The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются биосенсоры для определения ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны-сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктерді анықтауға арналған биосенсорлар.

Aim of work (in Russian) : Исследование результатов регионального мониторинга безопасности пищевых продуктов для разработки ускоренного метода определения остаточного количества ксенобиотиков в молоке и молочных продуктах.

Aim of work (in Kazakh) : Сүт және сүт өнімдеріндегі ксенобиотиктердің қалдық мөлшерін анықтаудың жеделдетілген әдісін әзірлеу үшін аймақтық азық-түлік қауіпсіздігі мониторингінің нәтижелерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Теоретические и эмпирические методы исследования.

Методы исследования (на казахском) : Теориялық және эмпирикалық әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведенных исследований получены следующие результаты: - проведен анализ содержания остаточного количества наиболее распространенных и опасных ксенобиотиков в молоке интенсивно осваиваемых районов Восточно-Казахстанской области и определение их степени кумулятивных свойств; - подобран биологический материал для разработки экспресс-метода определения высококумулятивных ксенобиотиков в молоке и жидких молочных продуктах; - подобран носитель биологического материала и метод для его иммобилизации при разработке биосенсора; - разработан биосенсор для определения высококумулятивных ксенобиотиков в молоке и жидких молочных продуктах. Научная новизна исследований заключается в разработке модели биосенсора с иммобилизованным ферментом для количественного определения ионов тяжелых металлов в молоке и жидких молочных продуктах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде мынадай нәтижелер алынды: - Шығыс Қазақстан облысының қарқынды игерілетін аудандарының сүтіне ең көп таралған және қауіпті ксенобиотиктердің қалдық мөлшеріне талдау жүргізілді және олардың кумулятивтік қасиеттерінің дәрежесін айқындау жүргізілді; - сүт және сұйық сүт өнімдеріндегі жоғары кумулятивті ксенобиотиктерді анықтаудың жедел әдісін жасау үшін биологиялық материал таңдалды; - биологиялық материалдың тасымалдаушысы және биосенсорды жасау кезінде оны иммобилизациялау әдісі таңдалды; - сүт және сұйық сүт өнімдеріндегі жоғары кумулятивті ксенобиотиктерді анықтауға арналған биосенсор жасалды. Зерттеулердің ғылыми жаңалығы сүт және сұйық сүт өнімдеріндегі ауыр металл иондарын сандық анықтау үшін иммобилизацияланған ферменті бар биосенсор моделін жасау болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведен анализ результатов регионального мониторинга безопасности пищевых продуктов в интенсивно осваиваемых районах Восточно-Казахстанской области и области Абай. На основе проведенного анализа установлена потребность разработки ускоренного метода определения токсичных ксенобиотиков (экспресс-метода) для проведения постоянного контроля качества молока. На основании проведенных исследований составлена карта регионов Восточно-Казахстанской области с высоким содержанием опасных ксенобиотиков в молоке. На основании экспериментальных исследований разработан биосенсор для определения ионов тяжелых металлов (кадмий, свинец, цинк и медь) в молоке и жидких молочных продуктах. Проведена промышленная апробация в производственных условиях на базе Крестьянского хозяйства «Нұр». Результаты апробации показали, что разработанный биосенсор можно применять в производственных условиях. На основании проведенных теоретических и экспериментальных исследований опубликованы: монография, аналитический обзор, статьи в международных рецензируемых журналах, в журнале ККСОН, патент на изобретение (уведомление о положительном результате формальной экспертизы).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Шығыс Қазақстан облысы мен Абай облысының қарқынды игерілген аудандарында азық-түлік қауіпсіздігінің өңірлік мониторингінің нәтижелеріне талдау жүргізілді. Сүттің сапасына үнемі бақылау жүргізу үшін жүргізілген талдау негізінде уытты ксенобиотиктерді анықтаудың жеделдетілген әдісін (экспресс-әдіс) әзірлеу қажеттілігі орнатылды. Жүргізілген зерттеулер негізінде Шығыс-Қазақстан облысының аймақтары бойынша сүттегі қауіпті ксенобиотиктердің жоғары мөлшерінің картасы құрастырылды. Эксперименттік зерттеулер нәтижесінде сүт пен сұйық сүт өнімдеріндегі ауыр металдар (кадмий, қорғасын, цинк және мыс) иондарын анықтауға биосенсор жасалды. "Нұр" шаруашылық қожалығы негізінде өндірістік жағдайларда өндірістік апробация жүргізілді. Апробация нәтижелері жасалған биосенсорды өндірістік жағдайларда қолдануды мүмкін екенін көрсетті. Жүргізілген теориялық және эксперименталдық зерттеулер негізінде: монография, аналитикалық шолу, халықаралық рецензияланатын журналдарда, ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитетінің журналдарында мақалалар, өнертабысқа патент (формалды сараптаудың он шешімі туралы хабарландыру) жарияланды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : пищевая отрасль

Field of application (in Kazakh) : тамақ өнеркәсібі