The object of research, development or design (in Russian) : Эндолизины бактериофагов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бактериофагтардың эндолизиндері.

Aim of work (in Russian) : Исследование терапевтического потенциала родительских и химерных эндолизинов в отношении грамотрицательных и антибиотикорезистентных бактерий рода Aeromonas.

Aim of work (in Kazakh) : Aeromonas тектес грамтеріс және антибиотиктерге төзімді бактерияларға қарсы ата-аналық және химерлі эндолизиндердің емдік потенциалын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Анализ последовательности генов 16S рРНК и gyrB; экспериментальные инфекции; гистопатологический анализ; тесты на чувствительность к антибиотикам; выделение и клонирование генов кДНК; аффинная хроматография; вестерн-блоттинг; антибактериальная активность; анализ заживления ран.

Методы исследования (на казахском) : 16S рРНҚ және gyrВ генінің нуклеотидтік реттілігін талдау; эксперименталды инфекциялар; гистопатологиялық талдау; антибиотиктерге сезімталдық сынағы; кДНҚ генін оқшаулау және клондау; аффиндік хроматография; вестерн-блоттинг; антибактериялық белсенділік; жараларды емдеу талдауы.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выделены и биохимически охарактеризованы изоляты бактерий. Путем секвенирования генов 16S рРНК и gyrB бактериальные изоляты были идентифицированы как A. hydrophila, A. salmonicida, A. veronii, A. bestiarum, P. parafulva и P. protegens. Экспериментальное заражение A. hydrophila и A. salmonicida в концентрации 10^8 и 10^10 КОЕ/мл у O. niloticus и A. baerii привело к 100% смертности. Изучены гистопатологические изменения у экспериментально зараженных рыб, которые привели к выраженным клиническим признакам и грубым патологическим поражениям. Сконструированы 4 новых химерных эндолизина путем замены доменов с использованием синтетических и оптимизированных по кодонам генов эндолизина гетерологического происхождения для модуляции специфичности и усиления антибактериальной активности. Новый химерный эндолизин Gp110/LysPA26, показал повышенную литическую активность в отношении бактерий рода Aeromonas по сравнению с его родительскими формами. Результаты, полученные in vitro, были подтверждены анализами in vivo, поскольку выживаемость инфицированных O. niloticus была лучше, когда особей O. niloticus лечили эндолизином Gp110 или Gp110/LysPA26, чем при лечении другими эндолизинами. Кроме того, определено что инъекции Gp110 способствуют заживлению ран у A. baerii, естественно пораженных аэромонозом. Процент закрытия ран у рыб, обработанных Gp110, составил 41,8% на 6-й день, 79% на 12-й день и 95,7% на 25-й день.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бактериялық изоляттар бөлініп алынды және оларға биохимиялық сипаттама берілді. 16S рРНҚ және gyrB гендерін секвенирлеу арқылы бактерия изоляттары A. hydrophila, A. salmonicida, A. veronii, A. bestiarum, P. parafulva және P. protegens ретінде анықталды. O. niloticus және A. baerii балықтарында 10^8 және 10^10 КҚБ/мл концентрациясында A. hydrophila және A. salmonicida бактерияларымен инфекциялау балықтардың 100% өлуін шақырды. Эксперименттік жолмен жұқтырған балықтарда айқын клиникалық ауытқулар мен өрескел патологиялық зақымданулармен сипатталатын гистологиялық өзгерістер байқалды. Спецификалылығын модуляциялау және бактерияға қарсы белсенділіктерін арттыру үшін кодон-оңтайландырылған эндолизин гендерін пайдалана отырып, доменді ауыстыру арқылы төрт жаңа химерлі эндолизин жасалды. Жаңа химерлі эндолизин Gp110/LysPA26 оның ата-аналық түрлерімен салыстырғанда Aeromonas тектес бактерияларға қарсы антибактериялық белсенділігінің едәуір артатындығы анықталды. In vitro нәтижелері, in vivo тәжірибелерімен расталды, өйткені бактериямен инфекцияланған O. niloticus даралардың, Gp110 немесе Gp110/LysPA26 эндолизиндерімен емдегенде олар толығымен тірі қалды. Сонымен қатар, Gp110 эндолизині, табиғи жолмен аэромонозбен ауыратын A. baerii жараларының жазылуына ықпал ететіні анықталды. Gp110-мен өңделген балықтарда жараның жабылу пайызы 6-шы күні 41,8%, 12-ші күні 79% және 25-ші күні 95,7% құрады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Наши результаты показывают, что Gp110 и Gp110/LysPA26 являются многообещающими кандидатами для разработки терапевтических средств против инфекций Aeromonas в аквакультуре.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Біздің нәтижелеріміз Gp110 және Gp110/LysPA26 аквакультурадағы Aeromonas инфекцияларына қарсы терапияны дамытуға перспективті кандидаттар екенін көрсетеді.

Level of implementation (in Russian) : Нет

Level of implementation (in Kazakh) : Нет

Efficiency (in Russian) : Запланированные работы выполнены полностью. Результаты работы опубликованы в 12 печатных работах в том числе 2 статьи в изданиях, входящие в первый (Q1) и 1 статья входящая второй (Q2) квартиль базы данных Scopus. 2 статьи в журналах входящих в перечень КОКСНВО МНВО РК; 7 тезисов в материалах международных конференций

Efficiency (in Kazakh) : Жоспарланған жұмыстар толығымен орындалды. Нәтижелері 12 мақалада жарияланды, оның ішінде 2 мақала Scopus дерекқорының бірінші (Q1) және бір мақала екінші (Q2) квартилдеріне жататын жарияланымдарда жарық көрді. Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитетінің тізіміне енгізілген журналдарда 2 мақала, халықаралық конференция материалдарында 7 тезис жарық көрген.

Field of application (in Russian) : Основными потребителями выступают рыбохозяйственные предприятия включая промышленные аквакультурные комплексы и рыбоводные заводы, а также фермеры-рыбоводы.

Field of application (in Kazakh) : Негізгі тұтынушылар - балық аулау кәсіпорындары, оның ішінде өндірістік аквакультура кешендері мен балық өсіру шаруашылықтары, сондай-ақ балық өсірушілер.