The object of research, development or design (in Russian) : Проблема сравнительного изучения тюркских фразеологизмов

The object of research, development or design (in Kazakh) : Түркі фразеологизмдерін салыстыра зерттеу мәселесі

Aim of work (in Russian) : Цель проекта - выявить историческую, культурную информацию, относящуюся к тайнам лингвокультурных единиц - устойчивых словосочетаний и пословиц, имен собственных, сохранившихся в составе крылатых слов, являющихся жемчужинами слов в родственных языках тюркских народов.

Aim of work (in Kazakh) : Жоба мақсаты - туыстас түркі халықтарының сөз маржандары болып саналатын лингвомәдени бірліктердің-тұрақты сөз тіркестері мен мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің құрамында сақталып қалған жалқы есімдердің сырына қатысты тарихи, мәдени ақпараттарды анықтау.

Методы исследования (на русском) : В ходе исследования были использованы сравнительно-исторический метод, описательный метод, методы сопоставления, сопоставления, анализа, синтеза.

Методы исследования (на казахском) : Қолданылған әдістеме. Зерттеу барысында салыстырмалы-тарихи әдіс, сипаттамалы әдіс, салыстыру, салғастыру, анализ, синтез жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Благодаря сравнительному изучению языковых данных, накопленных в сознании родственных тюркских народов, мы вновь погружаемся в глубь нашей истории и добиваемся модернизации Казахской национальной памяти и сознания, питаемой тюркским стволом. При этом в нашем исследовании были проанализированы пословицы и фразеологизмы, крылатые слова, представляющие собой отрезок того периода в языках родственных кыпчакских и огузских групп, т. е. информационные, языковые данные, проистекающие из лингвокультурных единиц. В частности, определены тематико-семантические типы лингвокультурных единиц (фразеологизмы, пословицы, афоризмы) в тюркских языках кыпчакской (казахской, татарской, башкирской, Ногайской) и огузской (турецкой, Азербайджанской) групп, изучены национальные особенности сохранения имен собственных (имена людей, названия мест-вод, народов, родов).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Туыстас түркі жұртының санасында қатталып, сақталып қалған тілдік деректерді салыстыра зерттеу арқылы біз өз тарихымыздың тереңіне қайта бойлай отырып, түркілік діңгектен нәр алған қазақы ұлттық жад пен сананы жаңғыртуға қол жеткіземіз. Осы орайда зерттеуімізде туыстас қыпшақ және оғыз тобы тілдеріндегі сол кезеңнің үзігін танытатын мақал-мәтелдер мен фразеологизмдер, қанатты сөздер, яғни лингвомәдени бірліктердің өн бойында тұнып жатқан ақпараттық, тілдік деректер талданды. Атап айтқанда, қыпшақ (қазақ, татар, башқұрт, ноғай) және оғыз (түрік, әзірбайжан) тобындағы түркі тілдеріндегі лингвомәдени бірліктердің (фразеологизмдер, мақал-мәтелдер, афоризмдер) тақырыптық-семантикалық түрлері айқындалып, жалқы есімдердің (кісі есімдері, жер-су, халық, ру атаулары) сақталуындағы ұлттық ерекшеліктер зерделенді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выявление следов языковых, историко-философских и культурных отношений в тюркских языках, сохраненных во фразеологизмах, пословицах и крылатых выражениях, с точки зрения тюркологии. Впервые в проекте систематически исследуются богатые лингвокультурные единицы нескольких языков огузской и кипчакской групп, сравниваются фразеологизмы и пословицы родственных языков с точки зрения тюркского и национального познания. В составе фразеологизмов и пословиц в тюркских языках дифференцируются национальные особенности сохранения имен собственных (имена собственные, топонимы) и общность познания в тюркской философии.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Түркі тілдеріндегі тілдік, тарихи философиялық әрі мәдени қарым-қатынастардың фразеологизмдерде, мақал мәтелдер мен қанатты сөздерде сақталған ізін түркітану ғылымының тұрғысынан анықтап шығуында жатыр. Жобада алғаш рет оғыз және қыпшақ тобындағы бірнеше тілдердің бай лингвомәдени бірліктері тарихи тұрғыдан жүйелі зерттеліп, түбі бір туыстас тілдердің фразеологизмдері мен мақал мәтелдері түркілік және ұлттық таным тұрғысынан салыстырылады. Түркі тілдеріндегі фразеологизмдер мен мақал-мәтелдердің құрамындағы жалқы есімдердің (кісі есімдері, жер-су атаулары) сақталуындағы ұлттық ерекшеліктер мен түркілік философиясындағы таным ортақтығы сараланады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Монография и учебник, вышедшие в результате проекта, будут полезны обучающимся вузов. И результаты проекта могут быть использованы учеными-языковедами, магистрантами и докторантами, а также частными учреждениями и исследователями, занимающимися вопросами тюркологии, в качестве дифференцированного информационного фонда, касающегося сферы социолингвистики.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба нәтижесінде шыққан монография және оқулық жоғарғы оқу орындарының білім алушыларына пайдалы болмақ. Және де жоба нәтижелерін тілтанушы ғалымдар, магистранттар мен докторанттар, сондай-ақ түркітану мәселесімен айналысатын жеке мекемелер мен зерттеушілер әлеуметтік лингвистика салысына қатысты сараланған ақпарат қоры ретінде пайдалана алады.

Field of application (in Russian) : языкознание

Field of application (in Kazakh) : тіл білімі