The object of research, development or design (in Russian) : Теория "Живое знание" Ахмета Байтурсынова

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ахмет Байтұрсынұлының "Тірі білім" теориясы

Aim of work (in Russian) : Создание концептуальной модели «сущность знания – метод знания - полезные знания» по предложенной Ахметом Байтурсыновым теоретической концепции путем реализации теоретических, эмпирических исследований, представление научно-методических принципов и систем эффективного применения теории «живые знания» в современной системе обучения.

Aim of work (in Kazakh) : Теориялық, эмпирикалық зерттеулерді жүзеге асыру арқылы Ахмет Байтұрсынұлы ұсынған теориялық тұжырым бойынша «мәніс білім – әдіс білім – пайдалы білім» концептуалдық моделін жасау, заман талабына сай оқыту жүйесінде «тірі білім» теориясын тиімді қолданудың ғылыми-әдістемелік қағидалары мен жүйесін ұсыну.

Методы исследования (на русском) : Основными методами построения концептуальной модели считаются теоретическая и эмпирическая база. Методы на этапах создания концептуальной модели "полезные знания" могут обеспечить выбор и создание инновационных технологий, позволяющих достичь нового качества. Метод дедукции-это метод мышления, который является логическим выводом и определяется в Логико–методологических процессах. В рамках этого метода будет проанализирована теория «живого знания» Ахмета Байтурсынова, аргументированы преимущества и эффективность преподавания языка в соответствии с требованиями эпохи глобализации. Сравнивается с мировыми фундаментальными исследованиями и доказывается оригинальность. Дедуктивный метод дает положительные результаты в обосновании теории "живого знания", хотя недостаточно проанализировать ее только интуитивно. В соответствии с областью изучения предлагаемого проекта проводятся научные анализы. В ходе проекта будет использован метод семантического дифференциала. Метод семантического дифференциала, прежде всего, помогает определить языковое сознание, ценности учащегося. А также будет использован метод экспериментального семантического дифференциала в основной и профильной школе. При этом задание, которое дается учащимся, включает познавательный уровень. Через контексты познавательного уровня можно определить психолингвистический, линговокультурный уровни и компетенции учащегося.

Методы исследования (на казахском) : Концептуалдық модельді құрудағы негізгі әдістер теориялық және эмпирикалық база ретінде саналады. «Пайдалы білім» концептуальдық моделін құру кезеңдеріндегі әдістер жаңа сапаға қол жеткізуге мүмкіндік тудыратын инновациялық технологияларды таңдауды және жасауды қамтамасыз ете алады. Дедукция әдісі – логикалық қорытынды болып табылатын ойлау әдісі және ол логикалық–әдіснамалық үдерістерде анықталады. Бұл әдіс шеңберінде Ахмет Байтұрсынұлының «Тірі білім» теориясы талданып, жаһандану дәуірі талаптарына сай тілді оқытудағы пайдасы мен тиімділігі дәйектеледі. Әлемдік іргелі зерттеулермен салыстырылып, өзіндік ерекшелігі дәлелденеді. Дедуктивті әдіс «Тірі білім» теориясын негіздеуде оң нәтиже береді, дегенмен оны тек интуицалық жолмен талдау жеткіліксіз. Ұсынылатын жобаның зерттелу аясына сәйкес ғылыми талдаулар жасалады. Жоба барысында семантикалық дифференциал әдісін пайдаланылады. Семантикалық дифференциал әдісі, ең алдымен, оқушының тілдік санасын, құндылықтарын анықтауға көмектеседі. Эксперименттік семантикалық дифференциал әдісін негізгі және бейіндік мектепте пайдалану көзделген. Бұл ретте оқушыларға берілетін тапсырма танымдық деңгейді қамтиды. Танымдық деңгейдегі контексттер арқылы оқушының психолингвистикалық, линговмәдениеттанымдық деңгейлері мен құзіреттіліктерін анықтауға болады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Ұсынылып отырған жоба жұмысында ғалымның білімге қатысты екі маңызды байлам-тұжырымына басымдық беру көзделді: біріншіден, ұлттық ғылыммен, ұлттық педагогикамен айналысатын кез келген зерттеуші А.Байтұрсынұлы негіздеген, осыған дейінгі тарихымызда білім беруге қатысты айтылған барлық іргелі пікірлердің басын тоғыстыратын және бұдан былайғы жерде де жаңа идеялардың өзегінде тұруға әбден лайық «пайдалы білім» категориясына мән беруі қажет. «Нәрсенің затын алмай, атын алып, құр сөз түрінде үйретуден бас тартып, алған білімі өзіне де, мемлекетке де пайдалы болатынын көздеп оқыту керек!» дейді Ұлт Ұстазы. Бұл білім баланың өміріне қажет, болашақта өзіне де, елге де жасайтын қызметіне пайдалы болса ғана, ертең сол білім мемлекеттің де пайдасына айналады деген сөз! Сондықтан жас ұрпаққа «пайдалы білім» берудің тетіктерін А.Байтұрсынұлының өз тұжырымдарынан бастау тиімді. Олай болса, кез келген тілді, оның ішінде қазақ тілін де оқыту әлемде қайталамасы жоқ ана тіліміздің өзіне тән қарым-қатынас қағидаларын, сөз әдебін, сөйлеу ерекшеліктерін, сөз жұмсау заңдылықтары мен әдіс-амалдарын үйретуді талап етеді деген сөз. Бұл жүйе ғалымның «тірі білім» теориясына сүйене жүргізілгенде ғана мүмкін болмақ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : В работе предлагаемого проекта планируется выделить приоритет двух важных связей ученого по отношению к образованию: во-первых, любой исследователь занимается отечественной наукой, национальной педагогикой, которая объединяет все основные взгляды, связанные с образованием, основаннымА.Байтурсыновым, а также связью образования с нашей историей и новыми идеями в будущем. Необходимо обратить внимание на категорию «полезные знания», которая заслуживает того, чтобы быть основой обучения. «Нужно отказаться от обучения в виде пустых слов, забывая о сути дела, и учить с такой целью, чтобы полученные знания были полезны и обучающемуся, и государству!»-утверждает Народный Учитель. Эти знания необходимы для развития детей только в том случае, если они будут полезны для его дальнейшей деятельности, которую он сможет реализовать в будущем для себя и страны. В будущем эти знания принесут блага для государства! Поэтому целесообразно запускать механизмы привития «полезного образования» подрастающему поколению, основанной и достигнутой на открытиях А.Байтурсынова.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не предусмотрено

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : ендірілмеген

Efficiency (in Russian) : В представляемой в проекте концептуальной модели формируется содержательно-структурная система интеграции теоретической основы» живого знания «в модель» полезного знания". Для этого за основу берется процесс обучения казахскому языку в общеобразовательной школе. Здесь также будут обобщены новые выводы в области образования, связанные с классифицированными видами обучения Ахмета Байтурсынова. Содержание образования-национальное, методика обучения-в образовательном процессе инновационного характера выдвигается задача содействия развитию цифровой грамотности, использованию информационно-коммуникативных технологий в соответствии с интересами и запросами обучающегося.

Efficiency (in Kazakh) : Жобада ұсынылатын концептуалдық модельде «Тірі білімнің» теориялық негізін «Пайдалы білім» үлгісіне ұластырудың мазмұндық-құрылымдық жүйесі түзіледі. Ол үшін жалпы білім беретін мектептегі қазақ тілін оқыту үдерісі негізге алынады. Мұнда да Ахмет Байтұрсынұлы жіктеген оқу түрлерімен сабақтас білім беру ісіндегі жаңа тұжырымдар тиянақталатын болады. Білім мазмұны – ұлттық, оқыту әдістемесі –инновациялық сипаттағы білім беру үдерісінде білім алушының мүддесі мен сұранымына сай цифрлық сауаттылықты дамытуға, ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдануға баулу міндеті алға шығарылады.

Field of application (in Russian) : Комитет науки Министерства науки и высшего образования РК, Комитет языковой политики Министерства науки и высшего образования РК.

Field of application (in Kazakh) : Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі, Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитеті