Inventory number IRN Number of state registration
0223РК00340 AP09261377-OT-23 0121РК00660
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Implemented
Publications
Native publications: 6
International publications: 3 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Number of books Appendicies Sources
1 6 44
Total number of pages Patents Illustrations
72 0 0
Amount of funding Code of the program Table
13896098.33 AP09261377 0
Name of work
Исследование художественно-определительной системы, «формульной» стилистики и грамматики поэзии жырау XV-XVIII веков. Частотный словарь
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Методическая документация
Report authors
Жанабаев Кайрат , Шаймерденова Нурсулу Жамалбековна , Сейтбекова Айнур Аташбековна , Аманбаева Айсауле Жантемировна , Тургенбаева Айжан Шохановна , Ислямова Улпан Ақбердіқызы ,
0
0
2
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного пользования "Институт языкознания имени А.Байтурсынова"
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ "ИЯ им. А.Байтурсынова" КН МОН РК
Abstract

Художественно-определительная система, формульная стилистика и грамматика устной традиционной поэзии жырау XV–XVIII веков.

көркемдік-анықтама жүйесі, XV-XVIII ғғ. ауызша дәстүрлі жыраудың формулалық стилистика мен грамматикасы.

комплексное исследование традиционных художественных средств, приемов поэтической техники и формульных закономерностей устной поэзии жырау XV–XVIII веков.

XV-XVIII ғғ. жыраулар поэзиясының дәстүрлі көркемдік құралдарын, поэтикалық техника тәсілдерін және формулалық заңдылықтарын кешенді зерттеу.

Методами исследования устного поэтического текста жырау, их языка и стиля выступили: формульный, структурно-аналитический. Таким образом, в анализе формульной стилистики и грамматики устной поэзии использованы самые эффективные методы и как обоснование способов достижения поставленных целей и как подтверждение основной гипотезы проекта.

Жыраудың ауызша поэтикалық мәтінін, олардың тілі мен стилін зерттеуде формулалық, құрылымдық-аналитикалық әдістер қолданылады. Осылайша, алға қойған мақсатқа жету жолдары және жобаның негізгі гипотезасын негіздеу үшін ауызша поэзияның формулалық стилистика мен грамматикасын талдауда ең тиімді әдістер қолданылды.

Результаты исследования и их новизна отражены в зарубежных журналах и изданиях Scopus, в видеолекциях, размещенных на канале YouTube и на порталах СМИ, в научной монографии «Поэтический текст в эпосе, обряде и ритуале: генезис, формы, функции (на материале устной поэзии жырау XV–XVIII вв.)» и в «Поэтическом Словаре частотности формульных единиц: язык жырау XV-XVIII вв.»: проведено комплексное лингвистическое исследование поэтической техники и формульной грамматики поэзии жырау XV-XVIII вв. исходя из методов устной теории Пэрри-Лорда; исследована функциональная природа формульно-стилевых элементов устной эпической техники, формирующих структуру, стиль и жанр поэзии жырау; описаны структурно-семантические закономерности; отобраны, подробно описаны и классифицированы формульные словосочетания, эпитетные двучлены, выявлена частотность формульных единиц, их функции.

Зерттеу нәтижелері мен жаңалығы шетелдік журналдар мен Scopus басылымдарында, YouTube арнасында және БАҚ порталдарында орналастырылған бейнедәрістерде, «Эпостағы, салт-дәстүрдегі поэтикалық мәтін: генезис, формалар, функциялар (XV-XVIII ғғ. жыраулардың ауызша поэзиясының материалында)» ғылыми монографиясында және XV-XVIII ғасырдағы жыраулар тілі формулалық бірліктер жиілігінің поэтикалық Сөздік еңбегінде көрініс тапты. Пэрри-Лордтың ауызша теориясының әдістеріне сүйене отырып, XV-XVIII ғғ. жыраулар поэзиясының поэтикалық техникасы мен формулалық грамматикасына кешенді лингвистикалық зерттеу жүргізілді; формулалық тіркестер, қос мүшелі эпитеттер таңдалды, сипатталды және жіктелді, формула бірліктерінің жиілігі, олардың функциялары анықталды.

Экономическая эффективность или значимость работы: выбранный нами структурно-семантический анализ формульной грамматики и структур устной поэтической техники решил важный вопрос междисциплинарной значимости: прояснил генезис поэзии, ее связь с обрядом и ритуалом, удовлетворил запросы новой науки.

Жұмыстың экономикалық тиімділігі немесе маңыздылығы: біз таңдаған формулалық грамматика мен ауызша поэтикалық техника құрылымдарының құрылымдық-семантикалық талдауы пәнаралық байланыстың маңызды мәселесін шешті: поэзияның генезисін, оның салт-дәстүрмен байланысын нақтылады, гуманитарлық білімнің дамуына ықпал ете отырып, жаңа ғылымның сұраныстарын қанағаттандырды.

Рекомендации по внедрению результатов: участники проекта рекомендуют распространить метод формульного анализа и устной теории в других исследованиях: в сфере текстологии эпоса, поэзии акынов и жырау; использовать в исследованиях и преподавании казахского языка, литературы, фольклора, эпоса, в школьном и университетском образовании, в гуманитарных исследованиях формульный подход, устную теорию Пэрри-Лорда как эффективного инструмента изучения текста жырау; учитывая, что поэзия жырау – достояние многих тюркских языков, участники проекта рекомендуют распространить «Словарь…» и монографии в пределы тюркоязычных республик.

Нәтижелерді енгізу бойынша ұсыныстар: жобаға қатысушылар формулалық талдау және ауызша теория әдісін эпос текстологиясы, ақындар поэзиясы және жыраулар тілін зерттеуде пайдалануды ұсынады; Пэрри-Лордтың ауызша теориясы мен формулалық тәсілін жыраулар мәтінін зерделеудің тиімді құралы ретінде гуманитарлы зерттеулерде, білім беру саласында: мектеп және университеттерде қазақ тілі мен әдебиетін, фольклорын, эпосын оқытуда пайдалану; жыраулар поэзиясы көптеген түркі тілдерінің игілігі екенін ескере отырып, жобаға қатысушылар «... Сөздігі» мен монографияны түркітілдес республикаларға таратуды ұсынады.

Эффективность результатов способствует развитию гуманитарного образования; издание частотного «Поэтического Словаря…», монографии и научных статей стало значимым событием в тюркологии, лингвистике, фольклористике и этнографии, – поворотным этапом в гуманитарной науке – от старых, описательных ее методологий к новому, комплексно-концентрическому методу исследования социокультурных явлений.

Нәтижелердің тиімділігі «Поэтикалық Сөздіктің...» жиілігін, монографиялар мен ғылыми мақалалардың жарилануы – түркология, лингвистика, фольклортану және этнография салаларының дамуына ықпал ететіні сөзсіз. Гуманитарлы ғылымға жаңа бетбұрыс болады: ескі сипаттамалы методологиядан жаңа әлеуметтік құбылыстарды зерттеудің кешенді-концентрлі методологиясына дейін.

Область применения: теория литературы, язык и фольклор, поэтический перевод.

Қолдану саласы: әдебиет теориясы, тіл және фольклор, поэтикалық аударма.

UDC indices
81-13
International classifier codes
16.01.00;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
УСТНАЯ ТЕОРИЯ ПЭРРИ-ЛОРДА; формула; структурно-семантический метод; «формульный» стиль; ФОРМУЛЬНАЯ ГРАММАТИКА; ЯЗЫК; СТИЛЬ ЖЫРАУ; ЖАНР; ФОРМУЛЬНЫЙ АНАЛИЗ;
Key words in Kazakh
Пэрри-Лордтың «ауызша» теориясы; формула; құрылымдық-семантикалық әдіс; ФОРМУЛАЛЫҚ СТИЛЬ; ФОРМУЛАЛЫҚ ГРАММАТИКА; ТІЛ; ЖЫРАУДЫҢ СТИЛІ; ЖАНР; ФОРМУЛАЛЫҚ ТАЛДАУ;
Head of the organization Фазылжанова Анар Муратовна Кандидат филологических наук / доцент
Head of work Жанабаев Кайрат Кандидат филологических наук / Доцент
Native executive in charge