The object of research, development or design (in Russian) : чешуекрылые вредители яблони, яблонная плодожорка (Laspeyresia pomonella L.), энтомофаги вредных чешуекрылых, феромоны, биопрепараты.

The object of research, development or design (in Kazakh) : алма ағашының қабыршақ қаннатты зиянкестері, алма жеміс жемірі (Laspeyresia pomonella L.), қабыршаққаннатты зиянкестердің энтомофагтары, феромондар, биологиялық препараттар.

Aim of work (in Russian) : Разработать и внедрить биологическую систему защиты против яблонной плодожорки (Laspeyresia pomonella L.) и других чешуекрылых вредителей яблони в условиях юго-востока Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысы жағдайында алма жеміс жемірі (Laspeyresia pomonella L.) мен алманың басқа да қабыршаққанатты зиянкестеріне қарсы қорғаудың биологиялық жүйесін жасау және енгізу.

Методы исследования (на русском) : Использованы общепринятые методы в энтомологии и защите растений и оригинальные модификации ловушек.

Методы исследования (на казахском) : Энтомология мен өсімдіктерді қорғауда жалпы қабылданған әдістер және тұзақтардың түпнұсқа модификациялары қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен поиск местных популяций энтомофагов яблонной плодожорки и других чешуекрылых вредителей в садах юго-востока Казахстана и в горных дикоплодовых лесах на яблоне Сиверса. Видовой состав выявленных в ходе поиска фитофагов представлен 343 видами, из них 66 видов чешуекрылых вредителей. Видовой состав местных популяций энтомофагов насчитывает 363 видов, из них 42 специализированные паразиты чешуекрылых. Выявлен специализированный против яблонной плодожорки энтомофаг Mastrus ridens, который является перспективным паразитом для разведения и применения против яблонной плодожорки. Разработаны схемы интегрированной, биологической и химической защиты яблоневого сада. Проведен учет урожайности, определена хозяйственная и экономическая эффективность схем защиты. По результатам научных исследований опубликованы 3 статьи в изданиях, рекомендованных КОКСОН, 5 статей в российских журналах, входящих в базу РИНЦ, 1 статья с IF, 3 статьи в материалах международных научно-практических конференций, 2 статьи в СМИ, 1 монография, 1 рекомендации, 1 регламент, получено 2 патента РК на полезную модель и 2 акта внедрения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы бақтарда және Сиверс алма ағашындағы таулы жабайы жеміс ормандарында алма жеміс жемірі көбелегі мен басқа да қабыршаққанатты зиянкестерінің энтомофагтарының жергілікті популяциясын іздеу жүргізілді. Іздеу барысында анықталған фитофагтардың түрлік құрамы 343 түрден тұрады, оның ішінде қабыршаққанатты зиянкестерінің 66 түрі. Энтомофагтардың жергілікті популяцияларының түрлік құрамы 363 түрден тұрады, олардың 42-і мамандандырылған қабыршаққанаттылардың паразиттері. Алма жемірі көбелегіне қарсы мамандандырылған энтомофаг Мastrus ridens анықталды, ол бақтарда алма жеміс жемірі көбелегіне қарсы өсіру және қолдану үшін перспективті паразит болып табылады. Алма бағын биологиялық, біріктірілген және химиялық қорғау схемалары жасалды. Өнімділік есебі жүргізілді, сызбалардың шаруашылық және экономикалық тиімділігі анықталды. Ғылыми зерттеулердің нәтижелері бойынша КОКСОН-да 3 мақала, ҒДРИ базасына кіретін 5 мақала, IF бар 1 мақала, халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларда 3 мақала, БАҚ құралдарында 2 мақала жарияланды, 1 монография, 1 ұсыныс, 1 регламент дайындалды, ҚР пайдалы моделіне 2 патент және 2 енгізу актісі алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоқ

Level of implementation (in Russian) : высокое

Level of implementation (in Kazakh) : жоғары

Efficiency (in Russian) : Проведен поиск местных популяций энтомофагов (паразитов, хищников) яблонной плодожорки и других чешуекрылых вредителей в садах юго-востока Казахстана и в горных дикоплодовых лесах на яблоне Сиверса. Разработана и внедрена биологическая система защиты против яблонной плодожорки и других чешуекрылых вредителей яблони в условиях юго-востока Казахстана.

Efficiency (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы бақтарда және Сиверс алма ағашындағы таулы жабайы жеміс ормандарында алма жеміс жемірі көбелегі мен басқа да қабыршаққанатты зиянкестерінің энтомофагтарының (паразиттерінің, жыртқыштарының) жергілікті популяциясын іздеу жүргізілді. Қазақстанның оңтүстік-шығысы жағдайында алма жеміс жемірі мен алманың басқа да қабыршаққанатты зиянкестеріне қарсы қорғаудың биологиялық жүйесі жасалды және енгізілді.

Field of application (in Russian) : Плодоводство и биологическая защита растений.

Field of application (in Kazakh) : Жеміс өсіру және өсімдіктерді биологиялық қорғау.