The object of research, development or design (in Russian) : Компьютерное моделирование процессов, отражающих эффекты запаздывания химических реакций в тупиковых порах и застойных зонах, основанная на новой теории фильтрации с химическими реакциями, которая будет построена в результате реализации данного проекта и приводит к уравнениям переноса с запаздывающим аргументом, учитывающих эффекты запаздывания реакции

The object of research, development or design (in Kazakh) : Тұйық кеуектер мен тоқырау аймақтарында химиялық реакциялардың кешігу әсерін көрсететін процестерді компьютерлік модельдеу химиялық реакциялармен фильтрацияның жаңа теориясына негізделеді, ол осы жобаны жүзеге асыру барысында құрылады және реакцияның кешігу әсерін ескеретін кешігу аргументі бар тасымалдау теңдеулерін алуға әкеледі.

Aim of work (in Russian) : Построение цифровой модели на основе новой теории массопереноса с гетерогенными химическими реакциями в пористых средах, которая учитывает существенный физический эффект реакционного взаимодействия связного проточного кластера пор и тупиковых хвостов, характеризующегося сильным запаздыванием от основного течения.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты кеуекті ортада гетерогенді химиялық реакциялармен масса алмасудың жаңа теориясы негізінде сандық модель құру болып табылады, ол негізгі ағыннан қатты кешігумен сипатталатын, кеуек пен тұйық тастандылардың байланысқан ағындық кластерінің реакциялық өзара әрекеттесуінің айтарлықтай физикалық әсерін ескереді

Методы исследования (на русском) : Для вывода уравнений с запаздыванием применен метод осреднения по ячейке, содержащей тупиковую пору. Методом двухмасштабного осреднения уравнений переноса в порах, с учетом качественного отличия течения в тупиках и каналах выведено уравнение с запаздыванием. Построение аналитических решений линейного уравнения переноса с запаздыванием осуществляется либо пошаговым методом, либо с помощью преобразования Лапласа.

Методы исследования (на казахском) : Кешігумен теңдеуді шығару үшін тұйық кеуекті ұяшық бойынша орталандыру әдісі қолданылған. Тұйық және каналдардағы ағынның сапалық айырмашылығын ескере отырып, кеуектердегі тасымалдау теңдеулерін екі масштабты орташаландыру әдісімен кешігумен теңдеу алынды Кешігумен тасымалдаудың сызықтық теңдеуінің аналитикалық шешімдерін құру қадамдық әдіспен немесе Лаплас түрлендіруімен жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны вычислительные алгоритмы для решения осредненных уравнений с памятью в многомасштабных средах для решения осредненных уравнений с памятью в многомасштабных средах для решения задач гидрогеологии и нефтяной инженерии. За основу для разработки численного пакета были взяты принципы, аналогичные тем, которые были использованы, например, при разработке пакета Basilisk, предназначенного для расчета течений, имеющих многомасштабную структуру. Базилиск, разработанный университетом Париж-6, хотя и является пакетом открытого доступа, однако к задачам напрямую неприменим, так как предназначался при его создании для моделирования переноса капель жидкости разных масштабов в газе, а вовсе не пористых сред. Однако, принцип моделирования многомасштабых процессов, использованный там, оказалось возможным распространить и на течения в многомасштабных пористых средах. Данные принципы модифицированы под задачами данного проекта. Разработан численный код, основанный на полученной в проекте осредненной модели течения в многомасштабной среде с долговременной памятью. Для реализации программной обеспечений разработанные численные коды написаны в среде Matlab. Разработанный вычислительный комплекс может быть применен для различных промышленных отраслей, где требуется расчет течений жидкостей и газов в пористых средах, как например в нефтегазовой индустрии и гидрогологии, химических технологиях, технологиях фильтрования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Гидрогеология және мұнай техникасындағы есептерді шешу үшін көп масштабты орталарда жады бар орташаланған теңдеулерді шешу үшін көп масштабты орталарда жады бар орташаланған теңдеулерді шешу үшін есептеу алгоритмдері әзірленді. Сандық пакетті әзірлеудің негізі, мысалы, көп масштабты құрылымы бар ағындарды есептеуге арналған Basilisk пакетін әзірлеу кезінде қолданылған принциптерге ұқсас принциптерге негізделген. Париж 6 университеті әзірлеген Basilisk, ашық қол жетімді пакет болса да, проблемаларға тікелей қолданылмайды, өйткені ол жасалған кезде газда емес, әртүрлі масштабтағы сұйық тамшылардың тасымалдануын модельдеуге арналған. барлық кеуекті орталар. Дегенмен, мұнда қолданылатын көп масштабты процестерді модельдеу принципі көп масштабты кеуекті ортадағы ағындарға дейін кеңейтілуі мүмкін болды. Бұл принциптер осы жобаның мақсаттарына сәйкестендіру үшін өзгертілген. Ұзақ мерзімді жады бар көп масштабты ортада жобада алынған орташаланған ағын моделі негізінде сандық код әзірленді. Бағдарламалық қамтамасыз етуді енгізу үшін әзірленген сандық кодтар Matlab ортасында жазылады. Әзірленген компьютерлік кешен мұнай-газ өнеркәсібі мен гидрология, химиялық технологиялар, сүзу технологиялары сияқты кеуекті ортадағы сұйықтықтар мен газдардың шығынын есептеу қажет болатын әртүрлі өнеркәсіп салаларында қолданылуы мүмкін.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Качество проводимых (завершенных) исследований подтверждается 12 научными работами за указанный отчетный период, в том числе: - в отечественных журналах, рекомендованных КОКСОН МОН РК – 3 статьи; - в зарубежных журналах, с индексированием в базе данных Web of Science или Scopus с ненулевым импакт-фактором – 4 статьей; - и 5 публикаций на отечественных и международных научных конференциях.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ағымдағы (аяқталған) зерттеулердің сапасы көрсетілген есепті кезеңдегі 12 ғылыми жұмыспен расталады, оның ішінде: - ҚР БҒМ КӨКСОН ұсынған отандық журналдарда – 3 мақала; - нөлдік емес импакт-фактормен Web of Science немесе Scopus деректер базасында индекстелген шетелдік журналдарда – 4 мақала; - және отандық және халықаралық ғылыми конференцияларда 5 жарияланым.

Level of implementation (in Russian) : Построенная модель проходит опытную апробацию

Level of implementation (in Kazakh) : Құрылған модель тәжірибелік сынақтан өтуде

Efficiency (in Russian) : Разработаны численные схемы для уравнения переноса с запаздыванием для двумерных задач

Efficiency (in Kazakh) : Екі өлшемді есептер үшін кідіртілген тасымалдау теңдеуі үшін сандық схемалар әзірленді

Field of application (in Russian) : Полученные результаты найдут свою применимость в проблемах геологии, георазведки, механики, гидродинамики и других областях естествознания, а также дальнейшего решения прикладных задач пористых сред подземной выщелачивании цветных металлов

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер геология, геологиялық барлау, механика, гидродинамика және жаратылыстанудың басқа да салаларында, сондай-ақ түсті металдарды жер асты шаймалаудың кеуекті орталарының қолданбалы мәселелерін одан әрі шешуде өз қолданысын табады.