The object of research, development or design (in Russian) : Технология получения медного порошка, вихревой электролиз, комплексные электролиты.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Мыс ұнтағын өндіру технологиясы, құйынды электролиз, күрделі электролиттер.

Aim of work (in Russian) : Создание методики получения порошка меди из нейтральных сред с использованием методов математического моделирования для возможности оценить экономический и экологический эффекты при электролитическом производстве меди.

Aim of work (in Kazakh) : Мыстың электролиттік өндірісіндегі экономикалық және қоршаған ортаға әсерін бағалау үшін математикалық модельдеу әдістерін қолдана отырып, бейтарап ортадан мыс ұнтағын алу әдісін құру.

Методы исследования (на русском) : Вольтамперометрия, потенциометрия, сканирующая электронная микроскопия, элементный анализ, спектрофотометрия, гравиметрия, метод многофакторного математического матричного планирования В.П. Малышева.

Методы исследования (на казахском) : Вольтамперометрия әдісі, потенциометрия, сканерлеуші электронды микроскопия, элементтік талдау, спектрофотометрия, гравиметрия, В.П. Малышев көпфакторлы математикалық матрицалық жоспарлау әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Катодный процесс в присутствии НТФ протекает при потенциалах от -0,3 до -0,35 В. В кислой среде в присутствии НТФ наибольший выход по току наблюдался при ее концентрации 7,5 г/л и составил 96,7%. В нейтральной среде максимальный ВТ приходится на концентрацию НТФ 8 г/л и составляет 35 %. При этом повышается чистота продукта. Средний размер частиц порошка меди от 0,6 до 1 мкм. 2). Установка вихревого электролиза обеспечивает формирование порошков со средним размером частиц 5÷10 мкм в проточном токе электролита (1,2 л/мин) с чистотой ~99,5% и выходом по току не менее 90%. Порошки наибольшей дисперсности формируются при высоких (≥1500 А/м2) плотностях тока, низких (≤40 оС) температурах и малых (≤10 г/л) концентрациях меди в электролите. 3). Разработана полупромышленная установка вихревого электролиза производительностью до 200 г порошка в час и КПД до 98%. Оптимальные параметры процесса: плотность тока – 2000 А/м2; температура – 30 оС; концентрация меди – 10÷14 г/л; концентрация серной кислоты – 60÷100 г/л; Концентрация НТФ – 0,8÷1 г/л.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1).НТФ қатысуымен катодтық процесс -0,3-тен -0,35 В-қа дейінгі потенциалдарда жүреді. Қышқыл ортада НТФ қатысуымен электролиз кезінде ең жоғары ток шығымы оның 7,5 г/л концентрациясында байқалды және 96,7% құрады. Бейтарап ортада токтың максималды шығымы 8 г/л НТФ концентрациясына түседі және 35% құрайды. Бұл өнімнің тазалығын арттырады. Мыс ұнтағының орташа бөлшектерінің мөлшері 0,6-дан 1 мкм-ға дейін. 2). Құйынды электролиз қондырғысы тазалығы ~99,5% және тоқ шығымы 90%-дан кем емес электролиттің ағынды токында (1,2 л/мин) бөлшектердің орташа мөлшері 5÷10 мкм ұнтақтардың түзілуін қамтамасыз етеді. Ең үлкен дисперсиялық ұнтақтар электролиттегі жоғары (≥1500 А/м2) ток тығыздығында, төмен (≤40°C) температурада және төмен (≤10 г/л) мыс концентрациясында түзіледі. 3). Өнімділігі сағатына 200 г ұнтақ және 98%-ға дейінгі ПӘК бар жартылай өнеркәсіптік құйынды электролиз қондырғысы әзірленді. Оңтайлы процесс параметрлері: тоқ тығыздығы – 2000 А/м2; температурасы – 30оС; мыс концентрациясы – 10÷14 г/л; күкірт қышқылының концентрациясы – 60÷100 г/л; НТФ концентрациясы – 0,8÷1 г/л.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выведено обобщенное уравнение оптимизации процесса. Точность предложенного уравнения составляет 89,81%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жалпыланған процесті оңтайландыру теңдеуі шығарылды. Ұсынылған теңдеудің дәлдігі 89,81% құрайды.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Ендірілмеген.

Efficiency (in Russian) : Эффективность предложенной технологии состоит в максимизации выхода меди по току и может быть вычислена теоретически при помощи предложенного уравнения.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылған технологияның тиімділігі мыстың ток шығымын барынша арттырудан тұрады және теориялық тұрғыдан ұсынылған теңдеуді қолдана отырып есептелуі мүмкін.

Field of application (in Russian) : К целевым потребителям полученных результатов относятся потенциально заинтересованные частные и государственные компании, занятые производством меди. Таковыми могут стать крупнейшие производители меди в стране (Корпорация «Казахмыс», KAZ Minerals, ТОО «Eurasia Copper PLC»).

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушыларына мыс өндірумен айналысатын әлеуетті қызығушылық білдіретін жеке және мемлекеттік компаниялар жатады. Елдің ең ірі мыс өндірушілері осындай болуы мүмкін («Казахмыс» корпорациясы, KAZ Minerals, «Eurasia Copper PLC» ЖШС).