The object of research, development or design (in Russian) : Яровая мягкая пшеница, яровой ячмень и нут. На полевых стационарах АО «КАТУ им. С. Сейфуллина», «НПЦЗХ им А.И.Бараева» (Акмолинская область) и в «КХОС им. А.Ф.Христенко» (Карагандинская область) изучали мировые коллекции пшеницы, ячменя и нута, новые и созданные ранее гибридные популяции.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жаздық жұмсақ бидай, жаздық арпа және ноқат. «С. Сейфуллин атындағы ҚАТУ» АҚ, «А.И.Бараев атындағы АШҒӨО» (Ақмола облысы) және «А.Ф.Христенко атындағы ҚАШТС» (Қарағанды облысы) танаптық стационарларында бидай, арпа және ноқаттың әлемдік коллекциялары, жаңа және бұрын алынған будандық популяциялары зерттелді.

Aim of work (in Russian) : На основе изучения мировой коллекции и гибридов выявить и изучить наиболее вероятные «гены-кандидаты», контролирующие устойчивость растений к засухе и засолению, для создания новых перспективных селекционных линий пшеницы с высокими показателями урожайности и адаптированными к условиям Северного и Центрального Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Солтүстік және Орталық Қазақстан жадайларына бейімделген және өнімділік көрсеткіштері жоғары бидайдың жаңа перспективті селекциялық линияларын алу мақсатында өсімдіктің қуаңшылыққа және тұздануға төзімділігін бақылайтын анағұрлым мүмкін болатын «үміткер-гендерді» әлемдік коллекциялар мен будандарды зерттеу негізінде анықтау және зерттеу.

Методы исследования (на русском) : В проекте использованы два типа исследований – полевые испытания, гибридизация и анализ растений яровой пшеницы, ячменя и нута, лабораторные – молекулярно-генетические исследования с Amplifluor-like SNP маркерами, культура ткани и технология CRISPR/Cas9.

Методы исследования (на казахском) : Жобада зерттеудің екі типі қолданылды ¬¬- жаздық бидай, арпа және ноқат өсімдіктерін танаптық сынау, гибридизация және талдау, зертханалық ¬- SNP Amplifluor-KASP маркерлерімен молекулярлы-генетикалық зерттеулер, ұлпалар культурасы және CRISPR/Cas9 технологиясы.

Obtained results and novelty (in Russian) : Начато изучение образцов яровой пшеницы, ячменя и нута из мировых коллекции, проведены скрещивания между местными сортами и генотипами иностранного происхождения для обогащения генофонда данных культур в Северном и Центральном Казахстане. Изучены и подобраны родительские формы, а также созданы гибридные популяций пшеницы, ячменя и нута для дальнейшего молекулярного картирования, выявления наиболее важных «генов-кандидатов» и создания новых высокопродуктивных селекционных линий. Разработаны молекулярные методы для анализа изменений реакции растений на яровизацию и создания нового селекционного материала на примере пшеницы. Разработана адаптированная платформы ‘Amplifluor-like SNP’ молекулярных маркеров для проведения генотипирования при создании новых селекционных линий пшеницы, ячменя и нута.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жаздық бидай, арпа және ноқаттың әлемдік коллекцияларындағы үлгілерді зерттеу басталды, Солтүстік және Орталық Қазақстанда осы дақылдардың гендік қорын байыту мақсатында олардың жергілікті сорттары шетелдік генотиптерімен будандастырылды. Жаңа жоғары өнімді селекциялық линияларын алу және әрі қарай молекулалық карта жасау, анағұрлым маңызды «үміткер-гендерді» анықтау мақсатында бидай, арпа және ноқаттың ата-аналық формалары зерттеліп, анықталды, сонымен қатар будандық популяциялары алынды. Бидайдың мысалында өсімдіктің яровизицияға рекциясының өзгеруін талдау және жаңа селекциялық материал алуға арналған молекулалық әдістер құрастырылды. Бидай, арпа және ноқаттың жаңа селекциялық линияларын алу барысында генотиптеу жүргізу мақсатында ‘Amplifluor-like SNP’ молекулалық маркерлерінің бейімделген платформасы құрастырылды. Алынған будандық популяциялардан генотиптелген жоғары өнімді селекциялық линиялар алу бойынша жұмыстар басталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : НИР прикладная

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қолданбалы ҒЗЖ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Селекция яровой пшеницы, ярового ячменя и нута на основе молекулярных маркеров и «Редактирования генома».

Field of application (in Kazakh) : Молекулярлық маркерлер негізіндегі жаздық бидай, жаздық арпа және ноқаттың селекциясы және «Геномды редакциялау».