The object of research, development or design (in Russian) : Тексты произведений Абая

The object of research, development or design (in Kazakh) : Абай шығармалары мәтіндері

Aim of work (in Russian) : Составить частотный словарь текстов полного собрания произведений великого казахского поэта Абая Кунанбаева и провести лингвистический статистический анализ частотного словаря языка Абая

Aim of work (in Kazakh) : Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың толық шығармалар жинағы мәтіндерінің жиілік сөздігін құрастыру және Абай тілінің жиілік сөздігі бойынша лингвостатистикалық талдау жасау.

Методы исследования (на русском) : Методы введения грамматических разметок, лингвостатистические методы анализа и обобщения, применительно к теории алгоритмов и созданию компьютерной базы и др.

Методы исследования (на казахском) : Грамматикалық белгіленім енгізу әдістері, лингвостатистикалық, талдау және жинақтау әдістері, алгоритмдер теориясы мен компьютерлік база құруға қатысты және т.б. әдістер

Obtained results and novelty (in Russian) : В 2023 году: будет создана электронная версия полного сборника текстов Абая. Тексты делятся на три стиля и проходят техническую коррекцию. В тексты вносятся редакционные изменения в соответствии с требованиями компьютерной программы; -В 2024 году: единицы в алфавитно-частотном словаре приводятся к типу корневого слова (лексеме), то есть им ставится морфологическая разметка (вводится условное знаки относительно класса слов). По каждому стилю языка произведений Абая получены следующие частотные словари словформ: 1) алфавитно-частотный словарь; 2) частотно-алфавитный словарь; 3) обратный-алфавитно-частотный словарь; 4) распределительный алфавит-частотный словарь. В научном издании, рекомендованном ККСОНВО, опубликуется 1 статья; - В 2025 году: в зависимости от типа словарей с указанной частотой составляется статистическое описание каждой частоты (абсолютные и суммарные абсолютные частоты, относительная частота, суммарная относительная частота, процент охвата объема текста по регистру единиц языка и их групп в каждом словаре). Новизна: выход в свет полноценного, 4-х различных типов частотного словаря языка великого Абая и анализ по частотным данным мировым лингвостатистическим методом. Во – вторых, создание отдельного корпуса Абайского языка (языка писателя) как одного из внутренностей Национального корпуса казахского языка.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - 2023 жылы: Абай мәтіндерінің толық жинағының электронды нұсқасы жасалады. Мәтіндер үш стильге бөлініп, техникалық түзетуден өткізіледі. Компьютерлік бағдарлама талаптарына сай мәтіндерге редакциялық өзгерістер енгізіледі; - 2024 жылы: Әліпбилі-жиілікті сөздігіндегі бірліктер түбір сөз түріне (лексемаға) келтіріледі, яғни оларға морфологиялық белгіленім қойылады (сөз табына қатысты шартты белгіленім енгізіледі). Абай шығармаларының тілі әр стилі бойынша сөзформалардың келесідей жиілік сөздіктері алынады: 1) Әліпбилі-жиілікті сөздік; 2) Жиілікті-әліпбилі сөздік; 3) Кері-әліпбилі жиілік сөздік; 4) Үлестірімді әліпбилі-жиілік сөздік. ҒЖБССҚК ұсынған ғылыми басылымда 1 мақала жарияланады; - 2025 жылы: Аталған жиілік сөздіктердің түріне қарай, әрбір жиілікке қатысты статистикалық сипаттамасы (абсолютті және қосынды абсолютті жиіліктер, қатынастық жиілік, қосынды қатынастық жиілік, әрбір сөздіктегі тіл бірліктерінің мен олардың топтарының реестр бойымен мәтін көлемінің қамту пайыздары) жасалады. Жаңалығы: Ұлы Абай тілінің толыққанды, 4 түрлі типтегі жиілік сөздігінің жарыққа шығуы және жиілік мәліметтер бойынша әлемдік лингвостатистикалық әдіспен талдау жасалуы. Екіншіден – Қазақ тілінің ұлттық корпусының ішкорпусының бірі ретіндегі Абай тілінің (жазушы тілінің) жеке корпусының жасалуы.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследования используются при разработке методических пособий для изучающих язык, создании лексических минимумов, изучении Абайского языка, сопоставлении количественной информации слов, использованных в произведениях поэтов и писателей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері тіл үйренушілерге арналған әдістемелік құралдар әзірлеуде, лексикалық минимумдар жасауда, Абай тілін зерттеуде, ақын-жазушылар шығармаларында қолданылған сөздердің сандық ақпаратын салыстыруда қолданылады.

Level of implementation (in Russian) : Результат, полученный по теме гранта, принципиально новый. Ведь впервые в казахском языкознании разрабатывается частотный словарь текстов произведений Абая. Частота соответствует мировым требованиям к созданию словарей. 1. Алфавитно-частотный словарь, 2. Частотно-алфавитный словарь, 3. Обратно-алфавитно-частотный словарь, 4. Распределительно-частотные словари подготовлены и проведен лингвостатистический анализ.

Level of implementation (in Kazakh) : Гранттық тақырып бойынша алынған нәтиже түбегейлі жаңа. Өйткені Абай шығармалары мәтіндерінің жиілік сөздігі қазақ тіл білімінде алғаш рет әзірленеді. Жиілік сөздіктер жасаудың әлемдік талаптарына сәйкес. 1. Әліпбилі жиілік сөздік, 2. Жиілікті-әліпбилі сөздік, 3. Кері-әліпбилі жиілік сөздік, 4. Үлестірімді жиілік сөздіктер дайындалып, оларға лингвостатистикалық талдау жасалады.

Efficiency (in Russian) : Результат, полученный по грантовому проекту, может стать вспомогательным инструментом в приведении статистических данных в лингвистических исследованиях, изучении произведений Абая, сравнении с другими частотными словарями казахского языка.

Efficiency (in Kazakh) : Гранттық жоба бойынша алынған нәтиже лингвистикалық зерттеулерде статистикалық деректер келтіруде, Абай шығармаларын зерттеуде, қазақ тіліндегі басқа да жиілік сөздіктермен салыстыруда көмекші құрал бола алады.

Field of application (in Russian) : Результаты исследования имеют возможность найти применение в любых областях лингвистики. Фактическими целевыми потребителями результатов исследования являются студенты ВУЗов, преподаватели и докторанты PhD, магистранты, научные сотрудники исследовательского института и учителя школы и многие другие, интересующиеся частотой словосочетаний Абайского языка.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері тіл білімінің кез келген салаларында қолданыс табу мүмкіндігі бар. Зерттеу нәтижелерінің нақты нысаналы тұтынушылары –жоғарғы оқу орындарының студенттері, оқытушылары және PhD докторанттар, магистранттар, зерттеу институтындағы ғылыми қызметкерлер мен мектептің мұғалімдері және тағы да басқа Абай тілінің сөзқолданыс жиілігіне қызығушылық танытатын қалың көпшілік қауым.