The object of research, development or design (in Russian) : Социальная ответственность обучающихся.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Білім алушылардың әлеуметтік жауапкершілігі.

Aim of work (in Russian) : Теоретическое обоснование и методическое обеспечение повышения социальной ответственности обучающихся в условиях профессиональной подготовки в вузах Западного Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Батыс Қазақстанның жоғары оқу орындарында кәсіптік даярлық жағдайында білім алушылардың әлеуметтік жауапкершілігін арттыруды теориялық негіздеу және әдістемелік қамтамасыз ету.

Методы исследования (на русском) : Теоретические, эмпирические (научно-теоретический анализ, наблюдение, моделирование, опрос, обобщение, выводы).

Методы исследования (на казахском) : Теориялық және эмпирикалық (ғылыми-теориялық талдау, бақылау, модельдеу, сауалнама, қорыту, қорытындылар).

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен теоретико-методологический анализ состояния проблемы изучения социальной ответственности с обоснованием исходных методологических положений на основе поиска научной литературы в информационных базах Scopus, disserCat, Google Scholar, PubMed и др. На основе научно-теоретического анализа состояния проблемы социальной ответственности в отечественной и зарубежной литературе были уточнены основные понятия: «ответственность», «социальная ответственность», «социальная ответственность обучающихся», как умение обучающегося реализовывать в своей жизни различные социальные роли, быть носителем традиционных морально-нравственных ценностей, успешно взаимодействовать в соответствии со всеми общепринятыми нормами и правилами с другими членами общества. Выявлена взаимосвязь между социальной ответственнностью личности обучающегося и содержанием образовательного процесса университета. Проведена оценка социальной ответственности у обучающихся в городах Западного Казахстана – Актобе, Актау, Атырау, Уральск с помощью комплекса диагностических методик. Была разработана и апробирована Программа психолого-педагогического сопровождения по повышению социальной личностной ответственности обучающихся. Были разработаны методическая рекомендация «Повышение социальной личностной ответственности обучающихся в условиях вуза» и образовательный сайт под названием «Я – это значит МЫ!».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Әлеуметтік жауапкершілікті зерттеу проблемасының жай-күйіне теориялық-әдіснамалық талдау Scopus, disserCat, Google Scholar, PubMed және т.б. ақпараттық базаларында ғылыми әдебиеттерді іздеу негізінде бастапқы әдіснамалық ережелерді негіздей отырып, жүргізілді. Отандық және шетелдік әдебиеттердегі әлеуметтік жауапкершілік проблемасының жай-күйін ғылыми-теориялық талдау негізінде ұғымдар нақтыланып: «жауапкершілік», «әлеуметтік жауапкершілік», «білім алушылардың әлеуметтік жауапкершілігі», білім алушының өз өмірінде әртүрлі әлеуметтік рөлдерді іске асыра білу, дәстүрлі моральдық-адамгершілік құндылықтардың тасымалдаушысы болу, жалпы қабылданған барлық нәрселерге сәйкес табысты өзара іс-қимыл жасау қабілеті ретінде қоғамның басқа мүшелерімен нормалар мен ережелері деп анықтама берілді. Білім алушының жеке басының әлеуметтік жауапкершілігі мен университеттің білім беру процесінің мазмұны арасындағы байланыс анықталды. Білім алушылардың әлеуметтік жауапкершілігін бағалау Батыс Қазақстан - Ақтөбе, Ақтау, Атырау, Орал қалаларында диагностикалық әдістемелер кешенінің көмегімен жүргізілді. Білім алушылардың әлеуметтік жеке жауапкершілігін арттыру бойынша психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу бағдарламасы әзірленіп, сынақтан өткізілді. «ЖОО жағдайында білім алушылардың әлеуметтік тұлғалық жауапкершілігін арттыру» әдістемелік ұсынымы даярланып, «МЕН – бұл дегеніміз БІЗ!» атты білім беру сайты әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Повышения качества профессиональной подготовки будущих специалистов посредством улучшения и оптимизации образовательного процесса в университете, в частности, внедрение программ, методических рекомендаций, образовательного сайта, комплекса диагностических методик, семинаров, вебинаров, мастер-классов, кураторских часов и мероприятий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Университеттегі білім беру процесінде болашақ мамандарды кәсіби даярлау сапасын арттыруда, бағдарламаларды, әдістемелік ұсыныстарды, білім беру сайтын, диагностикалық әдістемелер кешенін, семинарларды, вебинарларды, шеберлік сыныптарын, кураторлық сағаттар мен іс-шараларды енгізу арқылы жақсарту және оңтайландыру.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение научных результатов было осуществлено в образовательном процессе университетов Западного Казахстана, в частности в образовательном процессе НАО «ЗКМУ имени Марата Оспанова» через реализацию Программы психолого-педагогического сопровождения по повышению социальной личностной ответственности обучающихся, применения методической рекомендации «Повышение социальной личностной ответственности обучающихся в условиях вуза», пользования образовательного сайта «Я – это значит МЫ!».

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми нәтижелерді енгізу «Марат Оспанов атындағы БҚМУ» КЕАҚ университетінің білім беру процесінде білім алушылардың әлеуметтік тұлғалық жауапкершілігін арттыру бойынша психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу бағдарламасын іске асыруда, «ЖОО жағдайында білім алушылардың әлеуметтік тұлғалық жауапкершілігін арттыру» әдістемелік ұсынымын пайдану арқылы және «МЕН – бұл дегеніміз БІЗ!» білім беру сайтын қолдану негізінде жүзеге асырылды.

Efficiency (in Russian) : Предполагаемый социально-экономический эффект в ходе реализации проекта видится в акцентировании внимания руководства отечественных университетов на проблему повышения социальной ответственности обучающейся молодежи, вовлекая всех заинтересованных сторон в процесс внедрения механизмов повышения социальной ответственности личности в образовательный процесс, а также реформируя свою миссию и стратегию. Полученные научные результаты, разработанные методическая рекомендация, программа, сайт, обучающие семинары и мастер-классы способствуют повышению профессиональной компетентности преподавателей университетов, что позволит им успешно формировать и повышать социальную ответственность у обучающихся. В результате обучающаяся молодежь будет свободно проявлять свою социальную ответственность и гражданскую позицию в своей профессиональной деятельности и личной жизни без морального и экономического ущерба себе и государству.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру барысында күтілетін болжамды әлеуметтік-экономикалық тиімділік отандық университеттер басшылығының назарын білім алушылардың әлеуметтік жауапкершілігін арттыру проблемасына аударудан, барлық мүдделі талаптарды білім беру процесіне жеке тұлғаның әлеуметтік жауапкершілігін арттыру тетіктерін енгізу процесіне тартудан, сондай-ақ олардың өз миссиясы мен стратегиясын реформалаудан көрінеді. Алынған ғылыми нәтижелер, әзірленген әдістемелік ұсынымдар, бағдарлама, сайт, оқыту семинарлары мен шеберлік сыныптары ЖОО оқытушыларының кәсіби құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді, бұл оларға білім алушылардың әлеуметтік жауапкершілігін ойдағыдай қалыптастыруға және арттыруға мүмкіндік береді. Нәтижесінде, білім алушы жастар өздерінің кәсіби қызметі мен жеке өмірінде өздерінің әлеуметтік жауапкершілігі мен азаматтық ұстанымдарын өздеріне және мемлекетке моральдық және экономикалық зиян келтірместен еркін көрсете алады.

Field of application (in Russian) : В системе образования, в частности, в высшем и послевузовском профессиональном образовании.

Field of application (in Kazakh) : Білім беру жүйесінде, атап айтқанда жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білім беруде.