Inventory number IRN Number of state registration
0223РК00556 AP09261233-OT-23 0121РК00457
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 6
International publications: 3 Publications Web of science: 3 Publications Scopus: 3
Number of books Appendicies Sources
1 3 48
Total number of pages Patents Illustrations
61 0 0
Amount of funding Code of the program Table
12181810 AP09261233 0
Name of work
Золотая Орда и государство Чагатаидов в судьбе Великой степи по данным нумизматики (XIII-XIV вв.).
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Другая (укажите)
Report authors
Атыгаев Нурлан Адилбекович , Петров Павел Николаевич , Тулибаева Жулдыз Мусаевна , Белтенов Жасулан Мазулаевич , Жолдасбаева Даметер Манасовна , Ершат Ардақ ,
0
0
0
1
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МКС РК
Full name of the service recipient
Республиканское государственное казенное предприятие "Центральный Государственный музей Республики Казахстан" министерства культуры и спорта Республики Казахстан
Abbreviated name of the service recipient РГКП «ЦГМ РК»
Abstract

Нумизматические объекты (монеты и клады) Монгольской империи, Золотой Орды и государства Чагатаидов.

Монғол империясы, Алтын Орда, Шағатай мемлекетінің нумизматикалық материалдары (монеталары).

реконструкция динамики товарно-денежных отношений и рассмотрение монетного дела в период функционирования «Шелкового пути» в XIII – XIV вв. и роль Золотой Орды, государства Чагатаидов в процессе караванной торговли, осуществлявшейся на территории Казахстана на основе системного изучения находок нумизматических материалов.

XIII-XIV ғасырлардағы Қазақстандағы тауар-ақша қатынастарының динамикасын және «Жібек жолы» жұмыс істеген кезеңдегі халықаралық сауда үдерісіндегі Алтын Орда, Шағатай мемлекетінің рөлдерін нумизматикалық табылымдарды жүйелі түрде зерттеу негізінде қалпына келтіру.

Методологическими основами проекта являются как общие принципы научного познания и историзма, так и узкоспециальные методы, применяемые в нумизматике и источниковедении: комплексный топографический, статистический, сравнительный и метрологический анализ нумизматических объектов, метод их диахронного анализа для выяснения динамики товарно-денежных отношений, а также по возможности сравнительный анализ с историческими событиями в регионе по письменным источникам (по наличию переводных письменных источников и историографических исследований). В той степени, в которой позволит это сделать изучаемый источник, используются сравнительно-исторический метод, метод исторической реконструкции.

Жобаның әдіснамалық негіздері ретінде ғылыми білімнің және тарихилықтың жалпы қағидалары, сондай-ақ нумизматика мен деректану ғылымында қолданылатын аясы тар арнайы әдістер пайдаланады: нумизматикалық объектілерді кешенді топографиялық, статистикалық, салыстырмалы және метрологиялық талдау, тауар-ақша қатынастарының динамикасын анықтау үшін оларды диахрондық талдау әдісі, жазбаша дереккөздер бойынша аймақтағы тарихи оқиғалармен салыстырмалы талдау әдісі (аударылған жазбаша дерекнамалар мен тарихнамалық зерттеудің қолда барлығына қарай). Зерттеліп отырған дереккөздер қаншалықты мүмкіндік берсе, соншалықты салыстырмалы-тарихи, тарихи қайта қалпына келтіру әдісі-тәсілдері қолданылуда.

Впервые в исторической науке опубликована научная монография, в которой на основе системного изучения находок нумизматических материалов осуществлена реконструкция динамики товарно-денежных отношений в период функционирования «Шелкового пути» в XIII – XIV вв. и рассмотрено монетное дело и роль Золотой Орды, государства Чагатаидов в процессе караванной торговли, осуществлявшейся на территории Казахстана. Впервые осуществлен комплексный нумизматический анализ нумизматических находок (всего учтены 10500 монет) со всей территории Казахстана. Оценка относительной интенсивности денежного обращения в населенных пунктах вдоль караванного пути позволила выявить наиболее активные периоды и международные направления торговли. В качестве новизны проделанной по проекту научно-исследовательской работы можно отметить также следующие результаты: Впервые в нумизматике был составлен каталог монет Улуса Джучи. Была учтена работа таких джучидских монетных дворов как Сарайчук, Кутлугкент (?), Дженд, Сыгнак, Сарай (Присырдарьинский), Гулистан Сарай (Присырдарьинский), Султанийа? (Присырдарьинская), Узканд, а также несколько типов монет без указания монетного двора (в том числе монеты Ордуидов). Впервые в мировой нумизматике было открыто новое направление – монетное дело Ордуидов. Был открыт у села Бесагаш под Таразом совершенно новый монетный двор Паркенд, который лежал на трассе армянского царя Гетума, возвращавшегося в середине XIII века из Каракорума.

Тарих ғылымында алғаш рет нумизматикалық материалдарды жүйелі түрде зерттеу негізінде «Жібек жолының» кезеңіндегі XIII-XIV ғасырлардағы Қазақстандағы тауар-ақша қатынастары динамикасын қалпына келтіруге және Алтын Орда, Шағатай мемлекетінің мемлекетаралық сауда үдерісіндегі рөлін анықтауға арналған ғылыми монография жарық көрді. Алғаш рет Қазақстанның бүкіл аумағынан табылған нумизматикалық материалдарға кешенді талдау жүргізілді (барлығы 10500 тиын есепке алынды). Керуен жолы бойындағы елді мекендердегі ақша айналымының салыстырмалы қарқындылығын бағалау сауданың ең белсенді кезеңдері мен халықаралық бағыттарын анықтауға мүмкіндік берді. Жоба бойынша жүргізілген зерттеу жұмысының жаңалығы ретінде келесі нәтижелерді де атап өтуге болады: Нумизматикада тұңғыш рет Жошы ұлысының теңгелерінің каталогы жасалды. Сарайчук, Құтлұқкент (?), Женд, Сығнақ, Сарай (Сырдария аумағы), Гүлістан Сарай (Сырдария аумағы), Сұлтания (Сырдария аумағы) Жошы ақша сарайларының жұмысы, Өзкент, сондай-ақ ақша сарайы атауы көрсетілмеген бірнеше ақша түрлері (оның ішінде Орда әулетінің ақшалары) есепке алынды. Әлемдік нумизматикада алғаш рет жаңа ғылыми бағыт – Орда әулетінің ақшалары ашылды. Тараз маңындағы Бесағаш ауылының маңында орналасқан, XIII ғасырдың ортасында Қарақорымнан қайтып келе жатқан армян патшасы Гетумның жолында жатқан, жаңа ақша сарайы - Паркент ақша сарайы ашылды.

Опубликованы 1 монография-каталог, 10 статей в рецензируемых журналах, индексируемых в Social Science Citation Index, Arts and Humanities Citation Index и (или) Russian Science Citation Index базы Web of Science и (или) имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus более 35 (тридцати пяти) и 5 статей в журналах КОКСОН и 10 статей в различных научных изданиях. Исполнители проекта выступили с 11 докладами на различных международных конференциях.

1 монография-каталог, Web of Science халықаралық деректер базасымен индекстелетін рецензияланатын ғылыми басылымда және (немесе) Social Science Citation Index немесе Arts and Humanities Citation Index базасына кіретін және (немесе) Scopus базасында cite Score бойынша процентилі 35-тен (отыз бес) астам рецензияланатын ғылыми журналдарда 10 мақала жарияланды. БҒСҚК журналдарында 5 мақала және әртүрлі ғылыми басылымдарда 10 мақала жарық көрді. Жобаны жүзеге асырушылар түрлі Халықаралық конференцияларда 11 баяндама жасады.

Полученные в ходе выполнения проекта результаты будут играть важную роль на развитие гуманитарных наук и иметь значительный эффект в социально-экономической сфере, поскольку «Шелковый путь» имеет тенденцию к возрождению в наши дни на новой экономической и инфраструктурной базе, и знание истории вопроса лишь укрепляет фундамент современных решений.

Жобаны орындау барысында алынған нәтижелер гуманитарлық ғылымдардың дамуында маңызды рөл атқарады және әлеуметтік-экономикалық салаға айтарлықтай әсер етеді, өйткені Жібек жолы бүгінгі күні жаңа экономикалық және инфрақұрылымдық негізде қайта жаңғыруға бейім, ал осы мәселе тарихының төркінін білу қазіргі заманғы шешімдердің негізін нығайтады.

Результаты исследований помогли уточнить и даже изменить некоторые современные парадигмы о роли территории Казахстана для функционирования «Шелкового пути» в средние века, а также позволят материально зафиксировать межгосударственные и межцивилизационные контакты. Не только торговля, но и захватнические войны еще более воздействовали на духовную жизнь населения, однако, эти исторические вехи также оставили свой след в монетном деле и денежном обращении. Поэтому нумизматический источник с этой точки зрения является универсальным хранителем важнейшей исторической информации.

Зерттеу нәтижелері Қазақстан аумағындағы орта ғасырлардағы «Жібек жолының» рөлі туралы кейбір заманауи парадигмаларды нақтылауға және тіпті өзгертуге көмектесті, сондай-ақ мемлекетаралық және өркениетаралық байланыстарды нақтылауға мүмкіндік береді. Халықтың рухани өміріне тек сауда ғана емес, жаулап алу соғыстары да көбірек әсер етті, алайда бұл тарихи белестер ақша айналысында да өзіндік із қалдырды. Демек, осы тұрғыдан алғанда нумизматикалық дереккөз маңызды тарихи ақпараттың әмбебап сақтаушысы болып табылады.

Полученные научные результаты можно будет использовать при написании учебников и учебных пособий для студентов, магистрантов, докторантов, изучающих историю Казахстана, а также при подготовке монографических исследований по средневековой истории Казахстана. Публикаций в зарубежных рецензируемых научных журналах Scopus или Web of Science по теме проекта могут быть использованы зарубежными исследователями истории Центральной Азии.

Алынған ғылыми нәтижелер Қазақстан тарихын зерттейтін студенттерге, магистранттарға, докторанттарға арналған оқулықтар мен оқу құралдарын жазуда, сондай-ақ Қазақстанның ортағасырлық тарихы бойынша монографиялық зерттеулер дайындауда қолдануға болады. Жобаның тақырыбы аясында Scopus немесе Web of Science шетелдік рецензияланған ғылыми журналдарда шыққан жарияланымдарды Орталық Азия тарихын зерттеуші шетелдіктер пайдалана алады.

UDC indices
94(574)
International classifier codes
03.20.00;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
нумизматика; Золотая Орда; государство Чагатаидов; Великая степь; история Казахстана; монеты;
Key words in Kazakh
нумизматика; Алтын Орда; Шағатай мемлекеті; Ұлы Дала; Қазақстан тарихы; монеталар;
Head of the organization Харипова /
Head of work Атыгаев Нурлан Адилбекович Кандидат исторических наук / профессор
Native executive in charge