The object of research, development or design (in Russian) : Cорта люцерны местной селекции и ген печени кролика cyp2E1 цитохрома Р450

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жергілікті өсірілген жоңышқа сорттары және цитохром Р450 қоян бауыр гені cyp2E1

Aim of work (in Russian) : Генно-инженерное создание растений люцерны посевной (Medicago Sativa L.)для повышения эффективности фиторемедиации почв, загрязненных пестицидами

Aim of work (in Kazakh) : Пестицидтермен ластанған топырақ фиторемидиациясы үшін генді-инженерлік әдістермен жоңышқа (Medicago Sativa L.) өсімдігін алу болып табылады

Методы исследования (на русском) : Методы культуры изолированных органов и тканей, синтез и клонирование гена, ПЦР анализ, электрофорез нуклеиновых кислот

Методы исследования (на казахском) : Оқшауланған мүшелер мен ұлпаларды өсіру әдістері, генді синтездеу және клондау, ПТР талдау, нуклеин қышқылдарының электрофорезі әдістері қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : В проекте выбран ген cyp2E1 цитохрома Р450 кроличьей печени для увеличения фиторемедиации пестицидами в почвах. Были созданы олигонуклеотиды для синтеза целевого гена и экспрессионный вектор pSRB-CYP450. Исследованы особенности роста каллусов и морфогенеза у люцерны. Произведена трансформация каллусов люцерны вектором pSRB-CYP450 методом Agrobacterium-опосредованной трансформации. Трансформировано более 3000 каллусов и 520 семядольных узлов люцерны, что привело к созданию трансгенных растений через прямую и косвенную регенерацию. Уровень экспрессии гена cyp2E1 цитохрома Р450 успешно подтвержден методом ОТ-ПЦР в реальном времени. В условиях загрязненных почв пестицидами была установлена зависимость между степенью загрязнения и прорастанием семян. Анализ показал, что трансформированные растения люцерны накапливают больше пестицидов в корневой части по сравнению с надземной частью. Результаты фиторемедиации трансгенной люцерны подтверждают гипотезу, что экспрессия гена cyp2E1 способствует увеличению способности растений накапливать и транспортировать пестициды, что повышает их эффективность фиторемедиации загрязненных пестицидами почв.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба топырақтағы пестицидтердің фиторемедиациясын арттыру үшін қоян бауырының P450 цитохромы cyp2E1 генін таңдады. Мақсатты геннің және pSRB-CYP450 экспрессиялық векторының синтезіне арналған олигонуклеотидтер құрылды. Жоңышқада каллустардың өсу ерекшеліктері мен морфогенезі зерттелді. pSRB-CYP450 векторымен жоңышқа каллисын трансформациялау Agrobacterium-аралық трансформация әдісін қолдану арқылы жүзеге асырылды. Жоңышқаның 3000-нан астам калли және 520-дан астам түйіршіктері трансформацияланды, бұл тікелей және жанама регенерация арқылы трансгенді өсімдіктердің пайда болуына әкелді. cyp2E1 цитохромы P450 генінің экспрессия деңгейі нақты уақыттағы RT-ПТР арқылы сәтті расталды. Пестицидтермен ластанған топырақ жағдайында ластану дәрежесі мен тұқымның өнуі арасында байланыс орнатылды. Талдау трансформацияланған жоңышқа өсімдіктерінің жер үсті бөлігіне қарағанда тамыр бөлігінде пестицидтерді көбірек жинақтайтынын көрсетті. Трансгенді жоңышқаның фиторемедиациясының нәтижелері cyp2E1 генінің экспрессиясы өсімдіктердің пестицидтерді жинақтау және тасымалдау қабілетін арттырады, бұл олардың пестицидтермен ластанған топырақты фиторемедиациялаудағы тиімділігін арттырады деген гипотезаны қолдайды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные технологические и технико-эксплуатационные характеристики – научные исследования проводились в специализированной лаборатории с необходимым приборно-аппаратным оборудованием. Экспериментальные исследования осуществлялись с использованием современных методов молекулярной биологии, генной инженерии и цифровых технологий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі технологиялық және техникалық және пайдалану сипаттамалары - ғылыми зерттеулер қажетті бақылау-өлшеу құралдары мен аппараттық құралдармен мамандандырылған зертханада жүргізілді. Эксперименттік зерттеулер молекулярлық биологияның заманауи әдістерін, гендік инженерия және цифрлық технологияларды қолдану арқылы жүргізілді.

Level of implementation (in Russian) : 1) создан экспрессионный вектор pSRB-CYP450, 2) разработан протокол Agrobacterium-опосредованной трансформации люцерны, 3) созданы трансгенные растения люцерны для фиторемедиации почв, загрязненных пестицидами

Level of implementation (in Kazakh) : 1) pSRB-CYP450 экспрессиялық векторы құрылды, 2) жоңышқаның агробактерия арқылы трансформациялану хаттамасы әзірленді, 3) пестицидтермен ластанған топырақтарды фиторемедиациялау үшін трансгенді жоңышқа өсімдіктері құрылды

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность и значимость применение технологии CRISPR/Cas9 в растениях заключается в улучшении качество продукции, что в итоге способствует увеличению продовольственной безопасности и расширения сырьевой базы.

Efficiency (in Kazakh) : Өсімдіктерде CRISPR/Cas9 технологиясын қолданудың экономикалық тиімділігі мен маңыздылығы өнімнің сапасын арттыру болып табылады, бұл түптеп келгенде азық-түлік қауіпсіздігін арттыруға және шикізат базасын кеңейтуге көмектеседі

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы