The object of research, development or design (in Russian) : Коллекция озимой мягкой пшеницы, состоящая из: 1) 200 сортов и линий Центральной и Западной Азии (ЦАИСП), включая сорта и линии из Казахстана, Узбекистана, Кыргызстана, Таджикистана, Турции и Афганистана. 2) 83 образцов из Европы, 3 образца из Австралии, 3 образца из США, 26 образцов из России.

The object of research, development or design (in Kazakh) : 1) Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркия және Ауғанстаннан алынған сорттар мен линияларды қоса алғанда, Орталық және Батыс Азияның (БСОАБ) 200 сорттары мен линияларынан. 2) Еуропаның 83 үлгісінен, Австралияның 3 үлгісінен, АҚШ-тың 3 үлгісінен, Ресейдің 26 үлгілерінен тұратын күздік жұмсақ бидай коллекциясы.

Aim of work (in Russian) : Поиск генов ценных признаков урожайности и качества озимой пшеницы на основе полногеномного анализа ассоциаций (ПГАА) для развития молекулярной селекции Triticum aestivum L. в Казахстане.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанда Triticum aestivum L. молекулалық селекциясын дамыту үшін ассоциацияларды толық геномдық талдау (АТГТ) негізінде күздік бидайдың өнімділігі мен сапасының құнды белгілерінің гендерін іздеу.

Методы исследования (на русском) : Выделение ДНК и РНК, электрофорез в 1,5 % агарозном геле, генотипирование с использованием SNP маркеров, полногеномный анализ ассоциаций (ПГАА) с использованием прикладных программ “STRUCTURE”, “TASSEL 5”. Полевые опыты, структурный анализ урожайности по Доспехову (1985), анализ качества зерна по соответствующим ГОСТ. Статистическая обработка данных – на основе корреляционно-регрессионного и кластерного анализа.

Методы исследования (на казахском) : ДНҚ және РНҚ бөлу, 1,5 % агарозды гельдегі электрофорез, SNP маркерлері негізінде генотиптеу, “STRUCTURE”, “TASSEL 5” қолданбалы бағдарламалар негізінде ассоциацияларды толық геномдық талдау (АТГТ). Доспехов (1985) әдісі бойынша егістіктегі сынақтар, өнімділікті құрылымдық талдау, тиісті МЕМСТ бойынша дән сапасын талдау. Корреляциялық-регрессионды және кластерлік талдау негізінде мәліметтерді статистикалық өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате экологических испытаний ЦАИСП-коллекция озимой мягкой пшеницы проанализирована в полевых условиях Алматинской и Туркестанской областей. Проведена сравнительная оценка фенологических фаз, элементов продуктивности и качества зерна коллекции озимой мягкой пшеницы. Наиболее высокие показатели по урожайности отмечены для коллекции, выращенной в Алматинской области. Изучены филогенетические связи у 677 образцов коллекции озимой пшеницы ЦАИСП и образцов мировой коллекции на основе использования результатов генотипирования по 35 тысячам SNP-маркеров (Affymetrix). В результате полногеномного анализа ассоциаций с использованием данных генотипирования 10481 полиморфных SNP-маркеров и фенотипирования (компонентов урожайности, адаптивности и качества) озимой мягкой пшеницы идентифицированы 121 и 108 ЛКП адаптивности и урожайности для условий Алматинской области и Туркестанской области, соответственно, и 155 ЛКП показателей качества зерна.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Экологиялық сынақтарының нәтижесінде күздік жұмсақ бидайдың БСОАБ-коллекциясы Алматы және Түркістан облыстарының далалық жағдайларында талданды. Күздік жұмсақ бидай коллекциясының фенологиялық фазаларына, өнімділік элементтеріне және дән сапасына салыстырмалы бағалау жүргізілді. Өнімділік бойынша ең жоғары көрсеткіштер Алматы облысында өсірілген коллекцияда байқалды. Күздік бидайдың БСОАБ-коллекциясының 677 үлгісіндегі филогенетикалық байланыстар және 35 мың SNP-маркерлер (Affymetrix) бойынша генотиптеу нәтижелерін пайдалану негізінде әлемдік коллекция үлгілері зерттелді. Күздік жұмсақ бидайды 10481 полиморфты SNP-маркерлерді генотиптеу және фенотиптеу (өнімділік, бейімделгіштік және сапа компоненттері) деректерін пайдалана отырып ассоциацияларды толық геномдық талдау нәтижесінде Түркістан мен Алматы облысының жағдайлары үшін тиісінше 121 және 108 бейімделгіштік және өнімділік СБЛ және 155 дән сапасының көрсеткіштерінің СБЛ анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Коллекция озимой мягкой пшеницы, состоящая из: 1) 200 сортов и линий Центральной и Западной Азии (ЦАИСП), включая сорта и линии из Казахстана, Узбекистана, Кыргызстана, Таджикистана, Турции и Афганистана. 2) 83 образцов из Европы, 3 образца из Австралии, 3 образца из США, 26 образцов из России проанализированная по показателям адаптивности, урожайности и качеству зерна. Идентифицированы 256 ЛКП адаптивности, урожайности и 155 ЛКП качества зерна.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бейімделгіштік, өнімділік және дән сапасы бойынша талданған 1) Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркия және Ауғанстан сорттары мен линияларын қоса алғанда, Орталық және Батыс Азияның (БСОАБ) 200 сорттары мен линияларынан 2) Еуропадан 83 үлгі, Австралиядан 3 үлгі, АҚШ-тан 3 үлгі, Ресейден 26 үлгісінен тұратын күздік жұмсақ бидай коллекциясы. Бейімделгіштік, өнімділіктің 256 СБЛ және дән сапасының 155 СБЛ анықталды.

Level of implementation (in Russian) : Высокий отложенный эффект.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоғары кейінге қалдырылған әсер.

Efficiency (in Russian) : Информативные SNP-маркеры могут быть использованы в селекционных программах, направленных на повышение адаптивности, урожайности и качества зерна озимой мягкой пшеницы.

Efficiency (in Kazakh) : Ақпараттық SNP-маркерлерін күздік жұмсақ бидайдың бейімделгіштік, өнімділік және дән сапасын жақсартуға бағытталған селекциялық бағдарламаларда пайдалануға болады.

Field of application (in Russian) : Генетика, биотехнология, селекция и семеноводство зерновых культур.

Field of application (in Kazakh) : Генетика, биотехнология, селекция және дәнді дақылдардың тұқым шаруашылығы.