The object of research, development or design (in Russian) : Один из важнейших периодов многовековой истории нашего языка – мамлюкско-кипчакские письменные памятники, а именно «Китабул Идрак ли Лисани'л Этрак», «Китаб-ы Меджму-и Терджуман-и Тюрки ве Аджеми ве Мугали», «Эт-Тухфету» «з Зекие фил Лугати'т Туркие», «Китабу Булгатул Муштак фил Лугати'т Турк вель Кыфчак», а также произведения, связанные с верховой ездой и охотой, литературное произведение «Китаб» Гулистан би'Турки» и др. комплексное изучение языка исторических артефактов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Тіліміздің сан ғасырлық тарихының ең маңызды кезеңдерінің бірі болып табылатын Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерін, атап айтқанда «Китабу’л Идрак ли Лисани’л Етрак», «Китаб-ы Межму-и Тержуман-и Түрки ве Ажеми ве Мугали», «Ет-Тухфетү’з Зекийе фи’л Лугати’т Түркийе», «Китабу Булғату’л Мүштак фи’л Луғати’т Түрк ве’л Кыфчак», сияқты атқа міну, мергендікке қатысты еңбектермен қатар әдеби еңбек «Китаб Гүлистан би’т Түрки» және т.б. тарихи жәдігерлердің тілін тұтастай алып зерттеу.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – изучить мамлюкско-кипчакский язык, который является одним из исторических периодов нашего языка, с позиций исторической грамматики, а также исторической лексикологии, изучить лексические единицы, классифицировать их по смысловым группам, показать способы образования слов, обогащение языкового фонда за счет возрождения слов, выпавших из активного слоя нашего языка, формирование процесса повторного употребления слов.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – тіліміздің тарихи кезеңдерінің бірі болып табылатын Мәмлүк қыпшақтары тілін тарихи грамматикамен қатар тарихи лексикология тұрғысынан зерттеп, лексикалық бірліктерді зерттеу, оларды мағыналық топтарға жіктеу, сөздердің жасалу жолдарын көрсету, қазіргі таңда тіліміздің актив қабатынан түсіп қалған сөздерді қайта жаңғырта отырып, тілдік қорды байыту, төз сөздерді қайтадан пайдалану үдерісін қалыптастыру.

Методы исследования (на русском) : В результате научных проблем изучения языка письменных памятников мамлюкских кипчаков, что является объектом нашего исследовательского проекта, в частности, в результате комплексного междисциплинарного изучения исторических рукописей в историко-лингвистическом, антропологическом, когнитивном и текстологическом аспектах, будут предложены следующие основные гипотезы: - разработка теоретико-методических основ изучения языка письменных памятников; - разработать теоретико-методологические основы изучения исторических текстов в лингвистическом аспекте путем определения семантики, структуры и способов образования каждой лексической единицы, данной в исторических текстах; - лексическое, лексикографическое, морфологическое изучение материалов мамлюкско-кипчакских письменных памятников, являющихся историческим периодом казахского языка, путем формирования теоретико-методологических основ; - выявление языковых единиц (синонимических рядов отдельных слов, словосочетаний, фразеологизмов, пословиц и т.п.), используемых в исторических памятниках; - определение места мамлюкско-кыпчакского языка в истории казахского языка путем изучения исторических текстов; - выявление текстологических, грамматических положительных эффектов полученных научных результатов в рамках антропоцентрической исследовательской парадигмы и т.д.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жобамыздың нысаны болып отырған Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тілін зерделеудің ғылыми мәселелері, атап айтқанда тарихи қолжазбаларды тарихи-лингвистикалық, антропоөзектік, когнитивтік және текстологиялық аспектілерде кешенді пәнаралық зерттеудің нәтижесінде мынадай негізгі гипотезалар ұсынылмақ: - жазба ескерткіштер тілін зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздерін әзірлеу; - тарихи мәтіндерде берілген әрбір лексикалық бірліктің семантикасын, құрылымын, жасалу жолдарын анықтау арқылы тарихи мәтіндерді лингвистикалық аспектіде зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздерін әзірлеу; - теориялық-әдіснамалық негіздерді қалыптастыру арқылы қазақ тілінің тарихи кезеңі болып табылатын Мәмлүк қыпшақ жазба ескерткіштері материалдарын лексикалық, лексикографиялы, морфологиялық тұрғыдан зерттеу; - тарихи ескерткіштерде қолданылған тілдік бірліктерді (жеке сөздің синонимдік қатары, сөз тіркестері, фразеологизмдер, мақал-мәтелдер т.б.) анықтау; - тарихи мәтіндерді зерттеу арқылы Мәмлүк қыпшақтары тілінің қазақ тілінің тарихындағы орнын анықтау; - алынған ғылыми нәтижелердің антропоөзектік зерттеу парадигмасы аясындағы текстологиялық, грамматикалық тигізетін оң әсерлерін ашу және т.б.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полнокровных исследований памятников мамлюкской кыпчакской письменности практически нет. Кроме того, не исключено, что в языкознании отсутствуют произведения, изучающие язык, лексический фонд, Языково-грамматические особенности, характерные для данного периода. С этой точки зрения основным научным новшеством проекта является «тезаурусный словарь памятников письменности мамлюкских кыпчаков» с нашей научной монографией «язык памятников письменности мамлюкских кыпчаков» как новое исследование, не проводимое в казахском языкознании. Кроме того, работа над докторской научной диссертацией, посвященной истории казахского языка, является самостоятельным исследованием.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Мәмлүк қыпшақ жазба ескерткіштері туралы толық қанды зерттеулер жоқтың қасы. Бұған қоса, осы кезеңге тән еңбектердің тілі, лексикалық қоры, тілдік-грамматикалық ерекшеліктерін тұтастай алып зерттеген еңбектер тіл білімізде жоқ десек артық айтқандық емес. Осы тұрғыдан алғанда зерттеуіміздің нақты өнімі болып табылмақ «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштері тілі» атты ғылыми монографиямызбен «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тезаурус сөздігі» қазақ тіл білімінде жүргізілмеген тың зерттеу ретінде, жобаның басты ғылыми жаңалығы болып табылады. Сонымен қатар, қазақ тілінің тарихына қатысты жазылар докторлық ғылыми диссертация жұмысы да өзіндік соны жаңалықтарға толы зерттеу болмақ.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основной научной новизной проекта является «тезаурусный словарь памятников письменности мамлюкских кыпчаков», который не проводился в казахском языкознании нашей научной монографией «язык памятников письменности мамлюкских кыпчаков». Кроме того, работа над докторской научной диссертацией, посвященной истории казахского языка, является самостоятельным исследованием.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеуіміздің нақты өнімі болып табылмақ «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштері тілі» атты ғылыми монографиямызбен «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тезаурус сөздігі» қазақ тіл білімінде жүргізілмеген тың зерттеу ретінде, жобаның басты ғылыми жаңалығы болып табылады. Сонымен қатар, қазақ тілінің тарихына қатысты жазылар докторлық ғылыми диссертация жұмысы да өзіндік соны жаңалықтарға толы зерттеу болмақ.

Level of implementation (in Russian) : В результате проектных исследований будут последовательно изучены язык памятников исторической письменности и лексический фонд современного казахского языка, выявлены основы грамматических изменений с отражением процесса исторического развития единиц в языковом фонде. Для достижения конкретных результатов исторические, источниковедческие, языковые труды, проведенные отечественными и зарубежными учеными по отношению к Мамлюкским кипчакам, до настоящего времени будут отсортированы между собой и изучены в сопоставлении с оригинальным факсимиле.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба зерттеулері нәтижесінде тарихи жазба ескерткіштер тілі мен қазіргі қазақ тілінің лексикалық қоры салғастырмалы түрде зерттеліп, тілдік қордағы бірліктердің тарихи даму үдерісі көрсету арқылы грамматикалық өзгерістердің негіздері анықталады. Нақты нәтижеге жету үшін, бүгінгі күнге дейін Мәмлүк қыпшақтарына қатысты отандық және шетелдік ғалымдар жүргізген тарихи, деректанулық, тілдік еңбектер өзара сұрыпталып, түпнұсқалық факсимилемен салыстырыла зерттеледі.

Efficiency (in Russian) : Научная монография «язык памятников письменности мамлюкских кыпчаков» является важным научным результатом проекта в национальном масштабе, в познании государственного языка. В западном языкознании, в частности, на английском, немецком, французском языках в разные периоды издавались исторические тезаурусные словари, но в тюркологии такого труда не так много. Особенно не лишним будет сказать, что не существует общего тезаурусного словаря всех произведений одного исторического периода. С этой точки зрения «тезаурусный словарь памятников письменности мамлюкских кипчаков» определяет значение этого проекта в международном масштабе. Результатом проекта станут не только казахское языкознание, но и дальнейшие исследования, имеющие свое место в тюркологии в целом.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде жарияланбақ «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштері тілі» атты ғылыми монография жобаның ұлттық ауқымдағы, мемлекеттік тіл танымындағы маңызды ғылыми нәтиже болып табылады. Батыс тіл білімінде, атап атқанда ағылшын, неміс, француз тілдерінде түрлі кезеңдерде тарихи тезаурус сөздіктер жарық көргенімен, түркітану ғылымында бұндай еңбек көп емес. Әсіресе тарихи бір кезеңнің барлық шығармаларының ортақ тезаурус сөздігі жоқ десек артық емес. Осы тұрғыдан алғанда дайындалмақ «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тезаурус сөздігі» бұл жобаның халықаралық ауқымдағы маңыздылыған айқындайды. Жоба нәтижелері қазақ тіл білімі ғана емес, жалпы түркітану ғылымында өзіндің орны бар келелі зерттеулер болмақ.

Field of application (in Russian) : Все публикации по проекту могут быть целенаправленно использованы учеными, научными работниками, докторантами PhD, магистрантами при проведении гуманитарных научных изысканий. Составляемый "тезаурусный словарь памятников письменности мамлюкских кыпчаков" в определенной степени способствует расширению информационно-культурного пространства государственного языка, представлению, пропаганде научного и социального потенциала казахского языка как государственного языка, необходим практическим запросам специалистов в области общественного общения, изучающих язык, переводчиков.

Field of application (in Kazakh) : Жоба бойынша жарық көретін барлық жарияланымдарды гуманитарлық ғылыми ізденістер кезінде ғалымдар, ғылыми қызметкерлер, PhD докторанттар, магистранттар мақсатты түрде пайдалана алады. Құрастырылатын «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тезаурус сөздігі» мемлекеттік тілдің ақпараттық-мәдени кеңістігін кеңейтуге, қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде ғылыми және әлеуметтік әлеуетін танытуға, насихаттауға белгілі дәрежеде ықпал етеді, қоғамдық қарым-қатынас саласындағы мамандардың, тіл үйренушілердің, аудармашылардың практикалық сұранысына қажетті деген сенімдеміз.