The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследований использованы 40 сортов и гибридов казахстанской селекции, которые предоставлены Казахским научно-исследовательским институтом плодоовощеводства (КазНИИПО).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде Қазақ жеміс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты (ҚазҒЗИПО) ұсынған қазақ селекциясының 40 сорты мен будандары пайдаланылды.

Aim of work (in Russian) : Поиск новых доноров и источников генов устойчивости к альтернариозу томата. Разработка новых SCAR-маркеров, ассоциированных с устойчивостью томата к альтернариозу для создания устойчивых сортов.

Aim of work (in Kazakh) : Альтернариозға төзімді жаңа донорларды мен гендерді іздеу және төзімді сорттарды жасау үшін жаңа SCAR маркерлерді әзірлеу. Төзімді сорттарды жасау үшін Alternaria-ға қызанақ төзімділігімен байланысты жаңа SCAR маркерлерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Селекционные и молекулярно-генетические методы: картирование генетических локусов устойчивости к альтернариозу на основе технологии BSA-seq, разработка и создание SCAR-маркеров, ассоциированных с устойчивостью к альтернариозу.

Методы исследования (на казахском) : Селекциялық және молекулалық-генетикалық әдістер: BSA-seq технологиясы негізінде альтернариозға төзімділіктің генетикалық локустарын картаға түсіру, альтернариозға төзімділікпен байланысты SCAR маркерлерін әзірлеу және құру.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Проведен сбор и характеристика коллекции 40 сортов и гибридов томатов казахстанской селекции по фенотипическим признакам на базе Регионального филиала «Кайнар» ТОО «Казахский научно-исследовательский институт плодоовощеводства» (Алматинская обл.). Проведена посадка и фенологическая оценка 40 сортообразцов томата открытого грунта в селекционном питомнике. 2. Проведен скрининг сортов и гибридов томатов из Казахстана, США и диких видов томатов на устойчивость к альтернариозу для картирования локусов устойчивости. Проведена инокуляция изолятом гриба рода Alternaria для выявления устойчивых и восприимчивых сортов. Проведена гибридизация устойчивых и восприимчивых к альтернариозу линий томатов для создания популяций. Отобраны устойчивые и восприимчивые к альтернариозу линии для создания генетической сегрегирующей популяции и картирования локусов устойчивости. Проведена гибридизация устойчивых и восприимчивых к альтернариозу линий томатов для создания популяций в поколении F2 для картирования генов. Новизна: Впервые проведен скрининг коллекции из 40 сортов и гибридов томатов казахстанской селекции на устойчивость к альтернариозу для выявления устойчивых и восприимчивых образцов. Отобраны устойчивые и восприимчивые к альтернариозу линии для создания генетической сегрегирующей популяции и картирования локусов устойчивости к альтернариозу.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. «Қазақ бау-бақша және көкөніс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС (Алматы облысы) «Қайнар» аймақтық филиалының базасында қазақ селекциясындағы қызанақтардың 40 сорты мен будандарының коллекциясы жиналып, фенотиптік белгілері бойынша сипатталды. Селекциялық питомникте 40 ашық жердегі қызанақ сорттарын отырғызу және фенологиялық бағалау жүргізілді. 2. Төзімділік локустарын картаға түсіру үшін қызанақ сорттары мен будандарын Қазақстаннан, АҚШ-тан және жабайы қызанақ түрлерін Альтернарияға төзімділікке скринингтік тексеру жүргізілді. Төзімді және сезімтал сорттарды анықтау үшін Alternaria тұқымдас саңырауқұлақтың изолятымен егу жүргізілді. Популяцияларды құру үшін Альтернарияға төзімді және сезімтал қызанақ линияларын будандастыру жүргізілді. Генетикалық сегрегациялау популяцияны құру үшін және локустарын картаға түсіру үшін альтернариозға төзімді және сезімтал линиялар таңдалды. F2 буынында популяцияларды құру үшін және гендік карта жасау үшін альтернариозға төзімді және сезімтал қызанақ линияларын будандастыру жүргізілді. Жаңалығы: Алғаш рет төзімді және сезімтал үлгілерді анықтау үшін қазақстандық селекциядағы қызанақтардың 40 сорты мен будандарының коллекциясы альтернариозға скринингтен өткізілді. Генетикалық сегрегациялау по–пуляцияны құру үшін және альтернариозға төзімділік локустарын картаға түсіру үшін альтернариозға төзімді және сезімтал линиялар таңдалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Отобраны устойчивые и восприимчивые к альтернариозу линии для создания генетической сегрегирующей популяции и картирования локусов устойчивости.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Генетикалық сегрегациялау популяцияны құру үшін және локустарын картаға түсіру үшін альтернариозға төзімді және сезімтал линиялар таңдалды.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылмаған

Efficiency (in Russian) : Будут разработаны нами новые SCAR-маркеры, ассоциированных с устойчивостью томата к альтернариозу, которые позволят повысить урожайность томатов, возделываемых сельхозпроизводителями и сформировать отечественный рынок качественной и оздоровленной продукцией.

Efficiency (in Kazakh) : Қызанақтың альтернариозға төзімділігімен байланысты жаңа SCAR-маркерлер әзірленеді. Бұл ауыл шаруашылығының өндірушілерімен өсірілетін қызанақтың өнімділігін мен сапасын арттыруға және отандық нарықты сауықтырылған өнімдерімен қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Селекция и семеноводство томатов

Field of application (in Kazakh) : Қызынақ селекциясы және тұқым шаруашылығы