The object of research, development or design (in Russian) : Региональные особенности рождаемости городского казахского населения. Репродуктивные установки женщин на условия социализации: процесс трансформации потребности в осознанный социальный запрос.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қалалық қазақ халқының туу көрсеткішінің аймақтық сипаттамасы. Әйелдердің әлеуметтену жағдайларына репродуктивті қатынасы: қажеттіліктердің саналы әлеуметтік сұранысқа айналу процесі.

Aim of work (in Russian) : Выявить региональные особенности репродуктивного поведения городского населения Казахстана на основе анализа показателей рождаемости и репродуктивных установок казашек, обосновать перспективные сценарии социодемографического развития республики.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақ әйелдердің туу көрсеткіштері мен репродуктивті ұстанымдарын талдау негізінде Қазақстанның қала тұрғындарының репродуктивті мінез-құлқының өңірлік ерекшеліктерін анықтау, республиканың социодемографиялық дамуының перспективалық сценарийлерін негіздеу.

Методы исследования (на русском) : Методологической основой демографического блока проекта стала система историко-демографических методов (историко-генетический, историко-сравнительный, историко-типологический, историко-системный). Исследовательский инструментарий социологической части был нацелен на сбор социологической информации посредством опроса, глубинных, экспертных интервью, фокус-групп. Впервые использовался комбинированный подход к исследованию процессов воспроизводства: наряду с количественными оценками репродуктивных установок, в анализ включался качественный подход (оценка установок на условия социализации детей). Это позволило расширить пространство научного поиска и повысить практическую значимость результатов исследования. В проекте использованы IT-технологии для создания цифровых карт рождаемости, контен-анализ для обработки данных СМИ, корреляционный и кластерный анализ, кейс-технология.

Методы исследования (на казахском) : Жобаның демографиялық блогының әдіснамалық негізі тарихи-демографиялық әдістер жүйесі болды (тарихи-генетикалық, тарихи-салыстырмалы, тарихи-типологиялық, тарихи-жүйелік). Әлеуметтанулық бөлімнің зерттеу құралдары сауалнама, терең, сараптамалық сұхбаттар, фокус-топтар арқылы әлеуметтанулық ақпаратты жинауға бағытталған. Көбею процестерін зерттеуге біріктірілген тәсіл алғаш рет қолданылды: репродуктивті ұстанымдарды сандық бағалаумен қатар, сапалы тәсіл (балалардың әлеуметтену жағдайларына ұстанымдарды бағалау) талдауға енгізілді. Бұл ғылыми іздеу кеңістігін кеңейтуге және зерттеу нәтижелерінің практикалық маңыздылығын арттыруға мүмкіндік берді. Жобада цифрлық туу карталарын жасау үшін АТ технологиялары, медиа деректерін өңдеу үшін мазмұнды талдау, корреляциялық және кластерлік талдау және кейс технологиясы қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен комплексный ретроспективный анализ рождаемости городских казахов в контексте социально-экономических и социокультурных особенностей, позволивший выявить предпосылки формирования «казахстанской модели» рождаемости и современные тренды демографического развития Казахстана. Зафиксированы и верифицированы исторически сложившиеся кластеры рождаемости, проведен корреляционный анализ социально-экономических и демографических показателей с определением региональных особенностей репродуктивного поведения в начале XXI в. С помощью программы «Flourish.studio» разработаны региональные кластеры рождаемости, анализ которых осуществлен через кейс-технологию. Впервые в Казахстане разработаны цифровые карты кластеров рождаемости (получено авторское свидетельство). Информация по каждой карте визуализирована в нескольких вариантах: аналитические графики и диаграммы, тематические карты, измерительные шкалы, что позволяет проводить операционализацию демографических процессов. Оригинальным результатом проекта являются материалы 3-летного социологического исследования региональных особенностей репродуктивного поведения городских казашек: глубинные интервью, фокус-группы, экспертные опросы и онлайн-анкетирование. Подготовлена программа обучающего семинара «Разработка проектов социально-эконмического развития регионов» для государственных служащих и общественных организаций. Все полученные результаты проекта не имеют аналогов в Казахстане и впервые вводятся в научный оборот.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қала қазақтарының туу көрсеткішіне әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-мәдени сипаттамалар контекстінде кешенді ретроспективті талдау жүргізілді, бұл «Қазақ халқының тууы» қалыптасуының алғышарттарын да анықтауға мүмкіндік берді. туу моделі» және Қазақстанның демографиялық дамуының заманауи тенденциялары. Тарихи қалыптасқан туу кластерлері тіркеліп, верификацияланды және XXI ғасырдың басында репродуктивті мінез-құлықтың аймақтық ерекшеліктерін анықтай отырып, әлеуметтік-экономикалық және демографиялық көрсеткіштерге корреляциялық талдау жүргізілді. «Flourish.studio» өңірлік туу кластерлері әзірленді, олардың талдауы кейс-технология арқылы жүзеге асырылды. Қазақстанда алғаш рет туу кластерлерінің цифрлық карталары (авторлық куәлік) әзірленді. Әр сандық карта туралы ақпарат бірнеше нұсқада көрсетілген: аналитикалық графиктер мен диаграммалар, тақырыптық карталар, өлшеу шкалалары, бұл демографиялық процестерді операциялық етуге мүмкіндік береді. Өзіндік нәтижесі – қалалық қазақ әйелдерінің репродуктивті мінез-құлқының аймақтық ерекшеліктерінің 3 жылдық социологиялық зерттеуінің материалдары: тереңдетілген сұхбаттар, фокус-топтар, сараптамалық сауалнамалар және онлайн сауалнамалар. Мемлекеттік қызметкерлер мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері үшін «Өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуының жобаларын әзірлеу» семинар-тренингінің бағдарламасы дайындалды. Жобадан алынған барлық нәтижелердің Қазақстанда баламасы жоқ және алғаш рет ғылыми айналымға енгізілуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В рамках проекта разработаны три перспективных сценария социодемографического развития РК. Конструирование их было осуществлено на основе сопоставления данных кластерного анализа и результатов социологического исследования, что позволило с более высокой степенью точности и достоверности прогнозировать репродуктивное поведение населения для перспективного краткосрочного и среднесрочного планирования социального и экономического развития регионов Казахстана.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба аясында Қазақстан Республикасының әлеуметтік-демографиялық дамуының үш перспективалық сценарийі әзірленді. Оларды құрастыру кластерлік талдау деректері мен әлеуметтанулық зерттеу нәтижелерін салыстыру негізінде жүзеге асырылды, бұл Қазақстан өңірлерінің әлеуметтік және экономикалық дамуын перспективалы қысқа мерзімді және орта мерзімді жоспарлау үшін халықтың репродуктивті мінез-құлқын жоғары дәлдік пен сенімділікпен болжауға мүмкіндік берді.

Level of implementation (in Russian) : Глубинный анализ процессов рождаемости, который позволил выявить региональные особенности городского населения, представлен в трех монографиях, двух аналитических сборниках и 25 научных статьях, опубликованных в рецензируемых и индексируемых изданиях, а также в сборниках и материалах конференций. Результаты проекта внедрены в содержании дисциплин «Социология» для обучающих бакалавриата, «Социально-демографические аспекты модернизации Казахстана» для обучающихся докторантуры ОП «История» (акты внедрения).

Level of implementation (in Kazakh) : Қала тұрғындарының аймақтық ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік берген туу процестерінің терең талдауы үш монографияда, екі аналитикалық жинақта және рецензияланған және индекстелген басылымдарда жарияланған 25 ғылыми мақалада, сондай-ақ жинақтарда және конференция материалдары. Жобаның нәтижелері бакалавриат студенттері үшін «Әлеуметтану», «Тарих» ОП докторанттары үшін «Қазақстанның жаңғыруының әлеуметтік-демографиялық аспектілері» пәндерінің мазмұнына енгізілген (іске асыру актілері).

Efficiency (in Russian) : Разработанная программа обучающего вебинара для государственных органов и представителей общественных организаций Вероятность реализации позитивного, негативного или переходного сценария в значительной степени зависит от позиции государства – будет ли оперативно разработана научно-обоснованная, учитывающая региональные особенности демографическая концепция, четко артикулированы стратегические социально-демографические цели, эффективно реализованы программы сбалансированного развития населения на республиканском и региональном уровнях.

Efficiency (in Kazakh) : Оң, теріс немесе өтпелі сценарийді іске асыру ықтималдығы негізінен мемлекеттің ұстанымына, яғни өңірлік ерекшеліктерді ескеретін ғылыми негізделген демографиялық тұжырымдама жедел әзірленуіне, стратегиялық әлеуметтік-демографиялық мақсаттар нақты айқындалуына, республикалық және өңірлік деңгейлерде халықтың теңгерімді даму бағдарламалары тиімді іске асырылуына байланысты болады.

Field of application (in Russian) : Подготовленная программа обучающего семинара «Разработка проектов социально-экономического развития регионов» по разработке проектов социально-экономического развития регионов для государственных служащих и представителей общественных организаций была презентована представителям структур регионального уровня, ответственным за эффективную реализацию социально-экономических программ.

Field of application (in Kazakh) : Өңірлердің әлеуметтік-экономикалық даму жобаларын әзірлеу бойынша мемлекеттік қызметкерлер мен қоғамдық ұйымдардың өкілдеріне арналған «Өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуының жобаларын әзірлеу» семинар-тренингінің дайындалған бағдарламасы өңірлік деңгейдегі құрылымдардың өкілдеріне ұсынылды. әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларды тиімді жүзеге асыруға жауапты.