The object of research, development or design (in Russian) : Трудновскрываемое цинксодержащее техногенное сырье (клинкер)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Өңделуі қиын құрамында мырыш бар техногендік шикізат (клинкер)

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка высокоэффективной технологии извлечения цветных и благородных металлов из трудновскрываемого цинксодержащего техногенного сырья.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – құрамында мырыш бар техногенді шикізаттан түсті және бағалы металдарды алудың тиімділігі жоғары технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Химический, рентгенофлуоресцентный, рентгенофазовый, метод электронной микроскопии.

Методы исследования (на казахском) : Химиялық, рентгендік флуоресценция, рентгендік дифракция және электронды микроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены физико-химические исследования представительной пробы цинксодержащего техногенного сырья и определены его состав и структура. Выполнен термодинамический анализ взаимодействия техногенного сырья с кислотами и щелочами. Установлено, что в интервале температур 0-200 ⁰С значения энергии Гиббса (ΔG) имеют отрицательные значения (-74,64) ÷ (-105,97) кДж, а значения константы равновесия реакции (K) высокие (больше 1) на всем промежутке температур, т.е. вероятность протекания реакции с серной кислотой достаточно высокая. Исследована трансформация структуры исходного техногенного сырья в результате воздействия СВЧ излучения и ультразвука. Результаты фазового анализа позволяют предположить, что при воздействиях СВЧ-излучения и ультразвука в частицах клинкера происходит изменение структуры и фазовый сдвиг. Научная новизна заключается в выявлении закономерностей изменения фазового состава трудновскрываемого цинксодержащего сырья в процессе воздействия СВЧ излучения и ультразвука и оптимальных условий трансформации исходного сырья, а также термодинамических закономерностей взаимодействия основных компонентов сырья с кислотами и щелочами. Научная новизна заключается в выявлении закономерностей изменения фазового состава трудновскрываемого цинксодержащего сырья в процессе воздействия СВЧ излучения и ультразвука и оптимальных условий трансформации исходного сырья, а также термодинамических закономерностей взаимодействия основных компонентов сырья с кислотами и щелочами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Құрамында мырыш бар техногендік шикізаттың үлгісіне физика-химиялық зерттеулер жүргізіліп, оның құрамы мен құрылымы анықталды. Техногендік шикізаттың қышқылдармен және сілтілермен әрекеттесуіне термодинамикалық талдау жасалды. 0-200 °С температуры аралығында Гиббс энергиясының (ΔG) мәндері теріс мәндерге ие (-74,64) ÷ (-105,97) кДж, ал реакцияның тепе-теңдік константасының (K мәндері жоғары (1-ден көп) болатыны анықталды, яғни күкірт қышқылымен реакцияның ықтималдығы айтарлықтай жоғары. Микротолқынды сәулелену мен ультрадыбыстық әсердің нәтижесінде бастапқы техногендік шикізат құрылымының өзгеруі зерттелді. Фазалық талдау нәтижелері микротолқынды сәулелену мен ультрадыбыстық әсерге ұшыраған кезде клинкер бөлшектерінде құрылымның өзгеруі және фазалық ығысу орын алатынын көрсетті. Ғылыми жаңалығы микротолқынды сәулелену және ультрадыбыстық әсер ету кезінде өңделуі қиын құрамында мырыш бар шикізаттың фазалық құрамының өзгеру заңдылықтарын және шикізатты трансформациялаудың оңтайлы шарттарын, сонымен қатар шикізаттың негізгі компоненттерінің қышқылдармен және сілтілермен әрекеттесуінің термодинамикалық заңдылықтарды анықтау болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработка высокоэффективной технологии извлечения цветных и благородных металлов из техногенного цинксодержащего сырья с предварительным воздействием СВЧ излучения и ультразвука позволит увеличить извлечение ценных компонентов на 15-20 % и утилизировать отходы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алдын ала микротолқынды сәулелену мен ультрадыбысты әсер ете отырып, құрамында мырыш бар техногенді шикізаттан түсті және асыл металдарды алудың тиімділігі жоғары технологиясын жасау бағалы компоненттерді алуды 15-20% - ға арттыруға және қалдықтарды кәдеге жаратуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследований рекомендуется использовать для разработки технологии извлечения цинка из техногенного сырья.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін техногендік шикізаттан мырыш алу технологиясын жасау үшін пайдалану ұсынылады.

Efficiency (in Russian) : Применение СВЧ излучения и ультразвука позволит упростить технологию переработки сложного по составу трудновскрываемого цинксодержащего техногенного сырья и повысить ее эффективность.

Efficiency (in Kazakh) : Микротолқынды сәулеленуді және ультрадыбысты қолдану күрделі, өңделуі қиын құрамында мырыш бар техногендік шикізатты өңдеу технологиясын жеңілдетеді және оның тиімділігін арттырады.

Field of application (in Russian) : Гидрометаллургия цветных и благородных металлов.

Field of application (in Kazakh) : Түсті және асыл металдардың гидрометаллургиясы.