The object of research, development or design (in Russian) : Радиологические угрозы и воздействия, связанные с добычей урана, исходят от ингаляции дочерних продуктов радиоактивного газа радона (222Rn), ингаляции радиоактивных частиц пыли образующейся в ходе добычи и обогащения урана, прямого внешнего гамма-облучения тела, и внутреннего поступления радионуклидов (например, урана или радия) с пищей или водой.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Уран өндірумен байланысты радиологиялық қауіптер мен әсерлер радонның (222Rn) радиоактивті газының еншілес өнімдерін ингаляциялаудан, уранды өндіру және байыту барысында түзілетін шаңның радиоактивті бөлшектерін ингаляциялаудан, дененің тікелей сыртқы гамма-сәулеленуінен және радионуклидтердің (мысалы, уран немесе радий) тамақпен немесе сумен ішкі түсуінен туындайды.

Aim of work (in Russian) : Разработка и применение комплекса взаимно дополняющих и обеспечивающих достоверность полученных результатов методов оценки доз работников урановой промышленности, а также населения, проживающего в данном регионе, с использованием явлений ЭПР, ТЛ и СЛ, а также ТТЯТД.

Aim of work (in Kazakh) : ЭПР, термолюминесценции(ТЛ) және оптикалық ынталандырылған люминесценция (ОСЛ) құбылыстарын, сондай-ақ қатты денелі ядролық трек детекторлары (ҚДЯТД) қолдану арқылы уран өнеркәсібіндегі жұмыскерлердің, сонымен қатар сол аймақта тұратын халықтың дозаларын бағалаудың өзара толықтыратын және сенімді әдістерінің кешенін әзірлеу және қолдану.

Методы исследования (на русском) : Метод ЭПР спектроскопии образцов зубной эмали позволяет определить дозу поглощенного в эмали ионизирующего излучения по амплитуде радиационно-индуцированного (РИ) сигнала от стабильных парамагнитных центров, образуемых в минеральном компоненте эмали (гидроксиапатите) под воздействием излучения. Метод ЭПР дозиметрии по зубной эмали является общепризнанным для ретроспективной реконструкции доз внешнего облучения. Этот метод позволяют определять дозы, накопленные в течение длительного радиационного воздействия. Существуют различные методы исследования концентрации радона. Методы основанные на использовании твердотельных альфа-трековых и люминесцентных детекторов наиболее широко применяются в радоновых измерениях.

Методы исследования (на казахском) : Тіс эмалі үлгілерінің ЭПР спектроскопиясы әдісі сәулелену әсерінен эмальдың минералды компонентінде (гидроксиапатит) түзілетін тұрақты парамагнит орталықтарынан радиациялық-индукцияланған (РИ) сигналдың амплитудасы бойынша эмальға сіңірілген иондаушы сәулелену дозасын анықтауға мүмкіндік береді. Тіс эмалі бойынша ЭПР дозиметрия әдісі сыртқы сәулелену дозаларын ретроспективті қайта құру үшін жалпыға бірдей танылған. Бұл әдіс ұзақ радиациялық әсер кезінде жинақталған дозаларды анықтауға мүмкіндік береді. Радон концентрациясын зерттеудің әртүрлі әдістері бар. Қатты денелі альфа-трек және люминесцентті детекторларды қолдануға негізделген әдістер радон өлшеулерінде кеңінен қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследований, выполненных в рамках данного проекта, будет получена информация, полезная при разработке методов защиты от ионизирующего излучения. Кроме того, полученные данные будут служить в качестве помощи для прогнозирования возможного облучения при проведении подобных работ. Потенциальными пользователями результатов данного проекта являются органы здравоохранения, сельского хозяйства, акиматы регионов и городов, где будут проводиться исследования, а также работники уранодобывающей и перерабатывающей отрасли.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Осы жоба аясында жүргізілген зерттеулер нәтижесінде иондаушы сәулеленуден қорғау әдістерін әзірлеу кезінде пайдалы ақпарат алынатын болады. Сонымен қатар, алынған деректер осындай жұмыс кезінде ықтимал сәулеленуді болжау үшін көмек ретінде қызмет ететін болады. Денсаулық сақтау органдары, ауыл шаруашылығы, зерттеулер жүргізілетін облыстар мен қалалардың әкімдіктері, сондай-ақ уран өндіру және өңдеу өнеркәсібінің қызметкерлері бұл жобаның нәтижелерінің әлеуетті пайдаланушылары болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате исследований, выполненных в рамках данного проекта, будет получена информация, полезная для разработки рекомендаций и принятия решений по повышению эффективности защитных мероприятий от воздействия ионизирующего излучения. Все результаты исследования будут в открытом доступе для потенциальных пользователей, сообщества ученых и широкой общественности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Осы жоба аясында орындалған зерттеулер нәтижесінде иондаушы сәулеленуден қорғану әдістерін әзірлеу үшін пайдалы ақпарат алынатын болады. Бұдан басқа, алынған деректер осындай жұмыстарды жүргізу кезінде ықтимал сәулеленуді болжау үшін көмек ретінде қызмет ететін болады. Зерттеудің барлық нәтижелері әлеуетті пайдаланушыларға, ғалымдар қоғамдастығына және қалың жұртшылыққа қолжетімді болады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Результаты исследований помогут определить уровень облучения населения на фоне развития уранодобывающей индустрии Казахстана, а также провести мониторинг экологического состояния окружающей среды. Данный проект позволит дополнить существующие методики определения доз и разработать их комплекс, позволяющий проводить исследования на объектах повышенного радиационного риска и в близлежащих населенных пунктах

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері Қазақстанның уран өндіру индустриясының дамуы аясында халықтың сәулелену деңгейін анықтауға, сондай-ақ қоршаған ортаның экологиялық жай-күйіне мониторинг жүргізуге көмектеседі.Бұл жоба дозаларды анықтаудың қолданыстағы әдістемелерін толықтыруға және радиациялық қаупі жоғары объектілерде және жақын маңдағы елді мекендерде зерттеулер жүргізуге мүмкіндік беретін олардың кешенін әзірлеугеықпал етеді.