және одан кейінгі ауыр және асыл металдардың концентрациясы атомдық сіңіру спектрометрімен анықталды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены недорогие микропористые активированные угли на основе отходов растительного сырья термической, гидротермальной карбонизацией и парогазовой активацией. Была определена удельная поверхность и пористость полученных активированных углей. Высокой удельной поверхностью и пористостью обладают активированные угли на основе березы (SБЭТ = 688 м2/г, Vобщ. = 0,49 см3/г, VмикроN2 = 0,35 см3/г) и кукурузных початков (SБЭТ = 566 м2/г, Vобщ. = 0,32 см3/г, VмикроN2 = 0,29 см3/г). Исследована сорбционная очистка модельных растворов и промышленных сточных вод от ионов тяжелых металлов на полученных активированных углях. Исследовано сорбционное извлечение благородных металлов из модельных и промышленных растворов на полученных активированных углях. Сорбцию металлов из модельных растворов проводили с варьированием следующих параметров: рН, соотношение Т:Ж, исходная концентрация металлов, время сорбции и мешающие ионы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қымбат емес микрокеуекті белсендірілген көмірлер өсімдік шикізатының қалдықтары негізінде термиялық, гидротермалды карбонизация және бу-газды белсендіру арқылы алынды. Алынған белсендірілген көмірлердің меншікті беті мен кеуектілігі анықталды. Қайың негізіндегі белсендірілген көмірлер (SБЭТ = 688 м2/г, Vжалпы = 0,49 см3/г, VmicroN2 = 0,35 см3/г) және жүгері собығы (SБЭТ = 566 м2/г, Vжалпы = 0,32 см3/г, VmicroN2 = 0,29 см3/г) негізіндегі белсендірілген көмірлер жоғары меншіті бет пен кеуектілікке ие. Алынған белсендірілген көмірде ауыр металл иондарынан модельдік ерітінділер мен өндірістік ағынды суларды сорбциялық тазарту зерттелді. Алынған белсендірілген көмірде модельдік және өндірістік ерітінділерден асыл металдарды сорбциялық экстракциялау зерттелді. Модельдік ерітінділерден металдарды сорбциялау келесі параметрлерді өзгерту арқылы жүргізілді: рН, Қ:С қатынасы, металдардың бастапқы концентрациясы, сорбция уақыты және кедергі келтіретін иондар.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Предлагаемая авторами технология может найти применение в отрасли получения активированных углей. Применение возобновляемых источников сырья в качестве исходного сырья для получения активированных углей будет способствовать развитию производства активированных углей, что в свою очередь повлияет на уровень экономического развития и конкурентоспособности в данной области.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Авторлар ұсынған технология белсендірілген көмір өндірісінде қолданыла алады. Жаңартылатын шикізат көздерін белсендірілген көмірді алу үшін бастапқы шикізат ретінде пайдалану белсендірілген көмір өндірісін дамытуға ықпал етеді, бұл өз кезегінде осы саладағы экономикалық даму мен бәсекеге қабілеттілік деңгейіне әсер етеді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Результаты выполняемой работы решат проблему комплексной утилизации отходов растительного сырья и дадут возможность использовать полученные активированные угли для сорбционной очистки сточных вод от ионов тяжелых металлов, а также для сорбционного извлечения благородных металлов из водных сред.

Efficiency (in Kazakh) : Жүргізіліп жатқан жұмыстардың нәтижелері өсімдік шикізатының қалдықтарын кешенді қайта өңдеу мәселесін шешеді және алынған белсендірілген көмірлерді ағынды суларды ауыр металл иондарынан сорбциялық тазарту үшін, сондай-ақ асыл металдарды сулы ортадан сорбциялық экстракциялау үшін пайдалануға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Полученные авторами активированные угли могут быть использованы в очистных сооружениях металлургической и химической отраслей страны.

Field of application (in Kazakh) : Авторлар алған белсендірілген көмірлерді еліміздің металлургия және химия өнеркәсібінің тазарту құрылыстарында пайдалануға болады.