The object of research, development or design (in Russian) : Образцы бериллида титана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Титан бериллид үлгілері

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является определение влияния различных доз нейтронного облучения на физико-механические свойства и газовыделение из бериллида титана.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – титан бериллидінің физикалық-механикалық қасиеттеріне және газдың бөлінуіне нейтрондық сәулеленудің әртүрлі дозаларының әсерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : Исследование кристаллической структуры методом рентгенофазового анализа (XRD). Морфология поверхности образцов исследовалась методами оптической металлографии и сканирующей электронной микроскопии. Измерение твёрдости и модуля упругости методом инструментального индентирования, а также профилометрия проводились на сканирующем микротвердомере. Измерение плотности проводилось методом гидростатического взвешивания. Облучение проведено в ядерном реакторе с тепловым спектром нейтронов.

Методы исследования (на казахском) : Кристалл құрылымын рентгендік дифракция (XRD) арқылы зерттеу. Үлгілердің беткі морфологиясы оптикалық металлография және сканерлеуші ​​электронды микроскопия көмегімен зерттелді. Қаттылық пен серпімділік модулін аспаптық шегініс әдісімен өлшеу, сонымен қатар профилометрия сканерлеуші ​​микроқаттылықты өлшейтін құралдың көмегімен жүзеге асырылды. Тығыздықты өлшеу гидростатикалық таразы әдісімен жүргізілді. Сәулелену термиялық нейтрондық спектрі бар ядролық реакторда жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены комплексные экспериментальные данные о свойствах бериллида титана до облучения в нейтронном поле. Разработана методология проведения реакторного облучения образцов бериллида титана. Проведено облучение образцов бериллида титана в активной зоне реактора ВВР-К до флюенса нейтронов 1,6*1021 и 2,3*1021 см-2. Полученные данные являются новыми и уникальными так как исследуются образцы впервые изготовленные промышленным методом.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Титан бериллидінің нейтрондық өрісте сәулеленуге дейінгі қасиеттері туралы жан-жақты тәжірибелік деректер алынды. Титан бериллид үлгілерін реакторлық сәулелендіру әдістемесі әзірленді. Титан бериллид үлгілері VVR-K реакторының өзегінде 1,6*1021 және 2,3*1021 см-2 нейтрондық флюенцияға дейін сәулелендірілді. Алынған деректер жаңа және бірегей, өйткені өнеркәсіптік әдіспен алғаш рет жасалған үлгілер зерттелуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Образцы бериллида титана облучены в нейтронном поле реактора ВВР-К до интегрального флюенса нейтронов 1,6*1021 и 2,3*1021 см-2. Время облучения образцов составило 168 и 252 эффективных суток. Температура образцов при облучении не превышала 80°С. Основными радионуклидами в облученных образцах являются скандий (Sc-46), кобальт (Co-60) и тантал (Ta-182). Максимальная мощность эквивалентной дозы гамма-излучения составляет 160 мкЗв/ч.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Титан бериллидінің үлгілері ССР-Қ реакторының нейтрондық өрісінде 1,6*1021 және 2,3*1021 см-2 интегралды нейтрондық флюенцияға дейін сәулелендірілді. Сынаманың сәулелену уақыты 168 және 252 тиімді күн болды. Сәулелеу кезінде үлгілердің температурасы 80°С-тан аспады. Сәулеленген үлгілердегі негізгі радионуклидтерге скандий (Sc-46), кобальт (Co-60) және тантал (Та-182) жатады. Гамма-сәулеленудің максималды эквивалентті доза жылдамдығы 160 мкЗв/сағ.

Level of implementation (in Russian) : Исследованы свойства необлученных образцов. Получены облученные образцы для дальнейших исследований.

Level of implementation (in Kazakh) : Сәулеленбеген үлгілердің қасиеттері зерттелді. Әрі қарай зерттеу үшін сәулеленген үлгілер алынды.

Efficiency (in Russian) : Эффективность исследований заключается в применении апробированных методик исследования и современного оборудования.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеудің тиімділігі дәлелденген зерттеу әдістерін және заманауи жабдықтарды қолдануда.

Field of application (in Russian) : Ядерные и термоядерные реакторы, установки по обращению с радиоактивными отходами

Field of application (in Kazakh) : Ядролық және термоядролық реакторлар, радиоактивті қалдықтарды өңдеу объектілері