The object of research, development or design (in Russian) : Исторические топонимы Мангистау

The object of research, development or design (in Kazakh) : Маңғыстаудың тарихи топонимдері

Aim of work (in Russian) : Изучение исторических топонимов Мангистау, выявление и интерпретация топонимов, сформировавшихся в этом регионе, реконструкция на основе этого процесса формирования топонимического образа Мангистау, определение механизма сохранения исторических топонимов в памяти местного населения на протяжении веков .

Aim of work (in Kazakh) : Маңғыстаудағы тарихи топонимдерді зерттеу, осы аймақта қалыптасқан топобейнелерді анықтап, интерпретация жасау, соның негізінде Маңғыстаудың топономастикалық бейнесінің қалыптасу үдерісін қайта құру, тарихи топонимдердің тұрғылықты халықтың жадында ғасырлар бойы консервациялану механизмін айқындау.

Методы исследования (на русском) : В ходе исследования наряду с традиционными в лингвистической науке историко-этимологическими, лексико-семантическими, формантными, структурными методами, по отношению к сформировавшемуся в Мангустауском регионе топопространству будут задействованы методы когнитивно--дискурсного моделирования, когнитивно-прагматическая интерпретация, трансформация, систематизация, ландшафтно-топонимические, историко- картографическое обследования, и наконец историко-хронологические методы.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу барысында тіл біліміндегі дәстүрлі тарихи этимологиялық, лексика-семантикалық, форманттық, құрылымдық әдістермен қатар Маңғыстау аймағында қалыптасқан топокеңістікті когнитивті-дискурстық модельдеу, когнитивті-прагматикалық интерпретация, трансформация, жүйелеу, ландшафты-топонимикалық, картографиялық тарихи зерттеу, тарихи-хронология әдістері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В период подготовительных работ к полевым экспедициям велась работа по сбору известных на сегодняшний день ономастических материалов, проведена работа по анализу топонимов, выясняются более или менее известные топонимы. В общем создана база топонимов и проеведена работа по систематизации топонимов по блокам. В ходе предварительной работы над материалами экспедиционных исследовании XIX века в Мангыстау, а также составленных в те времена карт были выявлены 350 исторических топонимов, проведена типологическая классификация. По отношению к 246 историческим топонимам вошедшим в список были собраны дополнительные сведения. В экспедиционных работах топонимическими исследованиями были охвачены районы Маңғыстау граничащие с Туркемеской республикой, в частности такие топообъекты как Темір баба, Қырық қыз, Ожабай-Тамды, Көгесем и другие. В данных топоономастических объектах проведены картографические, историко-этнографические, фольклорные исследования, проведен этимологический анализ, собраны легенды и предания.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Далалық зерттеу аймағына алдын ала дайындық барысында топонимикалық материалдар жиналды, танымал емес топонимдер анықталды, топонимдер базасы құрастырылды, түрлі блоктар бойынша топонимдер жүйеленді; Ресей Ғылым Академиясының Санкт-Петербург филиалында (СПбФ АРАН) 2023 жылдың 16-28 қазаны аралығында іссапар барысында Маңғыстау жер-су атауларына қатысты 18-19 және 20 ғасыр басындағы архив құжаттары зерттелді. XIX ғасырда Маңғыстауға жүргізілген түрлі экспедиция материалдарын, көне карталарды зерттеу барысында 350 тарихи топоним анықталып, типологиялық классификация жасалды, 246 тарихи топоним тізбеге алынып, қосымша деректерімен тіркелді. Маңғыстау облысының Түркіменстан Республикасымен шекаралас аймақтарындағы топономастикалық ареал зерттелді. Темір баба, Қырық қыз, Ожабай-Тамды, Көгесем т.б. топономастикалық нысандарға картографиялық, тарихи-этнографиялық, фольклорлық, этимологиялық талдау жүргізілді, информаторлардан ақпарат жазып алынды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследования могут быть использованы при разработке стратегии развития городов и регионов, системы формирования имиджа региона, развития местного туризма, а также для решения теоретических и прикладных задач регионоведения, культурологии, социализации города, создание логотипа Мангистау, новой символики и т.д., способствует формированию регионального этнобренда эксклюзивных артефактов на основе исследований, проводимых с целью их визуализации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері қалалар мен аймақтардың даму стратегиясына, аймақтың имиджін қалыптастыру жүйесіне, жергілікті туризмді дамытуға, сондай-ақ, аймақтану, мәдениеттану, қаланың әлеуметтендіру, аймақтық маркетинг салаларындағы және басқа да қолданбалы пәндердің теориялық, қолданбалы мәселелерін шешуге пайдаланылады. Маңғыстаудың логотипін, жаңа символикасын жасау т.б. жолдармен оларды визуалдандыру үшін жүргізілген зерттеулер негізінде эксклюзивті артефактардың аймақтық этнобрендін қалыптастыруға үлес қосады;

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследования могут быть применены в изучении дисциплин истории языка, истории Казахстана, философии, культурологии для специальности филология, тюркология, история и этнография, Научные результаты проекта послужит теоретической основой будущих монографий, кандидатских и докторских диссертаций в этой области.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеудің теориялық нәтижелерін филология, түркітану, тарих және этнография мамандықтарында тіл тарихы, Қазақстан тарихы, философия, мәдениеттану т.б. пәндерді оқытуда қолдануға болады. Жобаның ғылыми нәтижелері осы сала бойынша таяу болашақта жүргізілетін монографиялық зерттемелерге, магистрлік және докторлық диссертацияларға негіз болады.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования вносят эффективный вклад в реализацию основных направлений важнейших стратегических и программных документов в стране, в частности: статья Президента Республики Казахстан К.К. Токаева «Независимость прежде всего» от 6 января 2021 года, Стратегический план развития РК до 2025 года (Реформа 2. Технологическое обновление и цифровизация. Задача «Развитие системы научных исследований»), Государственная программа развития образования и науки Республики Казахстан на 2020 – 2025 гг. Цель 2 «Увеличение вклада науки в социально-экономическое развитие страны», пункт 5.2.3. Повысить результативность научных разработок и обеспечить интеграцию в мировое научное пространство, Закон РК «Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия» от 26 декабря 2019 года № 288-VІ ЗРК.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері еліміздегі аса маңызды Стратегиялық және бағдарламалық құжаттардың негізгі бағыттарын жүзеге асыруға тиімді үлес қосады, атап айтқанда: Қазақстан Республикасы Президенті Қ.К Тоқаевтың 2021 ж. 6 қаңтардағы "Тәуелсіздік бәрінен қымбат" атты мақаласы, Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы 2-мақсат «Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына ғылымның үлесін ұлғайту», 5.2.3-тармақ. Ғылыми әзірлемелердің нәтижелілігін арттыру және әлемдік ғылыми кеңістікке интеграцияны қамтамасыз ету, «Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы» 2019 жылғы 26 желтоқсандағы № 288-VІ ЗРК Заңы.

Field of application (in Russian) : филология, история, география, этнография

Field of application (in Kazakh) : филология, тарих, география, этнография