The object of research, development or design (in Russian) : Электростатические энергоанализаторы корпускулярных потоков зеркального типа, отличающиеся небольшими габаритами и малой массой, предназначенные для измерения энергии заряженных частиц в космическом пространстве.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ғарыш кеңістігіндегі зарядталған бөлшектердің энергиясын өлшеуге арналған шағын өлшемдермен және кіші массамен ерекшеленетін айналы типті корпускулалық ағындардың электрстатикалық энергия талдағыштары.

Aim of work (in Russian) : Разработка эффективного электростатического энергоанализатора нового типа для космических исследований, обладающего малыми массой и габаритами

Aim of work (in Kazakh) : Салмағы мен өлшемдері шағын болатын ғарыштық зерттеулерге арналған жаңа типті және тиімді электрстатикалық энергия талдағышын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Численные методы моделирования систем корпускулярной оптики, приближенно-аналитический метод расчета траекторий частиц.

Методы исследования (на казахском) : Корпускулалық оптика жүйелерін модельдеудің сандық әдістері, бөлшектердің траекториясын есептеудің жуықтау-аналитикалық әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Теоретически обоснована возможность создания эффективных энергоанализаторов корпускулярных потоков на мультипольных электродных системах, выбрана электродная система, способная создавать электростатические поля, обладающие фокусирующими свойствами, для использования в качестве эффективных анализаторов потоков заряженных частиц. Разработаны и спроектированы схемы энергоанализаторов нового типа на основе мультипольно-цилиндрических полей, обладающих высоким качеством фокусировки и разрешением по энергии, предназначенных для работы в космических исследованиях. Получены результаты исследования фокусировки пучков частиц в полях неклассического типа и разработаны светосильные анализаторы высокого разрешения на основе этих полей. Проведен расчет оптимальных схем для космических экспериментов, предложены пути повышения точности измерений состава корпускулярных потоков. Построены приборы для определения состава потоков с энергиями от единиц эВ до десятков кэВ в космической плазме. Разработана модель высокочувствительного электронного спектрометра с использованием рассчитанной схемы анализатора. Теоретически разработан малогабаритный высокочувствительный спектрометр для анализа состава корпускулярных потоков в широком диапазоне измеряемых энергий частиц. Решена проблема возможности комбинирования нескольких методов анализа. Научная новизна: создание новых систем энергоанализа корпускулярных потоков с высокими свойствами для проведения экспериментов в космических условиях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Мультипольді-электродты жүйелерде корпускулалы ағындардың тиімді энергия талдағыштарын құру мүмкіндігі теориялық тұрғыдан негізделген, зарядталған бөлшектер ағындарының тиімді талдағыштары ретінде қолдану үшін тоғыстық қасиеттерге ие электрстатикалық өрістерді құруға қабілетті электродты жүйе таңдалды. Ғарыштық зерттеулерге арналған жоғары тоғыстау сапасы мен энергия ажыратуға ие мультипольді-цилиндрлік өрістер негізінде жаңа типті энергия талдағыштарының сұлбалары әзірленіп, жобаланды. Классикалық емес типті өрістердегі бөлшектер ағындарының тоғысталуын зерттеу нәтижелері алынды және бұл өрістерге негізделген жоғары ажыратуға ие жарық күшті талдағыштардар ұсынылды. Ғарыштық эксперименттер үшін оңтайлы сұлбаларға есептеу жүргізілді, корпускулалы ағындардың құрамын өлшеу дәлдігін арттыру жолдары ұсынылды. Ғарыштық плазмадағы эВ бірліктерінен ондаған кэВ-қа дейінгі энергияларға ие ағындардың құрамын анықтауға арналған аспаптар ұсынылды. Есептелген талдағыш сұлбасын қолдана отырып, жоғары сезгіш электронды спектрометр моделі ұсынылды. Бөлшектердің өлшенетін энергиясының кең ауқымындағы корпускулалық ағындардың құрамын талдау үшін шағын өлшемді жоғары сезгіш спектрометр теориялық түрде құрастырылды. Бірнеше талдау әдістерін біріктіру мүмкіндігі мәселесі шешілді. Ғылыми жаңалығы: ғарыштық жағдайда эксперименттер жүргізуге арналған жоғары қасиеттерге ие корпускулалық ағындарды энергия талдаудың жаңа жүйелері құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В конструкции электронных спектрометров, разрабатываемые анализаторы потоков заряженных частиц являются основным элементом. Конструкция электронного спектрометра включает в себя вакуумную камеру, средства создания и поддержки высокого вакуума, систему регистрации и обработки данных и анализатор, посредством которого получаются спектры. Спектры содержат необходимую информацию для технологических и научных целей. Эта информация особенно интересна для решения различного рода космических задач, и определяет уровень технико-экономических показателей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Электрондық спектрометрлердің конструкцияларындағы негізгі элемент зарядталған бөлшектер ағындарының талдағыштары болып табылады. Электрондық спектрометрдің конструкциясына вакуумдық камера, жоғары вакуумды құру және сақтау құралдары, тіркеу және мәліметтерді өңдеу жүйесі және спектрлерді беретін талдағыш кіреді. Спектрлер технологиялық және ғылыми мақсаттар үшін қажетті ақпаратқа ие. Бұл ақпарат әртүрлі ғарыштық мәселелерді шешу үшін маңызды және техникалық-экономикалық көрсеткіштердің деңгейін анықтайды.

Level of implementation (in Russian) : Результаты работы внедрены в учебный процесс университета, курс проектирования электронных приборов для анализа корпускулярных потоков для слушателей магистратуры. Результаты исследований могут быть положены в основу работ по созданию и производству оборудования для исследования космической плазмы.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері университеттің оқу үдерісіне, магистратура тыңдаушылары үшін корпускулалық ағындарды талдауға арналған электрондық аспаптарды жобалау курсына енгізілген. Зерттеу нәтижелері ғарыштық плазманы зерттеу құрал-жабдықтарын жасау және өндіру жұмыстарының негізі болуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Ожидаемый экономический эффект связан с повышением экономической эффективности данной области космического приборостроения. Значимость проекта заключается в возможности изготовления электростатических зеркальных энергоанализаторов потоков заряженных частиц для ряда казахстанских и зарубежных предприятий, научных центров.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін экономикалық әсер ғарыштық аспап жасау саласының экономикалық тиімділігінің артуымен байланысты. Жобаның маңыздылығы бірқатар қазақстандық және шетелдік кәсіпорындар, ғылыми орталықтар үшін зарядталған бөлшектер ағындарының электрстатикалық айналы типті энергия талдағыштарын жасап шығару мүмкіндігінде жатыр.

Field of application (in Russian) : Ғарыштық аспап жасау, ғарыштық технологиялар, корпускулалық оптика, зарядталған бөлшектер ағындарының энергия талдауы.

Field of application (in Kazakh) : Космическое приборостроение, космические технологии, корпускулярная оптика, энергоанализ потоков заряженных частиц.