Inventory number IRN Number of state registration
0323РК00353 AP14869089-KC-23 0122РК00570
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 27375771 AP14869089
Name of work
Вертикаль и горизонталь Большого террора: политические репрессии в Казахстане в 1937–1938 гг
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Жанбосинова Альбина Советовна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева"
Abbreviated name of the service recipient НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева"
Abstract

Объект исследования: массовые репрессивные кампании периода Большого террора; предмет исследования: механизм террора, включая полный цикл дискриминационно – репрессивных действий – от механизмов разработки и принятия директивных решений до технологии и практики, реализованной силовыми структурами с санкции власти

Зерттеу нысаны: Үлкен Террор кезеңіндегі жаппай репрессиялық науқандар; зерттеу тақырыбы: террор механизмі, оның ішінде кемсітушілік – репрессиялық әрекеттердің толық циклі – директивалық шешімдерді әзірлеу және қабылдау тетіктерінен бастап билік санкциясымен күш құрылымдары жүзеге асырған технология мен тәжірибеге дейін

Состоит в исследовании массовых репрессий в СССР периода Большого террора (1937–1938 гг.) в контексте изучения политического террора в тоталитарных режимах. На примере серии самых массовых репрессивных кампаний, реализованных НКВД, будет предпринят анализ природы политического террора в Казахской ССР.

Тоталитарлық режимдердегі саяси террорды зерттеу контекстінде Үлкен Террор кезеңіндегі (1937-1938 жж.) КСРО-дағы жаппай қуғын-сүргінді зерттеуден тұрады. НКВД жүзеге асырған жаппай репрессиялық науқандар сериясының мысалында Қазақ КСР-дегі саяси террордың сипатына талдау жасалады.

В качестве основного общенаучного метода для данного проекта выступает структурно-функциональный подход, позволяющий установить взаимосвязи отдельных компонентов в рамках определенной целостности; интерпретацию объективных последствий социальных действий и изменений через изучение функциональных зависимостей между ними; приложение эмпирически изучаемых связей только к агрегированному объекту. Базовыми являются принципы объективности и историзма. Принцип комплексности и системности реализуется, прежде всего, в анализе советской репрессивной политики, как совокупности элементов внутренней политики (целей политической системы и средств их достижения через принятие политических и административных решений) и ее последствий (краткосрочных и долгосрочных). Исследование будет построено с применением специальных методов исторического исследования. Историко-генетический метод позволяет показать причинно-следственные связи и закономерности в Большом терроре.

Бұл жобаның негізгі жалпы ғылыми әдісі ретінде, белгілі бір тұтастық шеңберінде жеке компоненттердің өзара байланысын орнатуға мүмкіндік беретін құрылымдық-функционалдық көзқарас қарастырылады; әлеуметтік әрекеттердің объективті салдарын және олардың арасындағы функционалдық тәуелділіктерді зерттеу арқылы өзгерістерді түсіндіру; эмпирикалық түрде зерттелген қатынастарды жинақталған объектіге ғана қолдану. Негізгі принциптері – объективтілік пен тарихилық. Кешенділік пен жүйелілік принципі, алдымен, кеңестік репрессиялық саясатты ішкі саясат элементтерінің жиынтығы (саяси жүйенің мақсаттары және оларға саяси және әкімшілік шешімдер қабылдау арқылы қол жеткізу құралдары) және оның салдары (қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді) ретінде талдауда жүзеге асырылады. Зерттеу тарихи зерттеудің арнайы әдістерін қолдану арқылы құрылады. Тарихи-генетикалық әдіс үлкен террорда себеп-салдарлық байланыстар мен заңдылықтарды көрсетуге мүмкіндік береді.

Результаты анализа представлены в материалах запланированной монографии и в опубликованной статье в рецензируемых зарубежных и (или) отечественных изданиях, рекомендованных КОКНВО. Продолжилась работа с изучением фондов и описей, архивов Казахстана (Архив Президента Республики Казахстан (АП РК), Центральный Государственный архив Республики Казахстан (ЦГА РК), а также были отработаны фонды российских архивов (Российский Государственный Архив социально-политической истории (РГАСПИ), Государственный архив Российской Федерации (ГАРФ), Государственный архив Новосибирской области (ГАНО). Отобраны и систематизированы документы согласно приоритетным задачам реализации проекта. Сверстан и подготовлен к изданию сборник документов по проекту. Продолжается работа по написанию монографии. Готовятся разделы монографии. В Архиве Президента РК отработаны 10 фондов с более 300 дел; полностью завершена работа с 9 фондом СГА КНБ РК более 50 дел; с фондами СГА ДП и МВД РК более 100 дел.

Талдау нәтижелері жоспарланған монография материалдарында және рецензияланатын шетелдік және (немесе) КОКНВО ұсынған отандық басылымдарда жарияланған мақалада ұсынылған. Қазақстан мұрағаттарының қорлары мен тізімдемелерін зерделеумен жұмыс жалғасты (Қазақстан Республикасы Президенті Мұрағаты (ҚР ПМ), Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік мұрағаты (ҚР ОММ), сондай-ақ Ресей мұрағаттарының (Ресей Мемлекеттік әлеуметтік-саяси тарих мұрағаты, Ресей Федерациясының мемлекеттік мұрағаты, Новосібір облысының мемлекеттік мұрағаты қорлары пысықталды. Жобаны іске асырудың басым міндеттеріне сәйкес құжаттар іріктеліп, жүйелендірілді, жоба бойынша құжаттар жинағы басылымға дайындалды. Монография жазу жұмыстары жалғасуда. монографияның бөлімдері дайындалуда. ҚР Президентінің Мұрағатында 300-ден астам істен тұратын 10 Қор пысықталды; ҚР ҰҚК МҚА 9 қорымен 50-ден астам іс; ҚР МК және ІІМ МҚА қорларымен 100-ден астам іс толық аяқталды.

Были отработаны фонды Архива Президента РК, ЦГА РК. Из архивов РФ, были изучены фонды РГАСПИ – Российский государственный архив социально-политической истории, Государственный архив РФ. В результате работы с фондами казахстанских и российских архивов была составлена картотека и определены задачи по отработке перспективных архивных направлений. Выявленные рассекреченные документы ведомственных архивов были переведены в цифровой формат с включением в сборник. Для решения поставленной задачи, исследовательская группа изучила документированную процедуру НКВД СССР по законодательной регламентации репрессивной политики «Большого террора». Составлена картотека приказов НКВД СССР по массовым операциям, куда вошли т.н. «кулацкая операция» и «национальные» операции. Дополнительно группа выявила меморандумы, сопровождавшие проведение операций «Большого террора». Реконструирована картина репрессий в КССР по кулацкой и национальным операциям периода Большого террора. Были оцифрованы архивные документы, выявленные и подготовленные для запланированного сборника, были определены разделы сборника документов, проведена их систематизация и верификация для последующего легендирования и научного комментирования.

Қазақстан Республикасы Президенті Архиві, Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік мұрағаты қорлары зерттелді. Ресей Федерациясының мұрағаттарынан РГАСПИ қорлары – Ресей мемлекеттік әлеуметтік-саяси тарих мұрағаты, Ресей Федерациясының мемлекеттік мұрағаты өңделді. Қазақстандық және ресейлік мұрағаттардың қорларымен жүргізілген жұмыс нәтижесінде картотека жасалып, перспективалық мұрағаттық бағыттарды өңдеу бойынша міндеттер анықталды. Ведомстволық мұрағаттарда анықталған құпиясыздандырылған құжаттар цифрлық форматқа көшіріліп, жинаққа енгізілді. Қойылған міндетті шешу мақсатында зерттеу тобы КСРО ІІХК-ның «Үлкен террор» репрессиялық саясатын заңнамалық реттеу бойынша құжаттық рәсімделуін зерттеді. Жаппай операциялар бойынша КСРО ІІХК бұйрықтарының картотекасы жасалды, оған «кулактық және ұлттық» операциялар кірді. Сонымен қатар, зерттеу тобы «Үлкен террор» операцияларын айқындайтын меморандумдарды анықтады. Үлкен Террор кезеңіндегі кулактық және ұлттық операциялар бойынша КСРО-дағы қуғын-сүргін көрінісі қайта құрылды. жоспарланған жинақ үшін анықталған және дайындалған мұрағаттық құжаттар цифрландырылды, құжаттар жинағының бөлімдері анықталды, ғылыми түсініктеме беру үшін оларды жүйелеу және тексеру жүргізілді. Мәлімделген құжаттар жинағы ғылыми редакциямен дайындалып, түсініктеме берілді.

В рамках научного проекта исполнители приняли участие международных научно-практических конференциях.

Ғылыми жоба аясында орындаушылар халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларға қатысты.

Эффективность проекта оценивается в индикаторах: научные публикации, научные мероприятия, информационное сопровождение с целью популяризации нового гуманитарного знания.

Жобаның тиімділігі келесі көрсеткіштер бойынша бағаланады: жаңа гуманитарлық білімді танымал ету мақсатында ғылыми жарияланымдар, ғылыми іс-шаралар, ақпараттық қолдау.

Результаты научно-проектной деятельности введут в научно-образовательное пространство, как качественные (целый пласт ранее неизвестных архивных материалов), так и количественных показателей. Персональная история, антропологизация, цифровое выражение «Большого террора» представляют, как научный, так и общественный интерес. Целевые потребители результатов: академическое и гражданское сообщество Казахстана, постсоветское пространство в том числе.

Ғылыми-жобалық жұмыс нәтижелері ғылыми-білім беру кеңістігіне сапалы (бұрын белгісіз тұтас қабат мұрағаттық материалдар) және сандық көрсеткіштері ретінде енгізіледі. «Үлкен террор» жеке тарихы, антропологизациясы, цифрлық көрінісі ғылыми және қоғамдық қызығушылық тудырады. Нәтиженің мақсатты тұтынушылары: посткеңестік кеңістікпен қоса, Қазақстан академиялық және азаматтық қоғамы.

UDC indices
94(574)
International classifier codes
03.20.00;
Key words in Russian
Казахская ССР; «Большой террор»; «Кулацкая операция»; «Национальная операция»; внесудебные инстанции;
Key words in Kazakh
Қазақ КСР; "Үлкен террор"; "Кулак операциясы"; "Ұлттық операция"; соттан тыс инстанциялар;
Head of the organization Сыдыков Ерлан Батташевич доктор исторических наук / Профессор
Head of work Жанбосинова Альбина Советовна Доктор исторических наук / профессор