The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является процесс языковой и социально-культурной адаптации этнических казахов из Монголии и Китая

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны Моңғолия мен Қытайдан келген этникалық қазақтардың тілдік және әлеуметтік-мәдени бейімделу процесі болып табылады

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в изучении механизмов интеграции этнических казахов из Монголии и Китая посредством социокультурного и лингвоэкологического мониторинга.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – Моңғолия мен Қытайдан келген этникалық қазақтардың ҚР-на интеграциялану тетіктерін әлеуметтік-мәдени және лингвоэкологиялық мониторинг арқылы зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Индукция, дедукция, синтез и анализ, наблюдение и обобщение, комплексное исследование, включающее анализ этнографических, социологических, археологических данных, историко-описательный метод, социологический подход, социолингвистический подход, фиксация текстов, лингвоэкологический мониторинг, контекстуальный анализ, контент-анализ, дискурсивный анализ, отдельные методы и приемы корпусной лингвистики – аудио-, видеофиксация речи, документирование речи в текстовой форме, что будет способствовать сохранению языка этнических казахов с дальнейшей обработкой записанных текстов, их разноплановый анализ.

Методы исследования (на казахском) : Индукция, дедукция, синтез және талдау, бақылау және жалпылау, этнографиялық, әлеуметтану, археологиялық деректерді талдауды қамтитын кешенді зерттеу, тарихи-сипаттамалық әдіс, социолингвистикалық тәсіл, мәтіндерді бекіту, лингвоэкологиялық мониторинг, контекстік талдау, контент-талдау, дискурсивті талдау, корпустық лингвистиканың жекелеген әдістері мен әдістері – сөйлеуді аудио -, бейнетіркеу, сөйлеуді мәтіндік нысанда құжаттау, бұл жазылған мәтіндерді одан әрі өңдей отырып, этникалық қазақтардың тілін сақтауға ықпал етеді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Новизна: Одним из наиболее важных факторов является историческая память, которая несет в себе историю народа, в частности воспоминания о ключевых событиях и деятелях прошлого, их оценку, хранит исторический опыт, а также многие черты этноса и модели поведения. Поэтому авторами проекта производится процесс документирования и сохранения текстов, аудио и видеозаписей родителей, этнических казахов старшего поколения. Новой является письменная фиксация не вербализованного до сих пор содержания – дискурса этнических казахов Казахстана. В соответствии с целями и задачами получены следующие результаты: опубликована 1 статья отечественном журнале, рекомендованном КОКСВНО, 1 статья принята к печати в 4 номере Вестника КГУ им. Ш. Валиханова; проведено интервью с 9-тью респондентами (кандасами), осуществлена их письменная текстовая расшифровка, проведено анкетировании, в котором приняло участие 123 респондента из Монголии и Китая разных возрастных категорий; руководитель проекта приняла участие в Международной конференции PIAС, которая состоялась в Назарбаев Университете (31.07.2023-04.08.2023), где выступила с докладом; также исполнители приняли участие в международном форуме «Отандастар» (11.10.2020) и на международном научном симпозиуме “Modern Trends in Education and Language Learning” который состоялся в Назарбаев Университете (17.10.2023) и выступили с презентацией.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жаңалығы: Ең маңызды факторлардың бірі-халықтың тарихын, атап айтқанда, өткеннің негізгі оқиғалары мен қайраткерлері туралы естеліктерді, оларды бағалауды, тарихи тәжірибені, сондай-ақ этнос пен мінез-құлықтың көптеген ерекшеліктерін сақтайтын тарихи жады. Сондықтан жоба авторлары ата-аналардың, аға ұрпақтың этникалық қазақтарының мәтіндерін, аудио және бейнежазбаларын құжаттау және сақтау процесін жүргізетін болады. Демек, Қазақстанның этникалық қазақтарының осы уақытқа дейін ауызша айтылмаған мазмұны – дискурсын жазбаша бекіту жаңа болып табылады. Мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес мынадай нәтижелер алынды: КОКСВНО ұсынған отандық журналға 1 мақала жарияланды, 1 мақала Ш. УәлихановаҚМУ Хабаршысының 4 нөмірінде баспаға қабылданды. ; 9 респондентпен (қандастармен) сұхбат жүргізілді, олардың жазбаша мәтіндік транскрипциясы жүзеге асырылды, сауалнама жүргізілді, оған Моңғолия мен Қытайдан әртүрлі жас санаттарындағы 123 респондент қатысты; жоба жетекшісі Назарбаев Университетінде (31.07.2023-04.08.2023) өткен РІАС халықаралық конференциясына қатысып, онда сөз сөйледі. есеп; сондай-ақ, орындаушылар Назарбаев Университетінде (17.10.2023) өткен "Отандастар" халықаралық форумына (11.10.2020) және "modern trends in Education and Language Learning" халықаралық ғылыми симпозиумына қатысты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) : не внедряется

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылмаған

Efficiency (in Russian) : Во-первых, будет внесен вклад в построение новой базы теоретических и подтверждающих их эмпирических фактов. Во-вторых, будет осуществляться создание репрезентативной выборки и новых баз данных для верификации фундаментальных теоретических результатов. Исследование имеет также сравнительно-сопоставительный характер изучения процессов адаптации обоих сообществ кандасов, поскольку социально-экономические, историко-культурные и политические условия стран проживания по-разному повлияли на степень сохранения казахского языка и культуры. В-третьих, будет осуществлена письменная фиксация не вербализованного до сих пор содержания – дискурса этнических казахов Казахстана из Монголии и Китая. Это внесет вклад в приобщение нового поколения кандасов к духовным ценностям казахского народа с целью сохранения национальной идентичности и их скорейшей адаптации к условиям современного Казахстана.

Efficiency (in Kazakh) : Біріншіден, зерттеу авторлары теориялық және оларды растайтын эмпирикалық фактілердің жаңа базасын құруға үлес қосады. Екіншіден, іргелі теориялық нәтижелерді тексеру үшін репрезентативті іріктеме мен жаңа деректер базасын құру жүзеге асырылатын болады. Зерттеу сонымен қатар қандастардың екі қауымдастығының бейімделу процестерін зерттеудің салыстырмалы сипатына ие, өйткені тұрғылықты елдердің әлеуметтік-экономикалық, тарихи-мәдени және саяси жағдайлары қазақ тілі мен мәдениетінің сақталу дәрежесіне әр түрлі әсер етті. Үшіншіден, Моңғолия мен Қытайдан келген Қазақстанның этникалық қазақтарының осы уақытқа дейін ауызша айтылмаған мазмұны – дискурсын жазбаша тіркеу жүзеге асырылатын болады. Бұл ұлттық бірегейлікті сақтау және оларды қазіргі Қазақстанның жағдайына тез бейімдеу мақсатында қандастардың жаңа буынын қазақ халқының рухани құндылықтарымен таныстыруға үлес қосады.

Field of application (in Russian) : Результаты исследования полезны органам государственной власти и органам местного самоуправления для формирования региональной миграционной политики и создания механизмов мониторинга межэтнических отношений. Результаты исследования могут использоваться МНВО РК, МКС РК, МИОР РК, МИД РК, а также другими государственными органами при планировании и осуществлении мероприятий, связанных с межкультурной и межнациональной коммуникацией, разработке образовательных программ и дорожных карт.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері мемлекеттік билік органдары мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына өңірлік көші-қон саясатын қалыптастыру және этносаралық қатынастарды мониторингілеу тетіктерін құру үшін пайдалык органдар мәдениетаралық және ұлтаралық коммуникацияға байланысты іс-шараларды жоспарлау және жүзеге асыру, білім беру бағдарламалары мен жол карталарын әзірлеу кезінде пайдалана алады.