The object of research, development or design (in Russian) : Среда обитания, культура и искусства, рацион питания, экономика, по истории животноводства древнего населения Сарыарки и Приаралья.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сарыарқа мен Арал өңірінің ежелгі тұрғындарының тіршілік ету ортасы, мәдениеті мен өнері, тамақтану рационы, экономикасы, мал шаруашылығы тарихы.

Aim of work (in Russian) : Междисциплинарные исследования сакcкого культурного горизонта и теоретическая реконструкция основных компонентов культуры Западной Сарыарки и Северного Приаралья в VIII–II вв. до н.э. в контексте изучения проблем генезиса и трансформации культур, и межкультурных контактов.

Aim of work (in Kazakh) : Біздің дәуірімізге дейінгі VIII–II ғасырларда сақ мәдени көкжиегін пәнаралық зерттеу және Батыс Сарыарқа мен Солтүстік Арал өңірі мәдениетінің негізгі компоненттерін теориялық қайта құру.

Методы исследования (на русском) : Методы сбора, систематизации и сравнительного анализа фондовых материалов, опубликованных статей и книг и архивных отчетов; методы статистического, сравнительно-исторического, семантического анализа, исторической реконструкции; методы полевых обследований, методы систематизации, классификации, описания и анализа и т.п.

Методы исследования (на казахском) : Қор материалдарын, жарияланған мақалалар мен кітаптар мен мұрағаттық есептерді жинау, жүйелеу және салыстырмалы талдау әдістері; статистикалық, Салыстырмалы-тарихи, семантикалық талдау, Тарихи қайта құру әдістері; далалық зерттеу әдістері, жүйелеу, жіктеу, сипаттау және талдау әдістері және т. б.

Obtained results and novelty (in Russian) : Нами были проведены масштабные поисково-разведывательные работы на двух регионах по выявлению новых памятников РЖВ, составлению карт и выбору перспективных комплексов для дальнейшего исследования. На этом же этапе были собраны и систематизированы архивные и фондовые материалы по теме. По итогам поисково-разведовательных работ на территории Акмолинской области были выявлены новых 183памятников истории и культуры. В Кызылординской и Актюбинской области исследованы 50 поселений имогильников разных эпох. Были проведены полевые археологические раскопки на курганном могильнике Кабанкулак, поселение-стоянки Кумсай и на курганном могильнике Бурматал. Археологические работ фиксировался методом 3Д фотограмметрии и точным позиционированием точек с помощью различных оборудовании. По результатом проведенных работ были введены в научный оборот новые данные о среде обитания, культуре и искусству, рационе питания, экономике, по истории животноводства древнего населения Сарыарки иПриаралья. Опубликованы 5 cтатей, из них две статьи в рецензируемом научном издании базы Sсоpus, имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35. Апробированы полученные результаты научных исследований. Для сохранения, защиты и популяризации культурного наследия Сарыарки были подготовлены 59 векторных карт и созданы ЗД модели 11 памятников истории и культуры региона. На основе списков раннее выявленных памятников Северного Приаралья была создана геоинформационная база с координатами 273 памятников.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Біз екі өңірде ЕТД жаңа ескерткіштерін анықтау, карталар жасау және одан әрі зерттеу үшін перспективалы кешендерді таңдау бойынша ауқымды іздестіру-барлау жұмыстарын жүргіздік. Осы кезеңде тақырып бойынша мұрағат және қор материалдары жиналып, жүйеленді. Іздестіру-барлау жұмыстарының қорытындысы бойынша Ақмола облысының аумағында жаңа 183 тарих және мәдениет ескерткіштері анықталды. Қызылорда және Ақтөбе облыстарында түрлі дәуірлердегі 50 қоныс пен қорым зерттелді. Қабанқұлақ қорған қорымында, Құмсай қалашығында және Бурматал қорған қорымында далалық археологиялық қазба жұмыстары жүргізілді. Археологиялық жұмыстың әр кезеңі 3D фотограмметрия әдісімен және әртүрлі жабдықтардың көмегімен нүктелерді дәл орналастыру арқылы бекітілді. Жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде Сарыарқа мен Арал өңірінің ежелгі тұрғындарының тіршілік ету ортасы, мәдениеті мен өнері, тамақтану рационы, экономикасы, мал шаруашылығы тарихы туралы жаңа деректер ғылыми айналымға енгізілді. 5 мақала жарияланды, оның ішінде Scopus базасында citescore бойынша кемінде 35 процентилі бар Ѕсорис базасының рецензияланатын ғылыми басылымында екі мақала бар. Ғылыми зерттеулердің нәтижелері тексерілді. Сарыарқаның мәдени мұрасын сақтау, қорғау және насихаттау үшін 59 векторлық карта дайындалып, аймақтың 11 тарих және мәдениет ескерткіштерінің модельдік ғимараты құрылды. Солтүстік Арал өңірінің ерте анықталған ескерткіштерінің тізімдері негізінде 273 ескерткіштің координаттары бар геоақпараттық база құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Перспективность исследования изучаемого региона мы видим в его географическом расположении. Западная Сарыарка и Северное Приаралье расположен в центре великого пояса Евразийских степей и с древних времен являлись территорией контактов двух миров (Востока и Запада) и двух цивилизации (оседло-земледельческой и степной). В западной части Сарыарки расположен один из крупных горно-металлургических центров – Жезказган-Улытауский, здесь же производился металл, вплоть до получения готовых изделий. Недостаток информации и малая изученность памятников не дает возможности ответить на вопрос о месте и роли сакской культуры этих регионов в этносоциокультурных процессах, протекавших в Евразии раннем железном веке.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттелетін аймақты зерттеудің перспективасын оның географиялық орналасуынан көреміз. Батыс Сарыарқа мен Солтүстік Арал өңірі Еуразия даласының ұлы белдеуінің орталығында орналасқан және ежелгі заманнан бері екі әлемнің (Шығыс пен батыс) және екі өркениеттің (отырықшы-егіншілік және дала) түйіскен аумағы болып келген. Сарыарқаның батыс бөлігінде ірі тау-кен металлургия орталықтарының бірі – Жезқазған-Ұлытау орналасқан, мұнда дайын бұйымдар алынғанға дейін металл өндірілген. Ақпараттың жетіспеушілігі және ескерткіштердің аз зерттелуі Еуразияда ерте темір дәуірінде болған этносоциомәдени процестерде осы аймақтардың сақ мәдениетінің орны мен рөлі туралы сұраққа жауап беруге мүмкіндік бермейді.

Level of implementation (in Russian) : Внедрены в научный оборот посредством коллективных и индивидуальных публикаций (статьи, монографии) в научных изданиях.

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми басылымдарда ұжымдық және жеке Жарияланымдар (мақалалар, монографиялар) арқылы ғылыми айналымға енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Эффект проекта состоит в использовании полученных материалов для воссоздания исторического прошлого региона, в научных и культурно-просветительских целях. Раскопки объектов, на пересечении туристических маршрутов, позволят разработать новые экскурсии и включить эти объекты в существующие маршруты. Результаты проекта в виде цифровых трехмерных моделей объектов историко-культурного наследия дадут еще возможность оперативно проектировать реконструкции и реставрации, визуализация всех архитектурных особенностей памятника, такие модели дают возможность организовывать виртуальные выставки.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның әсері алынған материалдарды аймақтың тарихи өткенін қайта құру үшін, ғылыми және мәдени-ағартушылық мақсаттарда пайдаланудан тұрады. Туристік маршруттардың қиылысында нысандарды қазу жаңа экскурсиялар жасауға және осы нысандарды қолданыстағы маршруттарға қосуға мүмкіндік береді. Тарихи-мәдени мұра объектілерінің сандық үш өлшемді модельдері түріндегі жобаның нәтижелері қайта құру мен қалпына келтіруді жедел жобалауға, ескерткіштің барлық архитектуралық ерекшеліктерін визуализациялауға мүмкіндік береді, мұндай модельдер виртуалды көрмелер ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Археология, История, География

Field of application (in Kazakh) : Археология, Тарих, География